Zwilazkowiec Alliancer, April 12, 1974

              "$&£!!3a&atf ""'"
ijv - ifjA % v rwr T - : t
--a ' P r
STR 8 "ZWIĄZKOWIEC" KWIECIEŃ (Aprll) 12 — 1974
yWMmgMmmwMwmmJWWwm&m Władysław Błachut
Życzenia z Toronto
WESOŁYCH 5W4T WJELON0CNYC7
2!czy
QUALITY
£3
Zawsze świeże pieczywo
chleb ciasta torty bułki rogaliki
3701'--: College St Toronto Ont
Tel 922-259- 5
--J rjftznc —luziniti lĄcStifijcii --J'fW
ZASYŁA
Olympia Restaurant & Delicatessen
Pod nowym zarządem znanych całej Polonii
Państwa SZYMCZAKÓW
Restauracja nasza specjalizuje się w potrawach
polskiej kuchni jak: barszcze kapuśniaki pierogi
grochówki pierogi bigosy itd
Zasadą naszą — zdrowe i smaczne potrawy!
Urządzamy zabawy — wesela — przyjęcia
472 Queen Sr W — Toronto Ont
przy Denison Ave
Tel 868-943- 0
£J&
3NTO - Gl)j
BAKERY
llc Solili li _)'
lAiellmiiocniicli
twoim przyjaciołom
i
liliunlom i ai lei
foionii Sldudu
PRAGUE MEAT PRODUCTS
Świeże Mięsa
Praska Szynka — Wędzone Mięsa
Kiełbasy — Kiełbaski — Parówki i Mieszanki
638 Queen St W Tel 364-178- 7
289 Roncesralles Ave - Tel 532-380- 1
Toronto 3 Ont
Dostawa do domów darmo
ŻYCZENIA WESOŁEGO ALLELUJA
składa
Kallinikos
Furs
Fur Manufacturers
Wykonujemy nowe futra
po cenach fabrycznych
oraz przerabiamy stare
Ceny nasze są najniższe
w całym Toronto
707 Queen St W — Toronto Ont
Tel 364-494- 4
-- ♦ — - -
WeJo Uf iii Jiwj Wielka n och tfch
żtfezif swej Klienteli i całej polonii
M-- C CO LTD PRODUCTS
Dostarczamy wszystkie znane produkty mleczne
do każdego sklepu w Toronto Wyrabiamy kwa-śną
śmietanę "Yogourt" sery oraz bryndzę
Żądajcie naszych wyrobów w swoich sklepach
212 Mavety St Toronto Ont
Tel 766-671- 1
WESOŁYCH ŚWIĄT WIELKANOCNYCH
życzy
MONARCH ELECTRIC CO
Właśc THOM JUSKOW
Naprawa wszystkich motorów elektrj cznych
Pralki żelazka
693 Queen St W — Toronto Ont
Tel 363-096- 3
NAJSERDECZNIEJSZE ŻYCZENIA
Z OKAZJI ŚWIĄT WIELKANOCNYCH
zasyła
W MAYKUT HARDWARE
682 Queen St W — Tel 363-152- 0
Res 762-053- 1
Życzenia Alleluja
to dniu Zmartwychwstania Pańskiego
i dużo radości życzy
0AK LEAF STEAM BATłł
218 Buthurst St — Toronto Ont g
WWJTWifr
Harry
DAIRY
Wesołego
iei aon-jm- m
hV!Wi---- "- +— - ''"' ~-e- ~t tK-AA-" - S
"Dejcie nom tu dejcie"
Tak to juz bywa ze im da-lej
posuwamy się w lata tym
częściej wspomnienia odleg-łc- h
wzruszeń niepokoją na-sra
stateczna wyobraźnię
Wszystko przy tym wydaje
nam się oczywiste i sielanko-we
chociaż rozsądek i życio-we
doświadczenie kazały by
nam dzisiaj to czy owo z prze-szłości
oceniać nieco inaczej
Na przjkład te wiosenne
święta Wielkiej Nocy z który-mi
łącza nas przede wszyst-kim
wspominki podniosłej o-brzędo- wości
i hałaśliwego roz-buchania
Natomiast o zwią-zanych
ongiś z tymi święta-mi
takich czy innych tarapa-tach
jakoś ze szczętem zdąży-liśmy
zapomnieć Inna rzecz
ze nad zjawiskami przykrymi
zwykło się było wówczas prze-chodzić
do porządku aby tym
pełniej korzystać z uroków i
przyjemności które wraz ze
świętami niosły ze sobą ludo-wy
obyczaj i tradycje
Spróbujmy zatem przenieść
sie w pozornie sielankową at-mosferę
lat międzywojen-nych
nie manifestując przy
tym zanadto swojego dojrza-łego
sceptycyzmu I tak zresz-tą
skojarzenia i refleksje sa-me
się nam narzucą życie bo-wiem
wciąż idzie naprzód a
okolicznościowe wycieczki w
stronę tradycji są bezsprzecz-nie
dowodem naszego mimo-wiedneg- o
konserwatyzmu
A więc pozwólcie: oto ob-rzędowa
sceneria wielkanoc-na
w niebogatej podgórskiej
wsi w powiecie wadowickim
Długi korowód scen i obra-zów
które dziś narzucają się
naszej wyobraźni rozpoczy-nał
tam wówczas przypadają-cy
na początek Wielkiego Ty-godnia
pochód rozbawionej
gromadki kolorowych żacz-ków
którzy wędrowali po wsi
od domu do domu i przy spo-sobności
głoszenia dobrej no-winy
próbowali zdobyć dla
siebie i swoich najbliższych
nieco grosza i jedzenia na
święta W zabiegach o zdoby-cie
przychylności gospodarzy
współzawodniczyli oni ponie-kąd
z tłumem okolicznych
biedaków którzy w tym okre-sie
pracowicie obchodzili cha-łupę
za chałupę ze szczegól-nym
zaś upodobaniem' zatrzy-mywali
się w obrębie zabudo-wań
plebańskich skąd w
dniach bezpośrednio przed
świętami trzeba ich było — z
uwagi na smakowite zapachy
dobywające sie z księżej ku-chni
i spiżarni — po prostu
kijem przepędzać
Potem juz szybko nadcho-dziły
tchnące powagą dni
Wielkiego Czwartku i Piątku
urozmaicone sugestywnym ce-remoniałem
kościelnym i su-rowymi
rygorami wielkopost-nymi
Wreszcie oczekiwany przez
wszystkich dzień radości i
obyczajnego triumfu: Wielka
Sobota Płonący rankiem w
pobliżu kościelnej zakrystii
stos suchego chrustu i pęka-ta
kadź uroczyście przez księ-dza
poświęcanej wody do któ-rej
na wyścigi wrzucaliśmy
tlące się głowienki drewna
aby w ten sposób podnieść jej
nadprzyrodzone właściwości
Pomagać miała ta brudnawa
woda na wszelkie dolegliwości
oczu i gardła Dlatego tak
ochoczo czerpaliśmy ją do
przyniesionych ze sobą fla-szek
i ostrożnie zanosiliśmy
do domów gdzie w bezpiecz-nym
ukryciu miała oczekiwać
swojego przeznaczenia
Tymczasem tą przedpołu-dniową
porą trwały w chału-pach
ostatnie przygotowania
do manifestacyjnej wyprawy
pod kościół ze święconym By-ły
to już jednak zajęcia za-strzeżone
dla żeńskiej połowy
wiejskiej społeczności która
wykazywała przy tym niemałą
obrotność i pomyślunek Bo
nie były to wówczas sprawy
tak proste jakby to dzisiaj
niejednemu wydawać się mo-gło
Pomyślcie tylko: koszyk
ze świeconym w oczekiwaniu
na księdza przy kościele wy-stawiało
się ostentacyjnie na
widok publiczny czyli na swo-ją
chwałę lub skryte pośmie-wisko
sąsiadów
Rzecz oczywista że o czymś
w rodzaju demokratycznej
równości nie było w związku
z tym mowy Inaczej owo
świąteczne pogotowie aprowi-zacyjn- e
kształtowało się u bie-daków
inaczej zaś u gospoda-rza
całą gębą Prawdę mó-wiąc
o wszystkim decydowa-ło
tutaj domowe świniobicie
na które biedniejsi nawet z
okazji Wielkanocy nie mogli
sobie pozwolić) Na szczęście
— trzeba to sprawiedliwie po-wiedzieć
— tak rwana pomoc
sąsiedzka czyli po prostu
ludzka przedświąteczna życz-li- w
ość w znacznym stopniu ła
godziła to gromadzkie rozwar
stwienie majątkowe
Niemniej jednak jeszcze te-go
samego dnia a raczej wie-czoru
dochodziło pod tym
względem do wcale drastycz-nych
konfrontacji Wystarczy-ło
mianowicie uważniej przyj-rzeć
się tłumom które wypeł-niły
podczas rezurekcji dzie-dziniec
przykościelny by u-szerego- wać
wszystkich we-dług
gospodarskiej rangi i
związanej z tym społecznej
hierarchii Każdy jak t Iko
mógł i umiał manifestował tu-taj
swój stan i majątek prze-strzegając
przy tym tradycyj-nych
reguł i swoistej obycza-jowości
I tak wokół probosz-cza
który kroczył pod balda-chimem
w asyście okoliczny eh
dziedziców grupowała się
zawsze odświętnie strojna
"śmietanka" w ogonie zas
procesyjnym korowodu prze-mykali
chyłkiem nieobuci pa-rafianie
Tylko strażacy któ-rzy
osłaniali baldachim przed
naporem tłumu (wtedy jesz-cze
z austriacka nazywano
ich fajermanami) jednakowo
imponowali wszystkim swoją
żołnierską postawa i lśniącym
rynsztunkiem A kiedy kilku
z nich w kulminacyjnym
punkcie kościelnej uroczysto-ści
zaczęło przy użyciu praw-dziwego
prochu walie w po-wietrze
ze starego moździerza
nasze podniecenie i podziw
nie miały po prostu granic
W ogóle dzień ten był wy-jątkowy
w całym długim ro-ku
Bo oto po rezurakcyjnych
wzruszeniach czekały nas po
domach przeżycia innego rzę-du
W pewnej mianowicie
chwili kiedy pod wieczór ze-braliśmy
się wszyscy wokół
wielkanocnego barwinkiem
przybranego stołu jawiła się
nam strojna kobiałka ze świę-conym
i zawarte w mej sma-kowitoś- ci
juz tego przedświą-tecznego
dnia padały w zna-cznej
części łupem naszych
zdrowych apetytów Trzeba
atoli wiedzieć ze w większo-ści
wypadków chuda zawar-tość
tego poświęconego ko-szyczka
starczyć musiała na
dalsze dwa dni świątecznego
"rozpasania" bo niestety cud
w Kanie Galilejskiej zdarzył
się tylko raz
Z tej między innymi przy-czyny
ów odwieczny problem
doczesnej nierówności rozwią
Disce puer?
(Dokończenie ze str 7)
łacina rozbrzmiewała jak za
dawnych dobrych lat Pamię-tam
jedną klasówkę podczas
której jeden z kolegów zada-ny
tekst łaciński przełożył bi-blijną
prozą drugi rymowa-nymi
kupletami a ja polskim
heksametrem Zachowałem
także wśród pamiątek pro-gram
zorganizowanego przez
nas studentów wieczoru po-święconego
Wergilemu p t
"Nasz przyjaciel Maro" włą-czając
w skład recytowanjch
utworów także nasze przekła-dy
Przy wj borze studentów na
studia do Irlandii stopień bar-dzo
dobry z łaciny na pewno
przychjlnie usposobił do
mnie sponsorów szukając} eh
kandydatów na studia huma-nistyczne
W Irlandii tez spot-kałem
paru ksiezy polskich
władających świetnie łaciną
w mowie i piśmie Oni przy-czynili
się do powstania re-nomy
polskiej łaciny w Irlan-dii
podtrzymywanej przez
świetne czasopismo wychodzą-ce
w Polsce "Eos"
Ale również w Irlandii
przyszła kolej na studia łaci-ny
średniowiecznej a potem
nastąpił odskok i dalsze owo-cowanie
wieloletniego obco-wania
z jezjkiem Rzymu w
hiszpańskim
Dziś jesteśmy świadkami
zmniejszania sie stanu posia-dania
łaciny Tak jak wprzódy
greka łacina poczęła się kur-czyć
i znikać z programów i
szkół Nawet jej ostoja naj-wierniejsza
Kościół Katolicki
szybko i jakb bez większego
bólu wyzbył sie balastu łaci-ny
ze swojej liturgii Nie
mógłbym juz dzisiaj odnieść
krótkotrwałego sukcesu któ-rym
rozkoszowałem się pew- nej niedzieli w sztubackich
czasach Przyjechawszy na
wakacje do rodzinnej w-s- i
spotkałem przed kościołem
ucznia gimnazjalnego Bole-si- a
Ponieważ odwieczna ry-walizacja
uczelni klas i rocz-ników
wymagała natychmias-towej
próby postanowiłem
wybadać jego łacinę Pojedy- nek był krótki i jednoznacz-ny
Spytałem go jaki przypa- dek rozpoznawał w wyrażeniu
"Et cum spiritu tuo"? Dołeś
zywaliśmy w naszym swipHp
młodych doraźnie obchodząc
wieś po tradycyjnym śmigu-sie
czy dyngusie Obyczaj ten
z dawien daw na bywał okazja
zarówno do romansowo-halaś-liwe- j
wesołości jak i do sku-pionego
oczekiwania na efek-ty
odgrywanych przez nas
przed dostatniejszymi gospo- darzami sztuczek i komedii
które na tę okazję udało nam
się wymyślić Nawiasem do-dam
ze ten nasz samorodny teatr ludowy w swoich prze-różnych
odmianach niejedne-go
naprawdę mógł zacieka-wić
Na przykład kiedy ten
czy ów z dyngusiarzy parał
sie beztroska acz nie bez w-ysiłku
tradycyjną oblewanką i
ciągnął upatrzoną dziewoję w
stronę pobliskiej studni inni
jego towarzysze rozwijali
swój koncept kierując pod
adresem jej opiekunów rea-listyczny
apel:
Dejcie nom tu dejcie
Całą kiełbasę
To będziemy kochać
Te Manjsę wusę
Skutki tego rodzaju poczy-nań
bywały oczywiście roz-maite
przeważnie jednak po-zytywne
Mendle jajek wian-ki
kiełbas i cos niecoś goto-wego
grosza stawało się wte-dy
zwykle naszym udziałem
Wiadomo w okresie świąt lu-dzie
okazują bliźnim więcej
serca i nawet największy
sknera gotów jest wtedy ma-nifestować
przed drugim swo-ją
szczodrobliwość Toteż wy-jątkowo
tylko przychodziło
nam zaśpiewać tu czy tam:
A gdzie to ta baba
Co nam mc me dała?
Boda] ona z piekła
Nigdy me wyjrzała
Tak więc z grubsza ułożyły
się w moich wspomnieniach
niegdysiejsze wielkanocne ob-rządki
i obyczajowość wynie-sione
z międzywojennej pod-górskiej
wsi Wieś ta po sta-remu
tkwi w swoim wdzięcz-nym
krajobrazie a przecież
azisiaj doprawdy trudno mi
się w niej odnaleźć Zarówno
mianowicie obyczajowy jak
przede wszystkim gospodarski
jej obraz odmieniły się do
niepoznaki Na szczęście nie
potrzebuję tu roztaczać bło-gosławionych
skutków tej me-tamorfozy
O rzekomo siel-skich
urokach dawnej wsi i
ja dziś myślę bez szczegól-nych
sentymentów
zmieszał się i nie odpowie
dział
Watykańskie czasopismo
"Latinitas" którego jednym z
inspiratorów był obecny Pa-pież
Paweł VI obchodziło w
listopadzie dwudziestolecie
swego istnienia Poświęcone
dialogowi w sprawie używania
łaciny oraz metodologii nau
czania tego języka zasłużyło
sobie na pochwały Papieża
Jak to czyni wielu ludzi świa-tłych
zwrócił on przy okazji
rocznicy uwagę na bardzo pil-ną
potrzebę pielęgnowania
sztuk humanistycznych właś-nie
w dobie wzmożonego pę-du
do nauk technicznych Nie
taił niebezpieczeństwa zagra-żającego
zarówno jeżykom
mniejszości jak i łacinie uży-wanej
przez co raz to mniej-szą
grupę ludzi Nie należy
dopuścić do powstania sytua-cji
w której język znaliby
tylko nieliczni eksperci Wte-dy
byłby to zaiste jeżyk mar-twy
Gdy Papież nawoływał
do szukania nowych dróg na
myśl przyszedł mi pewien
program telewizyjny dla on-taryjski- ch szkół oglądany kil-ka
lat temu Muszę przyznać
ze zrobił on na mnie duże
wrażenie I raz tylko usłysza-ne
słowa z małego ekranu za-pamiętałem
bez trudu Rzecz
przedstawiała dwu przyjaciół
rzymskich którzy zwierzali
się ze swoich kłopotów Jeden
z nich lamentował: "Uxor
mea sempiterna Semper lo-ąuit- ur
semper loąuitur Kun-ca
tacita est" Jeżeli dobrze
zapamiętałem to metoda jest
niezła
Na uniwersytetach po daw-nych
okresach świetności na
wydziały łaciny przyszły lata
trudne Nie wystarczają en-tuzjazm
i inwencja wykładow-ców
Kursy poświęcone cywi-lizacji
antycznej czy literatu-rze
w przekładzie nie ratują
sytuacji Na sakramentalne
pytanie dzisiejszego studenta:
a co będę robił z łaciną po
skończeniu studiów nie ma-my
przekonywującej odpowie-dzi
Może nie od rzeczy będzie
przytoczyć to co bez ogró-dek
kilka lat temu napisał na
ten temat S J Lec: "Disce
puer latine ego te faciam
mości panie dziadem"
Florian Śmieja
V
i
s
3
s
s
K
-- 1
Si
tofl
m
W
Srj
Z OKAZJI ŚWIĄT WIELKANOCNYCH
NAJSERDECZNIEJSZE ŻYCZENIA
składa
HILLGREST MOTEL
Nowoczesny motel telewizory telefony "Air Condiłion"
z widokiem na Zatokę Toronto — Umiarkowane ceny
OTWARTY CAŁY ROK
Tylko 10 minut od centrum Toronto Właściciele: VICTOR i ED GADZALA
2143 Lakeshore Blvd W Toronto 14 Ont Sxp fiFjirr jy#jr-riP- i jr-''- '
Serdeczne życzenia Rodosnych Świąt i Wesołego Alleluja
składa
StiBERTSON MOTORS 0972) ltd
Gdy zamierzacie kupno nowego lub używanego samochodu "pSppsS
jiuo imiijiiy i peinvm zauiamem zwracajcie się ao roaaKa 'rr-lja$qQ- Ą
który zareprezentuje Wam modele:
CHEVROLET — NOVA — CHEVELLE — CAMARO
VEGA — OLDSMOBILE — MONTE CARLO
i CHEVROLET CIĘŻARÓWKI
oraz OK używane samochody
Po informacje w sprawie kupna zwracać się
do rodaka p M SIMCOE
Danforth Ave Toronto Ont Coxwell Subway
Tel 466-113- 1
:#:#:
łJkTŁK? &
A --Tu jti Sjfi-- ' -
mtynmit
p M SIMCOE
(M
1555 — at
WESOŁYCH ŚWIĄT WIELKANOCMTll
zasyła
UBA TRAOING CO
300 Dwight Avenue Toronto 14 Ont
Tel 252-224- 6 — 252-224- 7
WESOŁYCH ŚWIĄT WlELKAKOCmCII
życzy J PAWITC
Szymkiewicz)
809 Queen St Toronto 3 Ont Tel 364-065- 8 Ławrence MEAT MARKET
Street W Toronto 18 Ont Tel 239-772- 6
Sklepy spożywcze masarskie
polecają największy wybór wędlin wszelkiego rodzaju H
oraz szynek niezbędnych na Święta Wielkanocne
MMjgjlIM
Wesołych Świąt Wielkanocnych
iwtjm klientom przyjaciołom znajomym i całej OCHES
FURNITURE CO LTD
4Z3 COLLEGE ST TORONTO Z-- B ONTARIO
TEL 364-14- 34
Myron Gerus i Nick Dejnega
właściciele
Największa ukraińska firma meblowa w Kanadzie
Najlepszy wybór mebli po cenach najniższych
w Toronto Zajdźcie i przekonacie się czy prawda
~H==6% W) (57
Najserdeczniejsze 'Życzenia Wesołych Wielkanocnych
GOOD BOY
APPLIANCES and TV LIMITED
lhor Jacyw z Rodziną właściciele
NAJWIĘKSZA SŁOWACKA MEBLOWA W TORONTO
Największy i najlepszy mebli do całego domu
Naszych niskich cen nikł nie pobiją w Toronto
FOR REAL — SEE THE "GOOD BOY"
M 1496 QUEEN ST W
TEL 532-221- 2 i 531-808- 0
Li1i" -r '
NR 28k
West
2986 Bloor
i
ijczij
Siciąt
ildada
wybór
McCOY
rjrS
S
9b
SWk
m
kiełbas i
-- oloiiii
FIRMA'
Z=2
rl
I
IV
TORONTO 3 ONT & mmwm
J
ii
Ml
sa M