Zwilazkowiec Alliancer, April 12, 1974

              TferKfrliWgfJ
0 Z"
J-- Nr 2629 "ZWIĄZKOWIEC" KWIECIEŃ (Aprll) 12 - 1974 STR 7
smwnj]7wTDizjriniwpwA)wmvii
1 Życzenia z Toronto
K -
WESOŁYCH ŚWIĄT WIELKANOCNYCH
ŻYCZY
ZBOROWNIKOM i CAŁEJ POLONII
Pierwszy Polski Kościół Baptstów
261 1 Dundas St W — Tel 239-330- 5
Toronto Ont M6P 1X8
Rev A Pashko 43 Cliveden Ave
Toronto Ont M8Z 3M7
NABOŻEŃSTWA:
W niedzielę: o 1100 rano i 700 wieczór
w środę o 7 wieczorem
RADOSNYCH ŚWIĄT WIELKANOCNYCH
życzy
BAKERY & DELICATESSEN
Doskonałe ciasta serniki makowniki torty
Dostarczamy na wesela i zabawy
175 Roncesvalles Avc Tel 535-286- 5
2230 Bloor St West — Tel 769-585- 1
WESOŁYCH ŚWIĄT WIELKANOCNYCH
składa
Y ONYSCHUK
i Pracownicy Firmy
Y Onyschuk & Co Ltd
UBEZPIECZENIA WSZELKIEGO RODZAJU
oraz KUPNOSPRZEDAZ REALNOŚCI
2406-- A Bloor St W - Toronto 21 Ont
Tel 767-540- 8
SERDECZNE ŻYCZENIA WESOŁYCH ŚWIĄT
WIELKIEJNOCY I WESOŁEGO ALLELUJA
składa
Dnipro Fuel Oil Ltd
Czyścimy "furnesyySwoipi
odbiorcom oliwy oraz do
starczamy oliwę opałową
Obsługa 24 godz
U
r? "yĄ
Toronto 83 Six Point Rd
Tel 236-175- 5
Hamilton 905 Barton St E
Teł 549-963- 4
[[eiofeao filetują
wszuilmm frzijjacioloin I ca lei folcmii żijczii
APTEKA ROTHBARTA
676 Queen St W — Tel 363-280- 0
Toronto 3 Ont
Lekarstwa — najbardziej pożądana w Polsce pomoc
Wysyła każde potrzebne lekarstwo Najszybciej
— bo pocztą lotniczą lub wprost z Europy
Najtaniej — bo wykonuje każdą receptę krajową
lub zagraniczną po cenach eksportowych Naj- -'
pewniej — bo są wykonane przez polskich far-maceutów
gwarantowane wolne od cła i dorę-czane
wprost do rąk odbiorcy Posiadamy wielki
wybór ziół leczniczych leków starokrajowych
oraz maść Ojca Justyna Wykonujemy recepty
"Blue" Cross"
WESOŁYCH ŚWIĄT WIELKANOCNYCH
życzy
SWOIM KLIENTOM I CAŁEJ POLONU
CRANKSHAFT SEfWICE & SUPPLIES
MARIAN KAWNIK właśc
Posiadamy na składzie wały korbowe razem z
łożyskami i wszelkie części samochodowe
483 Dupont St — Toronto Ont
Tel 537-252- 9
Serdeczne Życzenia Wesołych Świąt Wielkanocnych
naszym Klientom i całej Polonii
skłoda
Mothęr's Bakery
Delikatesy — Produkty nabiałowe — Pierwszej
jakości wędliny — Grocernie — Świeży chleb
dwa razy' dziennie — Ciasta ciastka i torty na
różne okazje
736% The Queensway - Toronto 18
Tel 251-92- 97
Kujawski Związek PoEityczno-Literac- ki
(Dokończenie ze str 6)
byli już doprowadzani do obo-wiązującej
pracy na zewnątrz
Pozostawali wewnątrz wiezienia
pod obostrzoną obserwacją stra-bj- li
już wyprowadzani do obo-zy
więziennej Parę miesięcy
póniej od wiosny 1942 roku
rozpoczynały się rozprawy są-dowe
Były to rozprawy grupo-we
zwykle — 6 8 czy 10 osób
jednocześnie
Pierwsze rozprawy przepro-wadzone
były podczas sesji wy-jazdowej
tego sądu do zakładu
karnego w Zwickau Wynik tych
przewodów był z góry wiado-my:
masowe wyroki śmierci i
egzekucja skazanych Egzekucję
przeprowadzano przez ścięcie
gilotyną zainstalowaną w tym
celu w wielu miastach niemiec-he-h
Jeszcze wczesnym latem 1942
przeprowadzano rozprawy sądo-we
w Zwickau Natomiast póź-niej
przeważnie transportowano
oskarżonych więźniów do Drez-na
lub innych miast niemiec-kich
i tam przeprowadzano roz-prawy
dalszych grup Podstawą
rozprawy był dobrowolnie pod-pisany
protokół u sędziego
śledczego Rozprawa trwałą
zwykle dwa dni a trzeciego za-padały
wjroki Charakterystycz-ne
do zaznaczenia jest że każ-dy
z oskarżonych po ustaleniu
jego danych personalnych nie-malże
jako pierwsze pytanie do
odpowiedzi było — czy obciąża-jący
go protokół zeznań został
podpisany dobrowolnie Trudno
temu było zaprzeczyć Stan ta-ki
trwał do jesieni 1942 roku
18 września tego roku podpisa-na
została umowa Himmlera z
Ministrem Sprawiedliwości Rze-szy
i dotychczasowa procedura
uległa radykalnej zmianie Na
mocy tej umowy celem "nie-przysparzan- ia
męczenników na-rodowych"
wstrzymano sądowe
ferowanie wyroków śmierci O-skarż-eni
mogli być skazani je-dynie
na wieloletnie więzienie
Wykorzystując aktywny stan
wojenny Niemiec zawyrokowa-ne
w ten sposób jednostki po
otrzymaniu karty sądowej wy-mieniającej
rodzaj przestępst-wa
czasokres wymierzonego
wyroku więzienia i datę zwol-nienia
na okres' czasu wojny
mieli pozostać w obozach kon-centracyjnych
jako specjalna
grupa więźniów "Polizeijische
Vervarnung" Klasyfikowanych
ogólnie jako specjalnie niebez-pieczne
jednostki
Z typową niemiecką pedante-rią
ciężkie więzienie w Rawi-czu
— przejęte i utrzymane w tm stanie przez Niemców zmie-nione
zostało w swojej nazwie
Według nowej terminologii był
to Obóz Macierzysty (ewiden-cyjny)
dla Polaków i żydów —
"Stammlager fiir Polen & Ju-den- "
Do więzienia tego zsyłano
wszystkich Polaków z wielolet-nimi
wyrokami więziennymi
Tutaj ewidencjonowano ich i
wysyłano do obozów koncentra-cyjnych
by po zakończeniu woj-ny
powrócili z powrotem i zo-stali
odesłani do właściwego
miejsca karnego celem odcier
ir
pienia ciążącego na nich wielo
letniego wyroku
Jednakże na mocy tej samej
ustawy w klauzuli tajnej Himm-ler
sumarycznie wydał wjrok
śmierci na wszystkich Polaków
tej grupy Jedynie egzekucja
nie miała być przeprowadzana
w dotychczasowy sposób ale w
obozach koncentracyjnych przy
śmiertelnej pracy oczywiście z
pełnią detali ewidencjonowaną
fikcyjną przyczyną śmierci
Odnośnie Rawicza to pomi-mo
jego nazwy żadnego żyda
tam nie spotkałem ani nigdy
nie słyszałem by jakikolwiek
tam był uwięziony
Polacy w największej ilości
przesłani zostali do obozu kon-centracyjnego
w Mauthausen i
masowo mordowani byli w jego
podobozie Gusen w morderczej
pracy w kamieniołomach
Śmierć następowała zwkle po
2-- 3 tygodniach
W obozie koncentracyjnym w
Oświęcimiu za cały okres jego
istnienia było jedynie 5-- 6 Pola-ków
więźniów tej kategoni 3
z nich znajdowało się w Oświę-cimiu
III (Monowice-Buna- ) i
2-- 3 w Oświęcimiu I
Jest zjawiskiem niemalże nie
do uwierzenia że najważniejsze
dokumenty niemieckie wszyst-kich
tych więźniów w zasadni-czych
miejscach przetrwały ca-ły
okres wojny jedynie obec-nie
Niemcy absolutnie nie kwa-pią
się z ich udostępnieniem
Tak więc w zakładzie śled-czym
w Zwickau przetrwała
wojnę główna księga ewiden-cyjna
Polacy więźniowie tej
kategorii zaksięgowani są w
niej od numeru 1201 wzwyż
Kiedy w 1947 r zażądałem wy-dania
odpisu z mojej ewiden-cji
(nr 1268) wyciąg ten otrzy-małem
Kiedy jednak w roku
1948 zażądałem wyciągu ewi-dencji
całej grupy współwięź
ni ów otrzymałem odpowiedź że
książka ta została zdeponowana
w Archiwum w Dreźnie i uleg-ła
zniszczeniu podczas bombar-dowania
tego miasta Jest to o-czywiś- cie
fałsz gdyż wzmianko-wane
bombardowanie nastąpiło
w lutym 1945 r czyli o dwa la-ta
wcześniej niż ja otrzymałem
odpis mojej ewidencji z tej wła-śnie
książki
Ewidencja zaksięgowanych w
niej Polaków jest o tyle ważna
że podaje numer i --sprawy więzi:
nia -- nrzeri "VnlkseerirVithnf'pm"l
datę i miejsce odtransportować
nia go na rozprawę sądową
Znowu po zdobyciu Berlina
ulokowano tajne Archiwum
Najwyższego Sądu "Volksge-richtshofu- "
W aktach tych zna-leziono
wszystkie akty oskarże-nia
w stosunku do Polaków tej
grupy Akta te przetrzymywane
są w Amerykańskim Historycz-no-Dokumentarny- m
Centrum i
kopie ich mogą być wydane je-dynie
rządom państw i w spe-cyficznych
wypadkach za zezwo-leniem
ministra spraw zagra-nicznych
USA osobom prywat-nym
Tą właśnie drogą otrzy-małem
kopie oryginalnych do-kumentów
odnośnie wzmianko-wanej
już organizacji konspira
cyjnej "Kujawski Związek Pn- -
litsczno-Literacki- " _ Trzecim
punktem gdzie można znaleźć
odnośne akta jest książka ew-idencyjna
więźniów z więzienia
w Rawiczu Z ewidencji tej
można ustalić kied i do jakie-go
obozu koncetracyjnego wy-sła- ni zostali więźniowie tej gru-py
celem ich ostatecznej ekter
minacji Książka ta przetrwała
wojnę i jeszcze w roku 1947 0-trzma- łem
z niej wyciąg z mo-jej
ewidencji Natomiast w la-tach
późniejszych prośby o wy-ciąg
ewidencji współwięźniów
tej grupy natrafiały na trudno-ści
i nie otrzymałem go nigdy
Identyfikacja więźniów tej
grupy w Zwickau jest b łatwa
gdyż przy nazwisku każdego z
nich znajduje się uwaga: "W
dyspozycji Sędziego Śledczego
Volksgerichtshof _ Berlin"
Pierwszy wpis nastąpił 11 wrześ-nia
1941 r pod numerem 1201
Identyfikacja spiawy w Ame-rykańskim
Centrum Dokumen-tarny-m jest na podstawie nu-meru
sprawy więźnia z poprzed-niego
źródła Identyfikacja tych
więźniów w więzieniu w Ra-wiczu
jest najłatwiejsza gdyż
podaje charakter przestępstwa:
"Hocłn errat" oraz skazujące
wyroki Pierwsze irans-port- y
Śmieja
puer?
Wielu z nas pamięta pod-ręcznik
do nauki łaciny z ilu-stracją
przedstawiająca bodaj-że
króla Stefana Batorego za-chęcającego
żaczka tymi sło-wy:
"Disce puer latine ego
te faciam mości panem" Czy
czymś w tym rodzaju
Z łaciną zapoznałem się
wcześnie Jeszcze uczęszczając
do szkoły powszechnej posia-dałem
egzemplarz książki do
nauki łaciny Mieszkałem bo-wiem
w bursie i nie umiałem
się oprzeć presji starszego ko-legi
by odkupić od niego po
przystępnej cenie książkę
Potrzebował pieniędzy Za to
obiecał mnie trochę uczyć
więc gdy od drugiego półro-cza
pierwszej klasy gimnaz-jalnej
2aczęła się nauka tego
języka miałem już że się tak
wyrażę niejaką przewagę i z
mejsca bilem kolegów z ławy1
szkolnej w tym niełatwym
przedmiocie znając na pamięć
szereg pierwszych czytanek
:aczynających się od pamięt
nych zdań: "En tabula nova
est Forma tabulae est qua-drat- a
Litteram q reguła mon-str- o
Luciam et Corneliam
voco etc etc"
Z perspektywy czasu nie-którzy
przynajmniej nasi pro-fesorowie
gimnazjalni (uczę-szczałem
do gimnazjum im
księcia Jana Opolskiego w
Tarnowskich Górach) wyglą-dają
bardzo barwnie Profe-sor
łaciny sam był "starożyt-ny"
i łysy Nazywaliśmy go
Kanciokiem od kształtu łysej
czaszki okolonej niby wawrzy-nem
ścieżynką siwych wło
WESOŁYCH ŚWIĄT WIELKANOCNYCH
życzą steoim Klientom i całej Polonii
właściciele V B TUPIS
VICT0R!A LADBES
& CHILDREN WEAR
Serdeczne Życzenia Wesołego Alleluja
DUMYN LTD
Tel 364-472- 6
550-55- 2 Oueen Street L Toronto Ontario
tych więźniów napływały późną
zimą 1942 r z największym na-sileniem
wiosną 1943 Najwięk-sza
ilość więźniów tej grupy zo-stała
odtransportowana do
Mautmausen w lutym 1943 ro-ku
Najbardziej pożądaną byłaby
opinia ekspertów prawa mię-dzynarodowego
czy na mocy te-go
prawa istniała podstawa
ażeby rdzennych obywateli pol-skich
z ziem wbrew prawu mię-dzynarodowemu
przyłączonych
do Rzeszy stawiać w stan o-skarż- enia
przed Najwyższym Są-dem
z zarzutem "Hoehverrat"
czy "Landsverrat"
Jeżeli prawo międzynarodo-we
nie przewiduje takiego sta-nu
wobec stosunkowo łatwego
ulokowania podstawowych do-kumentów
i wobec wyglądają-cej
na bezprawie pozorowanej
prawnie akcji niemieckiej nig-t- y
nie jest za późno by oddać
zasłużony szacunek tym specjal-nie
aktywnym jednostkom któ-re
za opór wobec okupanta
dawno straciły życie w pracy
swojej nigdy nie były docenia-ne
— teraz obecnie przeważnie
zapomniani ci bezimienni boha-terowie
i bohaterki Narodu Pol-skiego
Cass Słankiewicz-Wiśniewsk- i
Florian
Disce
sów Postrach całej uczelni
mieszczącej pod swoim da-chem
dwa systemy szkolne
bo było akurat po reformie
był surowy i bardzo wymaga-jący
Kanciok miał swoje ulu-bione
powiedzonka i chętnie
obdzielał nimi na schwał mło-dzieńców
stojących przed ma-turą
Szczególnie lubił okre-ślenie
"ty koniu Boży" Szy-dził
z nieuków i kazał im iść
z powrotem do pierwszej kla-sy
choć po chwili dodawał że
i tam był ktoś kto był ich
mógł nauczyć łaciny Rosłem
wtedy jak na drożdżach a na-wet
zachciewało mi się skła-dać
wiersze po łacinie Ale
nie z samych powodzeń skła-da
się życie Pewnego dnia
przyszedł na hospitację sam
pan Dyrektor Nasz łacinnik
dwoił się i troił żeby zrobić
jak' najlepsze wrażenie na
'władcy' Nic mu jednak ńie
wychodziło Nasza klasa jak
na złość była tego dnia wy-jątkowo
tępa Z błyskiem na-dziei
w oczach Kanciok zwró-cił
się w końcu do mnie Ale
ja też ani rusz Kompletna
klapa Biedny profesor kazał
mi chwileczkę się zastanowić
nie denerwować się przemó-wił
do mnie czule po ojcow-sku
per "drogi chłopcze" Nie
pomogło Musiał w końcu dać
za wygraną i przełknąć gorz-ką
pigułkę a ja ten moment
po dziś pamiętam i ze skru-chą
opisuje
W wojskowym gimnazjum
w Szkocji w górskim wygwizr
dowie opodal jeziora Lomond
(Dokończenie na str 8)
550-55- 2 QUEEN ST W TORONTO ONT TEL 368-915- 1
E
West
i
1
MmmMmjAJAVAvmMMsmiMmviA
Życzenia z Toronto
RADOSNYCH ŚWIĄT WIELKANOCNYCH
życzy
wszystkim naszym Klientom i całej Polonii
Henry s Food Market
Właściciele JANUSZ i NINA SADOWSCY
Na składzie zawsze świeże jarzyny i owoce
Importowane towary spożywcze z Polski
Świeże i smaczne własnego wypieku pączki
i ciasta
287 Roncesvales Ave - Toronto Ont
WIĄZANKĘ NAJLEPSZYCH ŻYCZEŃ
WIELKANOCNYCH
składa
D&M Building Supplies Łtd
Lumber — Plywood — Doors — Masonite —
Arborite — Gyprock — Ceiling Tiles and Trim
for home and Industry
229 Wallace Ave — Tel 531-350- 4
(N of Bloor W of Lansdowne)
EAST END BRANCH
Ź60 Nantucket Blvd Scarborough Ont
Tel 751-900- 0
NAJSERDECZNIEJSZE ŻYCZENIA
WESOŁEGO ALLELUJA
DUŻO SZCZĘŚCIA 1 RADOŚCI
Z OKAZJI NADCHODZĄCYCH ŚWIĄT
życzy Jl
AKRON PHARMACY LTD
WASZA POiSKA APTEKA W MIMICO
Właściciel: JAN KLIMASZEWSKI
2318 Lakeshore Blvd W — 259-639- 1
(corner Burlington)
2140 Bloor St W Tel 766-116- 4
"♦ ♦ ♦!-♦!- -♦ - +- -
WESOŁYCH ŚWIĄT WIELKANOCNYCH
życzy wszystkim swoim Klientom i całej Polonii
CITY FURNITURE
F SZAUKSTEL wł
3097 Dundas St W — Toronto Ont
Tel 767-992- 1
WESOŁYCH ŚWIĄT WIELKANOCNYCH
życzą
swoim Klientom i całej Polofiii
Ontario Meat Products
MARYSIA i STASIO REWEGA
wraz z całym personelern
783 Oueen St W Toronto Ont
Tel 364-772- 0
157 RoncesvaIles Ave Toronto Ont
Tel 535-464- 8
Qrl3j
WESOŁYCH $W1ĄT WIELKANOCNYCH
życzy swoim jnienfom i całej Polonii
Z & G REFRIGERATION
Sprzedajemy nowe i używane: telewizje radia
kycfinie elektryczne j gazowe lodówki oraz rnfble
Włamoić Z GOSTOWSKI
Obsługa ©d godz 9- -? wieczoreip
563 Queen St W — Tel 363-957- 7
Toronfo Ont
-S-- -0"- - "--