Zwilazkowiec Alliancer, April 06, 1966

              n
UŁaaS!!iS2S!(SS3aBS3łT '- -
""" " ' ' — -- — „mm " -- " TłjJJff
SSSitf
tfe £&?- -
NR 2829 "ZWIĄZKOWIEC KWIECIEŃ (April) 6—1966 STR 26
ISA
#)--
X
fc
M
S
—
I
W ratUrnym Dmu Zmirtirychwstanui
Wtrlrtmrmu Di" hOmei'iStVjU
t'iHirr'ini i Polonu Kanadyjskiej
li(iliiiin ()ignnia( jom i
putiiiAiit in-- ) hAunii u Kanadzie składa
u)'rrtln nieiZe życzenia
Vi iJjh "
- mt K lelkanoniyrh
Ul-- 'Ul fiU AU UJ JA
Zarząd Główny Polskiego Związku
Byłych Więźniów Politycznych
wraz z Oddziałami Hamilton Onł
London Oni
Montreal Que Toronto Ont
WIS01Vf H ŚWIAT WIELKANOCNYCH
)( 'fj Klienteli i Polonii
FRAHK'S DELICATESSEH
Wb' A W MAKAREWICZ
Polska pif Codicrinie posiadamy świeże pie-czywu
jjt makowiuki M-ni- ki — jabłeczniki Ud
Specjalność imsj Wfdding i Birthday Cakes i słynne
pączki Hi ma imsj iioitjii7a nasze ciasta do sklepów
po cenie hurtownej uraz na wesela — zabawy i partie
490 Oueen St W Toronto Tel 366-045- 9
WESOŁYCH ŚWIĄT WIELKANOCNYCH
WESOŁEGO ALLELUJA
życzy
swoim Klientom i całej Polonii
SUPERIOR SAUSAGE GO
Dostarczamy do sklepów wędliny wyrabiane na sposób
krajowy Proście u nasze wędliny w swoich sklepach
§~
1004 Dundas St W Toronto Tel LE 1-8-
422
WESOŁEGO ALLELUJA
W ZMARTWYCHWSTANIA PAŃSKIEGO
życzy
Pi MĄ
3-wM- h Mim
n
r _ -- =- f % TI1REE STAR MEAT PAUKEKS UU §
Właśc TADEUSZ KUROSAD
Świeże gotowane i wędzone mięso
Mamy tylko na składzie mięso badane przez rząd
Dostarczamy nasze wyroby do skyepów restauracji
na wesela bankiety zabawy po cenach hurtownych
5haw si Ncar 101 jojit iuiwmv wm
RADOSNYCH ŚWIĄT WIELKANOCNYCH
t WESOŁEGO ALLELUJA
icszystkim Przyjaciołom i całej Polonii zasyła
§ Futurę Fuel Gil Ltd & Service Station
ta Czysrcicnie i obsługa furnace'ów bezpłatnie
ło ii „i_ „II n ii i nil Tira win mv
piece Sprzedajemy benzynę marki BA Smarujemy
samochody i naprawiamy — solidnie dobrze i tanio
Każda iobota gwarantowana
945 Bloor St W Tel LE 6-35-
51 po 1 RO s
s
8
S
?
cale)
całej
kanna
DNIU
nut(im
wiecz 2-94- 94
NAJSERDECZNIEJSZE ŻYCZENIA
A OKAZJI ŚWIĄT WIELKANOCY
ziu-ył- a Aiifj Klienteli i całej Polonii
JERRY'S AUTO SERVICE
Właściciele: C Zydaczewski i Jeny Siroky
Polski gara Zatiudiuainy najlepszych mechaników
dlatego gwaiaiilujmy każda iobotę Naprawiamy mo-ttu
kanadyjskie jak inw me europejskie Ceny nasze
są 'bjrdo przystępne- - Specjalność- - — Automatyczne
tiaiiMiusje "powei biake"
650 DunJas St W Toronto Tel 368-076- 7
WESOŁYCH ŚWIĄT WIELKIEJ NOCY
:ic:q
J ONYSCHUK
i Pracownicv Firmy
Y ONYSCHUK' & CO LTD
UBEZPIECZENIA WSZELKIEGO RODZAJU
oraz
KUPNO-SPRZEDA- 2 REALNOŚCI
333 Roncesvalles Ave — Toronto — LE 44241
5
- rr j--w „W rfr --W Jff W $riś&'jĆ®'jĆ&'jt®'j(®r&y£y$$rć&'l
' £5''ĆS? & M?'&rj3? i - 4r jbir jar jrjs ~v +w +r
S
s
S
S
ss
s
"Dezerterzy
Na jeden dzień przyjechałem
do Ancony Załatwiłem tam co
i gdzie kazano poczym kręciłem
się po rozsłonecznionym mieś-cie
nie bardzo wiedząc co po-cząć
z wolnym czasem Nikt nie
strzelał ani do nikogo strzelać
nie kazano Nikt nie rozkazywał
ani nikomu nie trzeba było roz-kazywać
Po czterech latach wo-jowania
odwykł był człowiek od
podobnych chwil Było więc cał-kiem
nudno Czułem się wytrą-cony
z "pantałyku" Ale do od-działu
nie można było zaraz wra-cać
Nie wykorzystanie w pełni
przepuski było przecież pogwał-ceniem
żołnierskich praw Trze-ba
więc było w Anconie tkwić
— a tu do kasyna Kozioła było
jeszcze za wcześnie bowiem o
tej porze można w nim było spo-tkać
tylko "przepracowanych"
sztabowców i innych wojsko-wych
markietanów zaś do domu
pestek przed zachodem słońca
nie było po co w ogóle zacho-dzić
Zresztą — po ostatnim w
nim pobycie było ze dwa miesią-ce
temu kiedy to ujrzawszy
miękki fotel zwaliłem się wen
przygniatając lezącą na nim to-rebkę
Zosi Terne co z kolei spo-wodowało
bombardowanie co-praw- da
tylko słowne ale słucho-wo
nie gorsze niż pod Monte Cas-sino
— nie byłem wcale pewien'
czy i po zachodzie słońca będę
mile widzianym gościem w tym
przybytku polskiej płci pięknej
czyli obiekcie westchnień wszy-stkich
frontowych żołnierzy
— Porucznik Grobicki?
Dłoń pytającego żołnierza trzę-sła
się przed beretem w przepi-sowym
brytyjskim salucie Na rę-kawie
battledressu naszyty miał
jeden szewron "Lance Corporal"
a nad nim białą gwiazdę Dawida
na niebieskim tle Spod beretu
patrzały czarne wilgotne oczy
i wystawał wielki "sarmacki"
— jak to się w Polsce mówiło
— nos
Byłem zaskoczony ale nic zdzi-wiony
Nawet tym że mówił po
polsku z akcentem grójeckim
Oczywiście — żołnierz Brygady
Żydowskiej która od niedawna
ku strapieniu jednych a weso-łości
drugich wojowała ohok
nas na włoskim froncie Ale
skąd mnie znał i czego chciał???
— Pan porucznik pójdzie ze
mną?
— A jak nie pódzie9 — odpo-wiedziałem
jak trzeba pytaniem
na pytanie ale widząc że się
zmieszał dodałem szybko: — do-kąd?
— W jedno takie miejsce
Ktoś się chce z panem poruczni-kiem
zobaczyć
Jako się już rzekło — nie mia-łem
nic do roboty Sytuacja by-ła
zabawna Zaproszenie tajem-nicze
Poszedłem więc — z cie-kawości
Zaprowadził mnie do budynku
przed którym na warcie stało
dwóch podobnych mu nosali a z
balkonu zwisała równie wilgot-na
jak koszulą na moich plecach
niebieska flaga z białą gwiazdą
Dawida W kancelarii ongiś pa-łacowym
przedsionku 7za biur-ka
zerwał się młody szczupły
żołnierz Miał trzy szewrouy
sierżanta tia rękawie ale gęba
była tafta sama jak przy dwóch
kapralskich paskach na nara-miennikach
Po kalmucku trochę
spłaszczona Kędzierzawą czarną
czupryną niczym strzecha nakry-ta
1 uśmiech na niej bł ten
sam Skrzywiony sarkastyczny
Jurek B
— Co TY tutaj robisz' — u
ściskałem go serdecznie
Październik 1939 roku Już
przegraliśmy wojnę w Polsce i
zaczynamy ją od nowa we Fran-cji
i w Anglii Na stacji zbornej
Armii Polskiej w Londynie na
Arlington Road ruch Wśród o
cliotników do wojaczki — pobo-ru
jeszcze nie ma — znajduje
się dwóch Jurków Jeden ze zna-nej
żydowskiej adwokackiej ro-dziny
warszawskiej Studiował
w Londynie prawo Drugi z nie
mniej znanej żydowskiej rodzi-ny
przemysłowców łódzkich Stu-diował
w Manchester tekstylkę
Obaj są średniego wzrostu —
Szczupli Tylko te gęsto kręcone
włosy zdradzają pochodzenie
Jurka Natomiast Jurek H ni-czym
nie odróżnia się od nas
"aryjczyków" 1 charaktery ma-ją
"aryjskie" — co najlepiej chy-ba
tłumaczy ze w owych dniach
zaiste "chmurnych" do polskie-go
wojska ochotniczo się zgło-sili
Tyle że pierwszy był weso-ły
i towarzyski choć dla dur-niów
mocno uszczypliwy drugi
zaś małomówny zamknięty w
sobie odludek
Obaj — mając finansowe i re-ligijne
powiązania z Anglią mo-gli
byli nadal bez względu na
wojnę spokojnie kontynuować
cri
iĄjm AWiaimwiw
swoje studia Nikt im siłą kara-binu
w łapy nie wsadzał Mogli
wreszcie jeżeli juz tak koniecz-nie
chcieli wstąpić do formułu-jącej
się właśnie brytyjskiej Ar-mii
Terytorialnej do której w
pierwszych miesiącach wojny
przyjmowano każdego nie py-tając
się skąd pochodzi i do ja-kiego
kościoła chodzi byle tyl-ko
był chętny do wojaczki (Ja
sam w kilka lat później plułem
sobie w brodę ze do tego wojska
nie wstąpiłem Do Polski bym
tez nie powrócił nawet na pie-chotę
a indywidualnych korzyś-ci
— gdybym oczywiście przeżył
— byłoby na pewno więcej)
Nie wstąpili jednak A mogli
jeszcze jak to zresztą wielu czy-sto
aryjskich Polaków uczyniło
— po prostu przeczekać Nie
pchać się gdzie cię specjalnie
nie potrzebują szczególnie do
Francji gdzie z poboru do Ar-mii
Polskiej zaciągnięto tysiące
"francuskich" Polaków Przecze-kać
i dopiero po klęsce francu-skiej
zaczepić się intratnie w
tym czy innym polskim minis-terstwie
konsulacie urzędzie
lub sztabie na Wspach Brytyj-skich
Mówili przecież bardzo do-brze
po angielsku — a takich
wówczas wśród Polaków znają
cych świetnie rosyjskie przekleń-stwa
niemieckie "wirtschafty"
francuską garkuclmię i czasem
włoskie amory na wagę złota li-czono
i oficjalną ministerialną
lub generalską opieKą otaczano
A oni obaj właśnie wbrew pol-skiej
opinii uważającej Żydów
za Szwejków tchórzów markie-rantó- w
oraz wbrew żydowskie-mu
rozsądkowi nakazującemu
czekać nie pchać się kombino-wać
— ochotnico zgłosili się do
Wojska Polskiego we Fraicji
właśnie po wrześniowej klęsce
odtwarzanego Na zwykfych sze-regowców
drugiej klasy za 50
centimów dziennie
Na tejże londyńskiej Stacji
Zbornej na której się z oboma
Jurkami spotkałem nauczono
nas poprawnie salutować dwo-ma
jeszcze palcami obcasami
stukać "ku chwale Ojczyzny"
meldować i cierpliwie czekać w
kolejce z menażką do kuchni O
tym że dowodzili nami oficero-wie
którzy później juz we Fran-cji
powrócili do swoich podofi-cerskich
stopni oraz że nasze
władze konsularne w Londynie
— z im tylko wiadomych powo-dów
— wolały nas trzymać na
Arlingon Road niż wysłać do
Coetąuidanu — nie pora na
miejscu pisać Gdy jednak po
dwóch miesiącach takiej "służ-by
wojskowej" zbuntowaliśmy
się — w czym obaj Jurkowie mę-żnie
mi pomagali — do Konsu-latu
Generalnego ławą ruszyli
żądając wysłania "na front" do
Francji — pan konsul Poznań-ski
zapisał nas na konto rozcho-dów
do Francji wysłał ciupa-se- m
i kłopotu — niekoniecznie
aryjskiego — się pozbył
W Coetąuidan dokąd trans-port
ochotników z Anglii trafił
nasze drogi rozeszły się Mnie
jako Polaka aryjczyka dzienni-karza
pat bijącego do tego po
francusku przydzielono Terlec-kiemu
do świetlicy obozowej
Wsadzono w łapę czajnik i kaza-no
rozlewać herbatę spragnio-nym
rodakom Obaj Jurkowie
natomiast jako autentyczni stu-denci
żydzi wcieleni zostali do
2 Batalionu piechoty na prostych
oczywiście 2 giej klasy srere-gowcó- w
z którym przezimowali
w bretonskich oborach przez
ścianę z krowami Po Wielkiej
Defiladzie przed generałem Si-korskim
prez Wł Raczkiewi-cze- m
i biskupem Gawliną odpły-nęli
do Norwegii gdzie jak wia-domo
wówczas w 19-1- 0 roku
ważyły się losy Polski
Tamże pod' Narwikiem Juiek
B był gońcem motocyklowym w
sztabie Brygady zaś Jurek H
walczył — jak się to mówi — w
szeregu Gdy norweska heca
wzięła w łeb Jurek B ze szta-bem
Brygady wylądował w An-glii
gdzie za Narwik odznaczo-ny
został Krzyżem Walecznych i
w stopniu kaprala ukończył pod-chorążówkę
piechoty Natomiast
Jurek II z całą resztą Podhalań-skiej
Brygady powrócił na pole
walki do Francji i w Bretanii
ciężko ranny w brzuch dostał
się do niewoli niemieckiej
Z Jurkiem B spotkałem się
ponownie niespodziewanie w
tzw grupie podchorążych gen
Paszkiewicza wyjeżdżających z
Anglii na instruktorów do Armii
Polskiej właśnie ewakującej
się z ZSRR na środkowy Wschód
Dlaczego Jurek w Anglii nie
pozostał? Nie zgłosił się na u-kończ- enie
zaaw ansowanych prze-cież
studiów prawniczych — jak
to wielu bynajmniej nie-żydó- w
zrobiło? Nie wiem
Uei-Lu-trt- cr GROBICKI
Dalsze jego losy wykazały że
Palestyna go nie pociągnęła Do
kibucu do pionierskiej od pod-staw
budowy nowego państwa
żydowskiego nie nadawał się lub
co bardziej prawdopodobne nie
interesowało go to Był potom-kiem
znanej i poważanej żydow-skiej
rodziny polskie] Z wszy-stkimi
jej tradycjami i komplek-sami
Był Polakiem — czy to się
nam podobało lub nie'
Dlaczegóż więc wyruszył na
Wschód0 do ziemi swoich przod-ków?
Do Palestyny' Czyżby ją
chciał tylko poznać' Zobaczyć''
A może pachniała mu wojaczka
na którą wówczas w 1942 roku
w Anglii bynajmniej się nie za-nosiło''
Nie mówił Nie pyta-łem
Miałem wówczas swoje własne
niedomówienia pytania i kom
pleksy
Podczas siedmio-tygodnio- w ej
podtózy statkiem dokoła Afryki
wygraliśmy z Jurkiem B "dou-bla- "
w międzynarodowym tur-nieju
pokładowego tenisa a wo-bec
tego ze przed wyjazdem z
Anglii wypłacono nam tylko
trzymiesięczne pobory bez żad-nych
dodatków przyznawanych
zwykle na daleką podróż które
wystarczyły zaledwie na spłace-nie
angielskich długów — na
statku żyliśmy ? tego co Jurek
wygrał w bingo a ja w brydża
przyczym wszystko szło do
wspólnej kasy
Dalej — w ciągu dwumiesięcz-nego
pobytu w Durbanie byliśmy
codziennymi gośćmi w domu po-tomka
przybyłych tam z Mada-gaskaru
francuskich Hugonotów
posiadającego dwie bardzo przy-stojne
córki Nie mając ani gro-sza
przy duszy sprzedawaliśmy
miejscowej prasie durbanskLj o-kohezności-owe
aitykuly związa-ne
z trzecią rocznicą wybuchu
wojny Aż na koniec obaj wy-fasowaliś-my
"koszarniaka do
końca podróży" za upominanie
się o jakieś "kieszonkowe" fun-dusze
i uprzykrzanie tym tropi-kalnego
"dolce far niente" na-szego
dowódcy pułkownika So-kołowskiego
W Palestynie do której w koń-cu
dobrnęliśmy Jurek B począł
się kręcić nerwowo Nic nie mó-wił
znikał gdzieś na kilka go-dzin
wracał ponury zły Kiedy
w kilka dni później odjeżdżaliś-my
dalej konwojem do Iraku
— zabrakło go na zbiórce w Ge-derz- e
Zilezetleiouiał'
— Myślałeś ze się bałem w
wojsku służyć? — śmieje się Ju-rek
B nalewając do kieliszków
przedniego szkockiego wiska-cz- a
(Juz to sieranci w każdym
wojsku najlepszą wódkę mają
— myślę) — Inaczej było —
wywodzi — Zdezerterowałem
bo istotnie się bałem tyle że
nie wojny lub wojska ale tego
że jako Żyda wezmą w Korpu-sie
za frak wsadzą do mamra
i za te nasze durbańskie podsko-ki
zdegradują Myślisz że mi
ta decyzja łatwo przyszła? Kre
wniacy w Palestynie spotkani
mnie namówili wytłumaczyli o-po- ry
przełamali — że przecież
nie ma nijakiego sensu ryzyko-wać
by do końca wojny za dru-tami
kryminału przesiedzieć
Wychyliłem kielicha pomyślą
lem i — może miałeś racje —
potwierdziłem miast oburzyć się
i "stawać w obronie" władnego
gniada jakby to wypadało cho-ciażby
ze względu na to "Po-land- "
i tą syrenkę na iamieniu
noszone
— Mnie tez mało nie brakowa-ło
żandarmeiia kilkakrotnie
ciągała mnie na przesłuchania
Nasz pułkownik melduneczek
wypisał az milo "huntowszczyka
nu" nas nazywając i Bóg wie o
co oskarżając Ale — tu u-smiechną- łem
się krzywo trud- -
(dokończenie na str 27)
Tradycje świąteczne
(dokończenie ze str 25)
niekiedy w dość głębokich negli-żach
(szkoda świątecznych su-kien
i marynarek) co wówczas
działało podniecająco Ludzi o-garn- iał lekki masowy obłęd Jak
się okazuje nawet wiadro zimnej
wody mogło uderzyć do głowy
Dziś miasto zarzuciło niemal
całkowicie tradycję „dyngusu"
Na wsi utrzymuje się ona jesz-cz- e choć w złagodzonej formie
Za mojej pamięci drugi dzień
świąt wypadł kilkarołnie 1 kwiet-nia
śmigus i prima aprilis poda-wały
sobie wówczas ręce Wza-jemnemu
oblewaniu towarzyszy-ło
wzajemne mniej lub więcej
złośliwe nabieranie „Prima apri-lis
— nie pytaj bo się omylisz"
Krążyły karty pocztowe z naiwną
karykatura lub emblematem i o-koliczności-owym
wierszykiem
Teściowa złoty młodzieniec ku-moszka
— gaduła z ustami zam-kniętymi
na olbrzymią kłódkę
bocian wór złota — to naicze-- ściej spotykane motywy
fc
S
%
l?
3
3%
8
K _
NAJSERDECZNIEJSZE ŻYCZENIA
srOKOJYCIl 1 POGOltSYCII ŚWIĄT
składa
PBA Spółka Akcyjna Domu Slow
Polskich Kupców i Przemysłowców
Zarrpd:
ST
J
T KASPRZAK
H skarbnik
1330 BLOOR ST WEST — 4 ont
Wielebnemu Ducltowieństwu v)szynktm Oif)amznc]nm
klientom polskiego hujtcti oraz
Puloitii najlepsze ztjc?enia z okazji Świąt Wietkifj Nunj
składa
Stowarzyszenie Polskich Kupców
Przemysłowców i Profesjonalistów
w Toronto
W Włudyka prezes
J Rajca
L Zókowski
Z Szawłowski sekretarz
J Gronkowski finansowy
J Stefaniak skarbnik
Z Soja
A Sakowski A Gęlnki
St W Toionie 4 Oni
NAJLEPSZE ŻYCZENIA ŚWIĄTECZNE
całej Polonii a swoim Klientom
składa Firma
BRZYSKI & SONS GROGERY
598 Oueen St W
sekr
nifoj
sekr
1330
Toronto Tel EM
WESOŁYCH ŚWIĄT WIELKANOCNYCH
Klientom t całej Polonu
zye?y
JAN KRUŹEL
ZAKŁAD KRAWIECKI
PRASOWANIE i CZYSZCZENIE ODZIEŻY
kł 2783 Dundas St West Toronto Tel RO 7-64-
93
POGODNYCH ŚWIĄT
WIELKIEJ NOCY
iirzy całej Polonu
KRUK prezes
WŁODAREK wiceprezej
Grygieńcia
TORONTO
polonijnym
wiceprezes
wiceprezes
organizator
Bloor
szczególnie
6-03-
36
Buoim
ilsjIiilrlJilfsWt
5 Polonia tfarieties Program
U 1
Codziennie od 1-2-
15 - po pol 1270 Korpanty "POLONIA"
761 Fillmore Ave Buffalo 12 NY — Tel TX 2-426- 7
Przedstawiciel M Kinciel 1574 Oueen SI W Toronta
fel LE 5-14-
07 mieszk AM 14113
WESOŁYCH ŚWIĄT WIELKANOCNYCH J
ŻYCZY SWYM KLIENTOM I CAŁEJ POLONU ]
HENRY HARDWARE
J Właściciele: Kamińscy
% Polski sklep żelazno-mieszan- y przyrządów domowych
Q i naczyń kuchennych
189 Roncevalles Ave Toronto 3 Ont Tel LE 6-93-
67
WESOŁYCH ŚWIĄT WIELKANOCNYCH
życzy wszystkim Koleżankom i Kolecjoin Kombatantom
% oraz całej Polonii
8 Zarząd Kasy PożQszczędnościowej SPK
Koła Nr 20 w Toronto
206 Beverley St Toronto 2B Oni
'ć?j?j&£rm&£T&j
s
I
m