Zwilazkowiec Alliancer, December 23, 1964

              itg£££SS5SSS®&&s&&tF
fPRilfl "I IBlffnlfffiYlflfW tro„w aaaf4i'4rŁł5a5S5ff3ff4TW' r anto
NWfTFRDrECZNIEJSZE ŻYCZENIA WESOŁYCH c-zr-TRśTTW-EGO
NOWEGO ROKU
i --śle swym całej Polonii
'uffl(if5& k
R H CROMIE
LTNENSDRAPERY
iielH skład matenaiow ua autuue uw yau i jiaiueueK
nemy suknie aia ran imiuujui i ua waiciiue uazje
Wykonujemy dekoracje wnętrz
Bridal Brides Maides and Brides:Mothers Dresses
aJSO inierioi jjt:iuiauuii
j Dundas St Tel 537-869-1 Woodsłock Onł
Wesołych Świąt Bożego Narodzenia
1 SZCZĘŚLIWEGO ROKU
liyt wszystkim naszym Klientom i Przyjaciołom
Hyde's Pharmacy #1
Załatwiamy przesyłki lekarstw do Polski
oraz innych krajów Europy
'ykonujemy akuratnie i dokładnie wszelkie recepty
Hyde's Pharmacy-- Ltd
Springbank Plaia I Dundas ał Lighł St
Woodsłock Onł
PRZYJEMNYCH ŚWIĄT BOŻEGO NARODZENIA
i SZCZĘŚLIWEGO NOWEGO ROKU
życzy swym Klientom i całej Polonii
SMITH FURNITURE
(WOODSTOCK) LIMITED
Wielki wybór-najnowszyc- h mebli
aparatów radiowych i telewizyjnych dywanów
oraz różnych prezentów na wszelkie okazje
97 Dundas Sł Tel 537-370-1 Woodsłock Onł
# „- -
Moc serdecznych życzeń
świątecznych h noworocznych
SLE SWEJ KLIENTELIiCAŁEJPÓLONII
BILL'S CJołhing Siore
MEN'S and BOY'S WEAR
elki wybór ubiorów męskich chłoniecych
sportowych z najlepszych materiałów najnowsze
fasony
Wasz dolar nrzy-zakunle-- u nas
wielokrotnie powiększa swoją siłę nabywczą
Dundas-S- ł LE 7-71- 62 Woodsłock Onł
fnpemmjch świąt Bożego Narodzenia
i uuzu szczęścia w nowym moku
"życzy
THE
HOME
' CENTRĘ
1807 Dunrłnt Cł r: !:-- _ _t
IWbodsłoek Onł I Barnes
lei L537-632- 3 Construełion B"iWing Materiał o£ Ali Kinds
l-Ulnini- Um SidintT Tlnnrc WinAn™ Woli D-ino- lo
plamy na składzie wszelkielmateriały do dekoracji
waz oanowiema Waszego domu
" ' — — "
y°C SERDECZNYCH ŻYCZEŃ ŚWIĄTECZNYCH
i NOWOROCZNYCH
swoim i całej Polonii
składa'
££
SCHOSS AGENCIES CO
Woodsłock— Ontario
REPRESENTING RPAUTYSUPPLY
Wpodstock"Coin Exćhange
onr7Pr1o{v — Z _r Ł
0T22 --uajc-uijrijaczia
- -- żujemy pocztowe
}hńht st
Klientom
FABRICS
NOWEGO
damskich
1
Klientom
iswvmieniamv stare monety
Woodsłock" Busi-539-948- 3
Rm539-937- 7
Ał
&}
fc?
tf
teaassssśsksssfi'
" ' '- -- i
— _ "ZWIĄZKOWIEC — ROłP MADnnTCMie rv~i iei o immww-:- ! 'II
—
li- -
u mu m KnnniinTranuinupii - iioimmpim: -- — i#:Bvv
MW — ™ W KBB UCfl KA H MHBHaBKMHHB 19 nPP-a~-H --™ a _"m ailM _MMNMiJ'II Q Ł u w LuuuuiilIKIUllMIIIWIS MUSBBŁIBJaiBB y 0& Jt B Jt v— — —- - -- _ ua
A2
)S
iii
Chociaż wszj'stkie święta były
pozornie w obozie koncentracyj-nnyemteblpiźienriwacszzoe
dtoj swieb1i9e40podrob- u-tkw- iły jako tympoiwnoajbpaorlsdkziieej w pamięci '
Było nas wtedy w Oświęcimiu
według rejestru 8 tysięcy W
łrazcechzywwyisjątotkśociwo pomglleistntyicmh i duepsza--
czowym październiku po pół-rocznym
"sporcie" i zabójczo u-ciążli- wej "pracy" ubyło z tej
liczby 3 tysiące istnień
Oprócz Polaków znajdowała
się w obozie setka więźniów nie-miecki-ch
zawodowych przestęp-ców
którzy zostali przysłani z
Sachsenhausen do pełnienia
wszelkich funkcji wewnątrz o-bo- zu
Terror i prześladowania nara- stały z każdym dniem
Trzeba zresztą pamiętać że
był to czas po kapitulacji Fran-cji
gdy hitleryzm święcił naj-większe
triumfy i szykował się
do nowych podbojów' Sytuacja
na morzach była także powikła-na
a o klęsce Luftwaffe w bit-wie
o Anglię mieliśńiy bardziej
niż skąpe wiadomości
W tym układzie sił znając nie-chęć
i nieprzygotowanie Anglii
do bezpośredniego starcia prze-żywaliśmy
gorzkie dni załama-nia
psychicznego i liczyliśmy
jak zwykle nasi rodacy to czy- nią w podobnych przypadkach
— na cud
Bo mimo iż serce nie chciało
się poddać — rozum był bliski
kapitulacji
I właśnie w jednym z tych dni
tyle że oznaczonym w kalendarzu
datą 24 grudnia rozbrzmiała we
wszystkich blokach obozu oświę-cimskiego
zrazu nieśmiało i
skrycie a potem odważnie i z
całej duszy staropolska hymn-kolęd- a:
"Bóg się rodzi moc tru-chleje"
Ta sama którą śpie-wali
przed kilkudziesięciu laty
nasi dziadowie i ojcowie na
śnieżnym dalekim Sybirze więź-niowie
twierdz monarchii austro-węgierski- ej
i karcerów tyranii
pruskiej
I mimo woli przy porównaniu
sytuacji rodziła się myśl: prze-cież
i oni podobnie 'jak my dzi-siaj
nie mieli teoretycznie żad-nej
szansy na zwycięstwo słusz-nej
sprawy A jednak śpiewali i
wierzyli że "słowo ciałem się
stanie"
Na tę naukę wiary w kolędach
zwrócił nam uwagę bynajmniej
nie duchowny ani filozof ani
nawet uczony w piśmie ale pro-sty
chłop z Kieleckiego który
nigdy nie przejawiał skłonności
do wylewności czy mentorstwa
Przed kuchnią obozową skrzy
się urzędowa choinka lśniąca
szronem igrająca kolorowymi
światłami Zimna i obca Nie do
niej lgnie wzrok biedne-go
więźnia I nie do tej na ko-rytarzu
jarzącej się żywym świa-tłem
świec W schludnych izbach
panuje nastrój pojednania i bra-terstwa
Jesteśmy w obozie sa-mi
Nasi prześladowcy świętują
po drugiej stronie drutów i w
bloku kapów
Polskie kolędy są tak Darozo
ludzkie i szczere Tak wiele mo-'num- or
JAN KLICH
Już dawno minął wrzesień 1939
roku — dla Niemców koniec
wojny z Polską a my 186 działa
czy polskich SiąsKa upoisiu
i Wrocławia — obywatele Rzeszy
Niemieckiej daremnie czekaliś-my
na zwolnienie nas z niemiec-kiego
obozu koncentracyjnego w
Buchenwald w którym więzio-no
nas od chwili wybuchu woj-ny
Mijał tydzień za tygodniem
a zimno ciężka praca a przede
wszystkim straszny głód połą-czone
ze skąpymi i smutnymi
wiadomościami z domu i frontu
wyczerpywały nas psychicznie i
fizycznie
Zbliżała się Wigiha Bożego
Narodzenia Myśl że te najpię-kniejsze
święta - Święta rodzi-ny
radości i szczęścia — będzie-my
musieli przeżyć z dala od
swych kochanych żon dzieci ro-dziców
i rodzeństwa potęgowa-ły
przygnębienie Słabsi duchem
wpadali rozpacz i dużo trzeba
było użyć słów otuchy aby ich
uchronić przed zupełnym zała-maniem
psychicznym Postano-wiliśm- y
jednak że choć w wyjąt-kowo
ciężkich warunkach -- w
katowni hitlerowskiej — Wigilię
obchodzić będziemy
Z byłych aktywnych członków
polskich kół Śpiewaczych na ślą-sku
Opolskim wybrano najlep-zyc- h
stworzono chór który pod
wią o niedoli poniewierce i tu-łaczce
Boskiego Dzieciątka że
żywcem pasują do naszego upo- korzenia i do naszej biedy
Pod ich wpływem i w atmo-sferze
ciepła rodzinnego rozkle-jają
się najtężsi ludzie
Oto tam w kacie siwy jak go- łąb Czesław oddaje rosłemu i
chudemu Jankowi swoją piętkę
bochenka w zamian za" środek
chleba Zaledwie przed godziną
stojąc w kolejce stoczyli o to
zażarty pojedynek
Tu znów grono kolegów sie-dzi
na podłodze przy prowizory-cznym
stoliku Siano zastępuje
podgłówek wypchany słomą
Wszystko co mieli położyli na
owym podgJówku i teraz po bra-tersku
się tym dzielą
Opłatek zastąpiono okrucha-mi
chleba A gdy dobiegła koń-ca
"uczta" wigilijna we własnej
izbie i we własnym bloku trzeba
śpieszyć z kolędą do innych blo-ków
A może uda się zobaczyć w
oknie szpitala obozowego twarz
kolegi który leży złożeny nie-mocą
i oczekuje pociechy nietyl-k- o
duchowej?
Noc wigilijna to dla więźniów
święto obcowania z rodziną Te-raz
gdy na szyby wdziera się
mróz a w izbie zacisznie i cie-pło
snują się wspomnienia o
tych którzy znaczą swą śmiercią
przebytą dotąd przez nas drogę
więzienną i obozową
Gdy wreszcie i te wspomnie-nia
znikają w dobrej rzece za-pomnienia
ni to na jawie ni
we śnie znajdujesz się w kręgu
rodziny i najbliższych osób
Chcesz dzielić się z nimi opłat-kiem
rzucić się matce na szyję
uściskać siostry i braci a czu-jesz
że masz spętane ręce i nogi
Budzisz się skrępowany ciałami
leżących obok kolegów
Tutaj jest dom twój i twoja
rodzina
Rok 1942 Ciężkie bitwy na
froncie wschodnim zaczynają po-woli
przechylać szalę wojny na
stronę narodów walczących z
hitleryzmem Obóz w Birkenau
spowity w śnieżną szatę Obok
kostnicy duży stos trupów nie
mieszczący się w jej wnętrzu
Zabici w dzień wigilijny na ko-mandach
pracy leżą w równym
szeregu pod choinką jak gdyby
krwawy podarunek złożony
przez obóz ludobójcom
Tym razem apel trwa na szczę-ście
tylko kilkanaście minut a
zamiast raportu słyszą więźnio-wie
słowa które w języku urzę-dowym
brzmią wprost niepraw-dopodobnie:
— Ich wuensche dem Ganzem
Lager frohe Weinachtsfeier!
Lecz za chwilę następuje o-trzeźw- ienie
Bo oto wyeleganlo-wan- y
rapportfuehrer mijając za-bitych
potyka się i brudzi sobie
czubek buta
Rozwścieczony wzywa lagerka-p- o
i wrzeszczy wskazując na
przyczynę swego potknięcia i na
ywłoki pod kostnicą:
— Sofort mit diesem Misst
nach Krematorium!
Gromkie "Jawohll" więźnia
przywróciło mu za chwilę dobry
kierownictwem dyrygenta Jana
Kaźmierskiego wyćwiczył parę
kolęd na 4 głosy Przygotowaliś-my
sobie parę jabłek po parę
gramów białego sera i trochę
syropu buraczanego
W przeddzień Wigilii — wie-czorem
po pracy pachniało w
naszym baraku jak w piekarni
Na płycie i na bocznych ścian-kach
pieca żeliwnego przypieka-liśmy
cienkie kromki chleba któ-re
zastąpić nam miały tradycyj-ny
opłatek
Nadszedł dzień którego w ży-ciu
naszym nigdy nie zapomni
my: Wigilia świąt Bożego Naro
dzenia lay r rsiasiroj przygnę-bienia
panował wśród nas od sa-mego
rana: przy śniadaniu po
lannym apeiu a puiucj --
sie pracy Kto mógł — robił
sknk w zaeainiki i szybko wra
cał z gałązką świerku starannie
ukrytą pod bluzą W dniu tym
praca zupełnie nam nieszla z
nippieroliwościa oczekiwaliśmy
sygnału jej zakończenia Jakco-dńenni- e
— w drodze do obozu
piewać nam kazano piosenKę
marszową a jej siowa uauu
denk ich frohgemut und gern an
rneine Lieben in der Fern"„ —
fwówczasmile wspominam swo-ich
miłych "w dali) w tym dniu
odczuwaliśmy wyjątkowo boleś:
nie
Po apelu i spożyciu obozowe- -
Mimo to'SS-man- n kilkakrotnie'
uderzył lagerkapo w twarz Do-piero
potem wzburzony pozwolił
sobie wytłumaczyć że leżący pod
kostnicą stos trupów nieuoest
wczorajszym lecz dzisiejszym
żniwem śmierci Tej nocy umar-ło
wv Birkenau ponad 300 więź-niów
Od 1943 r Oświęcim stał się
obozem międzynarodowym Wie-lu
Polaków wysłano do innych
obozów a do Oświęcimia poczęli
przybywać przedstawiciele nie-mal
wszystkich narodów Europy
W tym roku i w następnym
1944 czołowe miejsce wśród pie-śni
Bożego Narodzenia przypa
dło kolędzie "Stille Nacht heili-g- e
Nacht"
śpiewali ją wokół choinki o-bozo- wej
oficjalnie więźniowie
niemieccy a w blokach wszyscy
bez względu na światopogląd ra-sę
i wyznanie
Wśród niespokojnych nocy o-święcim- skich
zasnutych dyma-mi
krematoryjnymi wśród ner-wowego
życia przynoszącego
stale groźne i złowieszcze nie-spodzianki
— kolęda niosła uko-jenie
i była jakby wyrazem so-lidarności
obozowej we wspólnej
walce
Szczególnie w 1944 r gdy
front wschodni zatrzymał się nad
Wisłą święta Bożego Narodze-nia
przeżywaliśmy jak wielką
ciszę przed potężną burzą
Tym razem niemal nikt nie
wątpił że są to już ostatnie świę-ta
nie tylko w obozie oświęcim-skim
ale i pod hitlerowską oku-pacją
Dostało się jedynie nieopatrz-nie
Wojtkowi który rozbierając
po świętach choinki układał
pieczołowicie wszystkie ozdoby
w specjalnie zarezerwowanych
pudełkach
i — Może nam się jeszcze przy-- I
dadzą „w 1945 r — usprawiedli
wiał sięwobec kolegów
Wieczorem za pesymizm daliś-my
mu "Koca"
A
W-pierwszy- ch latach były dwa
dni świąteczne Później został
skasowany drugi ana koniec
nawet podczas" pierwszego mu-sieliśmy
wykonywać pracę i "we-wnątrz
obozu popołudnie wypeł-niało
wzmożone życiekulturalne
odbywały się amatorskie wystę-py
artystyczne popisy) zespołów
śpiewaczych grajków obozo-wych
wieczory recytatorskie
Kolektyw obozowy zdawał so-bie
dobrze £ tego sprawę że nie
może w dostatecznej mierze na-sycić
głodnych tym bardziej
więc starał się uczynić wszystko
aby zapewnić1 odpoczynek i wy-tchnienie
wszystkim więźniom- -
Święta krzepiły więc siły fi-zyczne
i duchowe na 'dalsze dro-gi
życia obozowego- - A chociaż
tylko nieliczni koledzy spotykali
się podczas świąt w kolejnych
latach w tym samym obozie i w
tym samym' gronie to wszyscy
wierzyli równie mocno że gdy
Bóg się rodzi to jnoc truchleje
i między innymi tej gorącej wie-rze
zawdzięczają że dla nich i
milionów podobnie cierpiących
ludzi "słowo stało się ciałem"
i%%%%:a%Si%:i:M?%3l%:i2i%3::3i9i2:3:3s%9i32)%33Sl?i:%)
Mozach koncentracyjnych - BuckenwaH
w
go obiadu zabraliśmy się do
przygotowania naszej wieczerzy
wigilijnej "Stubendienst" skła-dający
się z samych Niemców
rozdał dzienny przydział żywnoś-- '
ci tj po kawałku chleba plas-terku
margaryny i jednej łyżce
stołowej syropu buraczanego)
Poza skromnym przydziałem zna-lazły
się na stołach naszych jabł-ka
i to cośmy sobie w dniach
poprzednich odjęli od ust Po-między
tymi "smakołykami" Ie
żał przed każdym z nas "opła
tek" przybrany gałązką świer-ku
Gdy wszystko było gotowe i
każdy z nas zajął swoje miejsce
za stołem- - były prezes Związku
Polskich Kół śpiewaczych Śląs-ka
Opolskiego — Alfons Kłaka
w kilku serdecznych słowach za-gaił
nasz wieczór1 wigilijny by
następnie zaintonować:
"Gdy się Chrysłus rodzi"
Zadrżał drewniany barak w p-bo- zie
koncentracyjnym Buchen-wald
od kolędy polskiej wydó
bywającej się z piersi 186rmc- -
czonych i nieszczęśliwych działa-czy
polskich śląska Opolskiego
śpiewaliśmy do głębi wzrusze-ni
Ból i "tęsknota za naszymi
najbliższymi 'ściskały namserca
i gardła
' Nastąpiło" łamanie się opłat-kiem
W serdecznych uściskach
życzyliśmy sobie wszystkiego do-(Dokońoe-nie
na ilr 32)
®
Przyjemnych Świąt Bożego Narodzenia
i dużo szczęścia w Nowym Roku
życzy
-- ''
„W
ALLEN LUMBER (Woodsłock) LTD
Be surę and isit our showroomtosee a complete lino
of building matcrials for' houses 'garages patios
reereation rooms and remodcllng of airtypes
Miejsce gdżle możecie zaspokoić
wszelkie Wasze potrzeby budowlaiic- -
668 Pecl Sł Woodsłock
MOC SERDECZNYCH ŻYCZEŃ ŚWIĄTECZNYCH
INOWOROCZNYCH r "" " i
swoim Klientom i całej Polonii
składa J ERNEST AUBE "
JEWELLER & WATCHMAKER
30 years experlcnce'
X-mas'G-ifts
-
Jubilernla z wielkim wyborem biżuterii
zegarków i świątecznych podarunków
52914 Dundas SI 537-684- 2 WoodsłockOnł- -
MOC SERDECZNYCH ŻYCZEŃ ŚWIĄTECZNYCH
I NOWOROCZNYCH
swoim Klientom i całej Polonii
składa
NELSON WEAKLEY
DRAPER1ES — CARPETS fl
Wielki 'firanek- - -
dywanów wszelkich rozmiarów i'desenl
Woodsłock Onł
Tel
over
Tel PH
oraz
Tel
-- g
WIĄZANKĘ NAJLEPSZYCH ŹYCZEŃW RADOSNYM
DNIU BOŻEGO NARODZENIATNOWEGO ROKU
SLE SWEJ KLIENTELI I CAŁEJ 'POLONlF
ROCKETT"ELOWERŚv'
(OPPVAN-AVE- )
lowers &Plantsw
- ThePerfec"tX-mas'Gift- f
Kwiaty Jwicże cjętęi doniczkowe
to najlepsze powruhkfświąteczne
'Dundas St (opp Van"Avęiyjoo&thccYo}5&S60
MOC SERD'ECZNYCH ŻYCZEŃ ŚWIĄTECZNYCH I NOWpROCZNYCH
swoim Klientom i całej Polonii
składa
CfGRĄDY- - BROTHERS
Paint(&Wallpa'pef Suppllcs - n
Najlepszej jakości farby) jtapety
"różnych 'g'aturików7j deścnif
59ó)DondasiSł Tęlv5376fe62 WoołóckOnł!
Wiązankę] najlepszych jżyczeń wRadosnym''Dniuk
Bożego Narodzenia N'oweg% Roku
'składa
wszystkim: czytelnikomzwiązkowca"'"
oraz całej Polonii wBranlfofd okolicy
J M0M
przedstawiciel "Związkowca"
oraz firmy opałowej Fuel Oil
Brantford Parls Walerford okolicę
Tel 449-273- 0
539-121- 3
wybór
537-855- 1
Central
'J
Ł-- 1
'
r
i '„ ( -
'
[i
na i
Burford Onł
Ciffi — t a t V" ttq
Staropolskim zwyczajem składamy z serca płynące
u
'i
$ życzenia radosnych śwĄt-Bożeg- o Narodzenia
rS i Szczęśliwego Nowego' Roku
hjji swoim iKlientom i całej Polonii "
-- ' '
to morton's pharmacy
CD' - Na żądanie dostarczamylekarstwa doidomu 'tri'}' _
fcn 50 King Si BeamsvilleŁOnł- - Teł' LO 37553"
& - - — - i - i -- — — — sjj" vj —— " _ : l ~n _ i Ar _ " w u i 'j— ł_o _ iEha rfjaw --mhs 1 ms&mimy&zZi im&imQ&&z®m5®m -wn
arsŁrz
IHOJ "lJ
ł&- -i
ftłr
4
W to [łj
I to
'ato