000178 |
Previous | 2 of 8 | Next |
|
small (250x250 max)
medium (500x500 max)
Large
Extra Large
large ( > 500x500)
Full Resolution
|
This page
All
|
— r-hr-- mr
1 1 t&
f "' v" v wm -- t & ? c" l' '
V feł:n sł - '#ł' "_#iv !? trt Ji
--
!- „ H-MOt-iu!
--
'ł- i ' A
-- if ftvł 1 'tit --#-
-
r - - ♦W' a 4 r 'ZWIĄZKOWIEC- ?-- fmte) '&$ WcftlOfli 'Ji ft ' V# -- i _ V Nfc 23
"Zwiaikowiftc" Alfińnccr)
Printcd and Publishod ovefy Monday and Wcdncsdav by
POLISH ALLIANCE PRESS LIMITED
1638 Bloor Street West — Toronto Ortt Canada — MiP 4A6
Telephones: 531-249- 1 531-249- 2
Sccmul cliss mail rcsislrnion numhcr 1671
Olficml Oruan of 1 lic Polish Alliance nf Canada'
lin lluhs Cliairman nf tlie floard
Gustaw SlodkowsU —
No part of this publication may be reproduced or transmitted
in any form or by any means without permission
PRENUMERATA
Roczna — $25 00 Półroczna — $1600 Pojedynczy numer — 35jl
Za granica: Roczna — $3300 Półroczna — $2000
Postarajmy się o wybór
jeszcze jednego
Jak sie składa że na tym miejscu zabieramy ponownie w sprawie wyborów pomimo że na ten temat pisa-liśmy
przecież w poprzednim numerze "Związkowca" Dzisiaj
jednak ebeenw poruszyć sprawę wyborów ale nie prowin-cjonalnych
któte mamy poza sobą lecz wyborów uzupełnia-jących
się do Rady Miejskiej Toronto
Wynik odbytych we czwartek 19 bm wjljorów do pro-wincjonalnej
Izby Ustawodawczej spowodował odejście ze
składu radnych Toronto i Rady Metropolii p T Ruprechta
który tam reprezentował okręg wyborczy Parkdale Ponie-waż
na skutek jego zwycięstwa i znalezienia sie w gronie
34 posłów libeialnej partii opozycyinej w Izbie Ustawodaw-czej
zaistniał po nim wakans władze miejskie będą musiały
w Parkdale przeprowadzić wybory uzupełniające
Jak wiemy jako jeden z dwóch radnych z tego okręgu
zasiada w Radzie Miejskiej Ben Grys długoletni i doświad-czony
działacz polityki miejskiej Kto obok niego na miejsce
p T Rupechta reprezentować teraz będzie Parkdale — tru-dno
powiedzieć Ktoś kogo sobie mieszkańcy tej etnicznej
dzielnicy wybiorą
Wiemy na pewno kto będzie się o ten mandat ubiegał
Jak podał jeden z dzienników miejscowych potwierdziły
to również komunikaty radiowe torontońskich stacji radio-wych
— o mandat ten będzie się ponownie ubiegać Irenę
Atkinson i Susan Atkinson ta sama która w listopadowych
wyborach została pokonana przez Ben Grysa 37 głosami
Nic ma się więc czemu dziwić iż pragnie spróbować szczęścia
jeszcze raz
Jako jedni z pierwszych dowiedzieliśmy sie o jeszcze
jednym kandydacie którego nazwisko zapewne także będzie
w najbliższych dniach opublikowane
Jest nim Christoplier (Chris) Korwin-Kuczyńs- ki Kan-dydat
dla nas jak ulał!
Syn dobrze znanych wśród Polonii rodziców młody
z akademickim tutejszym wykształceniem bardzo ruchliwy
i świetnie zorientowany w problematyce dzielnicy którą
zamierza we władzach miejskich reprezentować dobrze już
rozeznany wśród grup etnicznych Parkdale chociażby po-przez
swój program telewizyjny który w odróżnieniu od
innego polskiego programu naprawdę informuje co się wśród
nas dzieje — jednym słowem p Krzysztof Korwin posiada
wszystkie dane by stanąć do wyścigu wyborczego o mandat
w Radzie Miejskiej
Badzie to już jego druga z kolei próba Kiedy po raz
pierwszy stawał do wyborów w Pat kdale został pokonany
przez Tony Ruprechta niemniej uzyskał "poważną jąkana
pierwszy' razTilóść""głosówfcó' mii zapewne cTało" do myślenia
ze nie wolno mu zaprzepaścić 'następnej szansy
I taka się właśnie teraz nadarza
Ale nie łudźmy się że potrafimy samymi polonijnymi
— nawet wszystkimi — glosami wybrać naszego młodego
lodaka do Rady Miejskiej Nie! Pomimo że w Parkdale
mieszka dużo wyboiców polskiego pochodzenia nie stano-wimy
jednak większości i dlatego każdy z naszych kandy-datów
musi nabiegać i zdobyć także i głosy innych miesz-kańców
I w tym także przypadku szanse Chrisa Korwina są
duże Większe w naszej ocenie niz każdego innego kandydata
łącznic z Susan i Irenę Atkinson z tego chociażby względu
że Chris Korwin zakładamy otrzyma od wszystkich zamiesz-kałych
w Parkdale Polaków głosy zdobędzie ich równie
dużo u wyborców innych narodowści bo jest wśród nich
dobivc widziany i znany z dotychczasowej działalności
Pozostaje nam jedynie dołożyć wszystkich starań aby
ten młody i energiczny nasz rodak zawędrował do władz
miejskich i tam reprezentował nasze sprawy Mamy w City
już jednego swego Rodaka Postarajmy sie wiec — gdy wy- znaczony zostanie termin wyborów uzupełniających w Park-dale
— o wybór jeszcze jednego radnego polskiego pocho- dzenia Stiaciliśmy swoją reprezentację w Izbic Ustawodaw-czej
— wyrównajmy to w Radzie Miejskiej Toronto'"
na
Minister spraw zagranicz-nych
Kanady Mark MacGui-ga- n
w dniach od 12 do 15
marca br przebywał z oficjal-ną
wizytą w Wiedniu biorąc
udział w spotkaniu ministrów
spraw zagranicznych jedena-stu
krajów organizujących
spotkanie szczytowe Północ —
Południe
W listopadzie ub r mini-sliowi- e
spraw zagranicznych
tych krajów wstępnie doszli
do porozumienia o konieczno-ści
zwołania takiego szczytu
w Meksyku odkładając do na-stępnego
spotkania rozważe-nie
przedmiotu konferencji
Obecnie w Wiedniu ustalono
że przedyskutuje się tam pew-ne
problemy związane z dialo-giem
pomiędzy kiajami roz-winiętymi
i rozwijającymi sic
w
Przed tygodniem w szwedz-kiej
telewizji pokazano 'kilku-minutowy
film który został
nakręcony w mieszkaniu jed-nego
z czołowych dysydentów
ZSRR i laureata pokojowej
Nagrody Andrzeja Sa-cbaro- wa
przebvwaiacego jak
wiadomo na zesłaniu w Gorki
(400 km od Moskwy)
Film ten przemycony zo-stał
na Zachód i jest też
pierwszym filmowym wywia-dem
z Sacha rowem od czasu
jego zesłania a więc od po-nad
roku'czasu
W wywiadzie tym słynny
nUUi k wi ex (twórca bom- -
(Tlie
L Wawrow — Sccrclnr)
Acllns4 Cditor-in-Clii- ef
i tozpatrzy się sposoby inten-syfikacji
międzynarodowej
współpracy gospodarczej
Po spotkaniu wiedeńskim
min MacGuigan udał się z
oficjalną wizytą na Węgry w
odpowiedzi na zaproszenie
węgierskiego rządu Wizyta ta
pozwoliła na przegląd stanu
wzajemnych stosunków Kana-dy
z Wearami i przedyskuto-wanie
dróg wiodących do ich
dalszego rozwoju Oba państ-wa
wymieniły również poglą-dy
na problemy polityki mię-dzynarodowej
Min MacGuigan podczas
wizyty na Węgrzech dokonał
otwarcia wystawy sztuki w
Budapeszcie Forrestall pier-wszego
większego wydarzenia
kulturalnego sponsorowanego
przez Kanadę na Węgrzech
by wodorowej ZSRR) złożył
podziękowanie naukowcom
zachodnim za ich walkę o
prawa wolnościowe dla so-wieckich
intelektualistów i
starania o jego uwolnienie z
bezprawnego zesłania Powie-dział
on też szwedzkim słu-chaczom
że wysłał list otwar-ty
do Sowieckiej Akademii
Nauk informujący o swoim
przykrym położeniu Stwier-dził
też że w odróżnieniu od
zachodnich instytucji nauko-wych
Akademia Naukowa
ZSRR nie staje w obronie
prześladowanych naukowców
Wizyta Marka MacGuigania
w Wiedniu i Węgrzech
Sacharow szwedzkiej telewizji
Nobla
EUbicta Lissowska
Ewangeliczna roztropność "Solidarności"
Mecenas Zbigniew Gryszkie-wicz
pochodzi z Wilna Studia
ukończył w Poznaniu mieszka o-bec- nie
w Gdańsku ia liczną 10-dzi- nę
cztery córki dwóch 'zię-ciów
czworo wnuków
Do "Solidarności" przystąpił
jako przewodniczący komitetu
strajkowego swego zaidadu pra-cy
Bral potem udział jako je-dyny
prawnik w 100-osobow- ej
komisji "Solidarności" — komi-sji
lekarzy pielęgniarek latma-cuutó- w
w lozmouaclj delega-cją
rządowa której przewodni-czył
minister zdrowia — dr Sze-latows- ki
Chodź o o ustalenie
zasobów polskiej służby zdrowia
i jej możliwości
Okazało się iż pdńslwo nie
jest w stanie zabezpieczyć pod-stawowych
leków dla ludności
Podpisano poiozumienie że zaj-mie
się tym "Solidarność" któ-ra
zwróci się do Polonii zagra-nicznej
a ściślej do tak samo
apolitycznej jak "Solidarność"
organizacji — Kongresu Polonii
Amerykańskiej gdzie będzie sie
znajdować centrala "Banku le-ków"
Mec Gryszkiewicz zosta! ofi-cjalnie
zatwierdzony jako peł-nomocnik
zarówno w sensie
społecznym jak i prawnym Kra-jowej
Komisji NSZZ "Solidar-ność"
przy mini-Aorstw- ic zdro-wia
i udał się do Stanów Zjed-npczonj- ch
a następnie do Ka-nady
Obecnie centrala "Banku le-ków"
już działa Inicjatywa "So-lidarności"
spotkała się też w
pól drogi z akcją oiganizacji lc-kcir- zy
polskich przy Kongicsic
Polonii Kanadyjskiej w Ottawie
którzy już wcześniej utwoizh
coś w rodzaju "Banku leków"
w zarodku
Kongres Polonii Amerykań-skiej
jak leż i Kanadyjskiej dy-sponuje
funduszem charytatyw-nym
"z którego część przezna-czy
na len cel Fundusz ten bę-dzie
zasilany składkami osób
prywatnych i instytucji polonij-nych
z całego świata Wydatko-wany
on będzie na zakup 58 pod-stawowych
leków uraKiijacyclr
obecnie w Polsce i nici chirur-gicznych
potrzebnych do opera-cji
Akcja jest obliczona na kil-ka
lat
Ze strony polskiej rząd daje
bezpłatny przewóz leków samo-lotami
"Lotu" hudjnkr dla cen-trali
na terenie Polski i' perso-nel
Dyspozycja lekami znajdo-wać
się bodzie w rekach leknry
"Solidarności" którzy skierują
je do szpitali dla najeiężej cho-r- j
clr
Mec Gryszkiewicz oiwiedzil
w tej -- prawie szereg skupiSk po-lonijnych
w Stanach Zjednoczo-nych
i Kanadzie gdie okaat
się świetnym "adwjkatcm" swei
misji Na spotkaniu w Domu
Kombatanta Kola SPK nr 20 w
czwartek 3 bm i w sali parafial-nej
paialii Św Kazimiera w
niedzielę 8 bm powiedział bez
ogródek:
"Ludzie wierzący wiedza że
każdy z nas zabierze ze sobą na
tamten świat tylko to eo dal in-n- m
Natomiast wszystko to co
ma i miał dla siebie wszystko to
zostawi" "Tylko Duch w niebie
nas rozliczy kto dal więcej czy
wy nam znad Wisły czy my
wam ze Stanów i Kanady i rzecz
polega tylko na tym żeby ten
miał większą radość kto dal
więcej"
"Solidarność" przewodzi w
Polsce zjawisku które mec
Gryszkiewicz określa w katego-riach
moralnych: odnowy psy-chicznej
dążenia do prawdy i
sprawiedliwości Obecne wyda-rzenia
w Polsce jego zdaniem
to nie strajki to nie ruch spo-łeczny
a pioces historyczny nie-uchronny
w swoim pizebiegu
Nie~jest to szeieg wypadków w
jakiejś tam kolejności wywoła-ny
clr wyłącznie kiyysem gospo-darczym
czy tez jak niektóizy
domorośli płytcy filoolowie sa-dzą
— znanym polskim war-cholstwe- m
niechęcią do uczci-wej
pracy i domaganiem się Bóg
wie czego
Ludzie uważali że czegoś is-totnego
w życiu narodu braku-je
że brak nam prawdy spra-wiedliwości
że nie stosujemy
się do żadnych rozsądnych praw
z ekonomicznymi na czele że po
prostu "biak nam w życiu
ewangelicznej roztropności bez
której naród istnieć prawidłowo
i gospodarować nie może" Czuli
wszyscy że tak dalej być nie
może i że coś m u s i sic stać
1 nagle niesłychanego prze-łomu
w psychice Polaków doko-nał
wybór na stolicę apostolską
rodaka — kardynała Karola
Wojtyły — obecnie papieża Ja-na
Pawła II Wstrząsnęło to Po-lakami
do głębi obudziły się w
nich znienacka tłumione od lal
uczucia Mcc Gryszkiewicz mó-wi:
"Wzrosło nasze poczucie go-dności
społecznej godjiości na-rodowej
Zobaczyliśmy jak wiel-kie
jest nasze przywiązanie do
ideałów chrześcijaństwa do wia
ry do naszej tradycji ruiodo- -
Potem te wszystkie nastroje
odżyły w dniach Sierpniowych
Zaeelo się od dążenia strajku-jących
w Stoczni Gdańskiej do
spełnienia ich czterech żądań:
1 przyjęcia z powrotem do pra-cy
Lecha Wałęsy 2 przyjęcia
z powrotem do pracy Anny Wa-lentynowicz
3 podwyżki uposa-żeń
i 4 prawa do budowy pom-nika
Poległych Stoczniowców
Pc podpisaniu umowy z izątem
stiajk był już właściwie zakoń-czony
kiedy przyjechały do Le-cha
Wałęsy delegacje komitetów
strajkowych z innych zakładów
piacy że też chcą aby spełnio-no
ich postulaty Wtedy to
slrajk zmienił się w ltićli soli-darnościowy
ponieważ Wałęsa
wezwał do strajku powszechne-go
całego regionu
Także chłopi dołączyli ię do
strajkujących uważając że im
również należy się prawo do
ludzkiej godności do prawdy i
spiawiedliwości Wystąpiło tu
wspaniale zrozumienie wzajem-ne
i braterstwo "Solidainośi"
w swoich 21 postulatach strajko-wych
uwzględniła żądania wsi
uważając ze chłop musi mieć
wszelkie prawa i musi być prze-de
wszystkim obywatelem ta-kim
samym jak wszyscy "Dopó-ki
nim nie będzie dopóty ziemia
me będzie rodzić " powiedział
z przekonaniem mcc Giyszkie-wic- z
' Chodziło więc o to żeby za-pewnić
wszystkim prawa i oka-zało
sie że tych praw nie trze-ba
ustanawiać że one już sa
Recz w tym żeby się tylko do
nich stosować To ogiomnic
podbudowało psychicznie straj-kujących
bo zrozumieli że ma-ja
lację że maja do tego wsy-ilfeefl- o
piitito Ża mają piawo
do walki o godność ludzką o
godność robotniczą
Ciiarakteiyslyczne jest że wy-darzenia
w Polsce ujęlr w swoje
ręce ludzie młodzi urodzeni po
wojnie w dążeniu narodu do od-rodzenia
po stratach ludnościo-wych
poniesionych w latach
1P39 — 1945 r Tak zwany demo-graticzn- y
wyż będący obecnie
p o d s t a w o w a siła społecz-na
w wieku produkcyjnym
nie znający strachu wojny wy-ksztalcorijype- rcn
godności dccv-"-duj- e
teraz pos dokonaniu' WofK
gicznej odnowy narodu o jęgo_
odnowie moralnej
Nieprawdą jest powiedział
mec Gryszkiewicz że cieka sy-tuacja
gospodaicza Polski spo-wodowana
jest przez strajki "To
jest po prostu kłamstwo" Cięż-kie
położone ekonomiczne jest
wynikiem nieudolnych iządów
kolejnych ekip które mogły
podjąć wiele słusznych decyzji
ale ich nie podejmowały W do-datku
zakłamana propaganda
dopełniła miary Zrodziło Me ta-kie
poczucie beznadziejności że
w końcu to co sie stało w sici-pni- u
było naturalnym odru-chem
narodu pragnącego przy-wrócić
w swoim życiu zasady
lozsadkii i "ewangelicznej roz-tropności"
S Wąsik Sytuacjo
Według ogłoszonych wyni-ków
powszechnego spisu lud-ności
ZSRR w 1979 r prze-bywało
na terenie Związku
Radzieckiego 1151000 osób
podających przy spisie naio-dowoś- ć
polską Jest to ciągle
jeszcze liczebnie duża mniej-szość
narodowa natomiast
porównanie ze spisami po-przednimi
(rok 1959 — 1380-00- 0
rok 1970 — 1167000
osób) wskazuje na szybki spa-dek
ilościowy ludności pol-skiej
w ZSRR Ponieważ jed-nocześnie
ludność ZSRR po-ważnie
wzrosła procent Pola-ków
spadł 7 7% w 1959 r do
4% w 1979 r
Jeszcze gwałtowniej spadła
ilość Polaków podających ję-zyk
polski jako ojczysty: zna-jomość
języka spadła z 45 2%
w 1959 r do 291% w 1979 r
Liczby te nasuwają jedno
zasadnicze pytanie: czy jest to
objaw asymilacji spowodowa-nej
zamieszkaniem w obcym
środowisku lub też jest to
wynik celowej polityki władz
kiaju zamieszkania?
Nawet pobieżna analiza sy-tuacji
wskazuje na to że w
pizypadku mniejszości pol-skiej
w Związku Radzieckim
mamy do czynienia z celowa
tradycyjną polityką rusyfika-cyjn- ą
sięgającą czasów car-skich
Wobec nacisku władz
zmierzających do wynarodo-wienia
Polaków ludność pol-ska
w ZSRR pozostaje w obe-cnych
warunkach prawie bezJ
bionna
Na terenie ZSRR nie ma
organizacji reprezentujących
interesy ludności polskiej a
we władzach zarówno całego!'
"Wszystko co się obecnie
dzieje w Polsce ma ogromny ła-dunek
moralny" powiada mec
Gryszkiewicz "Jeżeli by to kłoś
chciał nazwać rewolucją to jest
to rewolucja pizeciwko złu
przeciwko kłamstwu pizeciwko
rzeczywistości która w wielu
przypadkach przeczyła prawu
logice przeczyła temu co z czło-wiekiem
jest zwią'ane od jego
uiodzcnia — dążeniu do prawdy
i sprawiedliwości"
Ruch związany z "Solidarno-ścią"
jest odmienny od Wszys-tkich
innych przemian społecz-nych
i rewolucji u których pod-staw
leżało' uczucie nienawiści
U podstaw (-uc-hu
solidai ilościo-wego
leży rtćzitcie ńiildśći bliź-Peg-ći
i hltfiwykU!] loieiihćji'
Mec Gryszkiewicz podkicślil
brak u polskiej młodzieży u-pred- zeń
w stosunku do innych
poglądów narodowości czy ras
"Solidarność" jednoczy w tej
chwrlr w swoich szeregach 10
min ludzi różnego wieku i róż-nych
poglądów politycznych
"Tu "Solidarność" twoiząca
się nad "Wisła to solidarność ab-solutnie
całego narodu niezależ-nie
od poglądów bo wszyscy ma-my
tylko te jedną Polskę i tyl-ko
to jedno państwo w grani-cach
którego żyjemy i tylko ten
jeden Kościół który kochamy i
to jest dla nas świętość i to jest
to o co walczymy o czym my-ślimy
— jesteśmy "chorzy na
Polskę" powiedział mec Grysz-kiewicz
Mec Gryszkiewicz podkreślił
wielką lolę Kościoła katolickie-go
w wydarzeniach w Polsce
Nie byłoby jego zdaniem obec-nych
przemian bez pomocy Koś-cioła
bez jego poparcia i uzna-nia
słusznej postawy stoczniow-ców
z wezwaniem jednocześnie
do roztropności i rozwagi Koś-ciół
już od pierwszych chwil po-pali
strajk i przyszedł z pomo-cą
moialna odprawiając Msze
Św pod bramami stoczni AVicl-ki- m
dla strajkujących momen-tem
było wydanie oświadczenia
(powielonego potem własnym
sumptem "Solidarności" w set-kach
egzemplarzy) przez papie-ża
Jana Pawda II które potwier-dziło
ich racje i prawo do wal-ki
Upewniło icn przez najwyż-szy'
dla nich autorytet moralny
że shisznośĆ jest po Rh stronie
"Solidarność" nie chce się
mieszać do polityki Po prostu
chce być związkiem zawodowym
walczącym o swoje prawa robot-nicze
aliJ zarazem zwdazkiem
niezależnym i samorządnym —
"Nie jesteśmy" m'ówi mec
Gryszkiewicz "r nie chcemy być
paitia polityczna ani podejmo-wać
działalności politycznej Nie
chcemy ingeiować w systemy
ntiedzynaiodowe w sojusze i ni-cego
też nie kwestionujemy nie
kwestionujemy ustroili Chcemy
tylko żeby uszanowano prawo
do naszej ludzkiej godności do
godności robotniczej"
Natomiast bezpieczeństwo "So-lidarności"
leży właśnie zda-niem
mcc Gryszkiewicza w bra-ku
zagi ożenią z jej stiony wo
Polaków
Związku jak i poszczególnych
republik związkowych nie ma
przedstawicieli przeszło milio-nowej
ludności polskiej któ-rzy
by mogli brać w obronę
zarówno ogólne interesy Po-laków
jak i indywidualne wy-padki
pokrzywdzenia naszych
rodaków Nic ma też jakichś
ośrodków o dużej koncentra-cji
Polaków którym nadano
by charakter polskich okrę-gów
autonomicznych (a był
taki okręg we wczesnych la-tach
dwudziestych) Dochodzą
też z ZSRR liczne wiadomości
o dyskryminacji osób przy-znających
sie do polskości
Ponadto niedopuszczanie na
wyższe uczelnie i pomijanie
w awansie sa typowymi przy-kładami
tego rodzaju tenden-cji
W obecnych wai unkach
nie ma komu stanąć w obro-nie
pokrzywdzonego Polaka
Gdy rozpatrujemy sytuacje
ludności polskiej pamiętać
należy że każda mniejszość
narodowa wykazuje normal-nie
pewien instynkt samoza-chowawczy
pragnie zachować
swa narodową indywidual-ność
Najłatwiej zachować
swój charakter narodowy
gdy sie mieszka w dużej gru-pie
rodaków na ziemi z którą
sie jest od pokoleń związa-nym
Stad zamierzonym ciosem
w interesy ludności polskiej
były kolejne masowe depor-tacje
Polaków na Syberie i do
Kazachstanu Rozproszenie u-łatw- ia
asymilację stad zapew-ne
ludności polskiej wysie-dlonej
z ziem kresowych w
czasie wopiy nie pozwolono
powrócić po wojnie w rodzin
bec (kogokolwiek Powiada on:
"Nie zagrażamy nikomu Doko-naliśmy
rewolucji w której ani
jedna szyba nie została wybita
i ani jedno oko nie zostało pod-bite"
Ktoś kio jak "Solidar-ność"
walczy o prawdę i o słusz-ne
prawa nie może nikomu za-szkodzić
"Prawda przecież jesz-cze
nikomu nie zaszkodziła"
Padło więc lreucuonnc pyta-nie:
"Czy się nie boicie?" Na
początku mec Gryszkiewicz pró-bował
zbywać je żartami: "Jak
możemy się bać kiedy wy boicie
się za nas?" Potem jednak spo-ważniał
i zaczął się zastanawiać
co to jct odwaga Jest to je-go
zdaniem pojęcie wieloznacz-ne
Tylko ludzie iiipelnie bez
wyobraźni cźy chdry Aie boja
sie "Natomiast człowiek który
ma polne przekonanie pełną
świadomość rzeczywistości a je-dnak
zmierza do wytkniętego ce-lu
jest człowiekiem odważnym
i to właśnie jest odwaga" "Kie-dy
ma sie świadomość własnej
racji wtedy przestaje się bać"
— mówi z pizekonanicm mec
Gryszkiewicz "Chodzi o to aby
świadomość sytuacji groźba nie-bezpieczeństwa
nie paraliżowa-ła
ale pchała napizód do czy-nu"
Męczennikiem jednak mec
Gryszkiewicz nie je-- d ani na
męczennika nie wygląda Powia-da:
"Musimy wykazać ewange-liczną
roztropność w walce "So-lidarności"
o zachowanie ludz-kiej
godności o prawa ludzkie
o prawdę i sprawiedliwość —
gra jest o najwyższa stawkę —
o życie O tym trzeba pamiętać
i tu nie ma żartów W lej chwi-li
rzeczą najważniejszą jej naj-dalej
idąca rozwaga głęboka od-powiedzialność
za każdy czyn
Tu prawa idzie o wielką rzecz
— o Polskę o naszą ojczyzno o
nasze istnienie o nasz byt naio-dew- y
i tego zaprzepaścić nie
możemy" "Naród który nie ko-cha
wolności który do niej nie
dąży który nie myśli o własnej
suwerenności me jest wart na-zywać
sio narodem"
I dalej dochodzi do koniduzji:
"To co się w Polsce dzieje
nie ma charakteru nacjonalisty-cznego
nie ma charakteru S70-winistyezne- go
to wszystko ma
charakter autentycznie naiodo-w- y
bo wszystkie polskie siły vo-stał- yi
skupione w tej jednej
sprawie Czy wiemy jikie są
granice bezpieczeństwa i czy ich
nie przekroczymy? Odwagi ma-my
w nadmiarze — lozlropność
jest na wagę złota"
Mec Gryszkiew icz określił
sam siebie jako romantyka ale
jego romantyzm nie jest roman-tyzmem
wojaków spod Samos-sicrr- y
Jest romantyzmem czło-wieka
który wierzy że dobro
i prawda są do zdobycia i za-chowania
w rozsądny spoób 7
"ewangeliczna i oztropnościa"
Miejmy więc nadzieję że ta
lormula "roztropności" będzie
"dobra na wszystko" a na za-pewnienie
Polakom suwerennej
mądrze rządzonej ojczyzny prze-de
wszystkim
w ZSRR
ne strony choć pretekst cło
wysiedleń dawno przestał być
aktualny
Jednym z podstawowych
elementów łączących grupę
narodową jest wspólność ję-ły
kowa pozbawienie tej spój-ni
przyczynia się wybitnie do
przyspieszenia procesu wyna-rodowienia
Znamienne więc
jest iż poza terenem Sowiec-kiej
Republiki Litewskiej —
prawie nie ma szkół polskich
dla setek tysięcy zamieszka-łych
tam Polaków Nie ma ga-zet
polskich (jedyna w ogra-niczonym
nakładzie ukazuje
się na Litwie) nie ma pol-skiego
domu wydawniczego
nie ma audycji telewizyjnych
lub radiowych w języku pol-skim
ani nauki języka pol-skiego
przez radio Według
posiadanych informacji nie
ma domów lub klubów pol-skich
nie można też sprowa-dzać
swobodnie z Polski gazet
lub książek chociaż Polska
rządzona jest przez partię ko-munislycz- ną
Zaznaczyć w
tym miejscu należy iż zamie-szkali
w Związku Radzieckim
Polacy odcinani są od kontak-tu
z ojczyzną pozwolenia na
odwiedzanie Polski udzielane
są rzadko i to raczej giupom
udającym sie na wycieczki
pod "prawomyślnym" kierow-nictwem
Polacy stanowią w ZSRR
odmienną grupę także pod
względem wyznaniowym a io-l-a
księży polskich w utrzyma-niu
wiernych przy polskości
jest bardzo istotna Charakte-rystyczne
wiec jest iż uzyska-nie
zatwierdzenia nowego
proboszcza na miejsce zmar--
tf --S3"łH
Z KANADY
ALBERTA
MOŻE NIE PŁACIĆ
FEDERALNEGO PODATKU
Według oświadczenia min
energetyki Metwina Leitch
Alberta moie uniknąć płace-nia
federalnego podatku od
gazu ziemnego poprzez egze-kwowanie
swycli koncesji kró-lewskich
raczej w gazie niż w
pieniądzach
Min Leitch stwierdził na
dorocznym zjeździe Postępo-wej
Partii Konserwatywnej
Alberty że rząd Albcity mo-że
otrzymać około jednej trze-ciej
produkcji gazu w ramach
udziału w koncesji królew-skiej
Opinia ta została wypowie-dzian- a
po wyroku wydanym
przez Apelacyjny Sąd Alber-ty
że Ottawa nie ma zgodnie
z Konstytucją prawa do nało-żenia
30-centowe- go podatku
na każdą sześcienną stopę ga-zu
ziemnego będącego w po-siadaniu
prowincji
Min Leitch nie był jednak
zdecydowany jak ma wyglą-dać
wykonanie jego zobowią-zania
zdjęcia podatku federal-nego
z Alberty Zapewniał o-gólnik- owo
że "zostanie to
pi zemyślane i przedyskutowa-no
z Gabinetem i walnym ze-biani- em
ministrów" Wątpił
jednak czy jest możliwe pod-jęcie
jakiejś decyzji przed
upływem czasu przeznaczone-go
na odwołanie który wyno-si
około 60 dni
Wstępna reakcja Ottawy
wskazuje że Rząd Federalny
może się odwoływać od decy-zji
sądu Alberty do Najwyż-szego
Sądu Kanady Tymcza-sem
min Leitch powiedział
że jeżeli tylko Alberta zdecy-duje
się na podjęcie docho-dów
z koncesji w gazie "nie
będzie żadnych problemów w
zdjęciu z niej podatku''
PREMIERZY RADZĄ
O KONSTYTUCJI
We wtorek w Winnipciiu
lozpoczęło się spotkanie mini-strów
sprawiedliwości ośmiu
prowincji sprzeciwiających
się reformom konstytucyj-nym
proponowanym przez
Rząd Federalny Pragną oni
dojść do jakichś ustaleń w
sprawie zgody na'' patriację
Konstytucji Spotkaniu prze-wodniczy
premier Manitoby
Stcrling Lyon
W zeszłym tygodniu we śro-dę
siedmiu premierów prze-prowadziło
długą telefoniczną
konferencję w celu wstępne-go
zniwelowania rozbieżności
które nie pozwalały dotąd
ośmiu prowincjom przychy-lić
się do propozycji prem
Trudeau W dyskusji tej
oprócz Sterlinga Lyon'a udział
brali: Bill Bennett z BC Pe-ter
Lougheed z Alberty Allan
Blakeney z Saskatchewanu
ttene Levesque z Quebec'u
Biian Peckford z Nowej
Fundlandii i Agnus MacLean
z Wyspy Księcia Edwarda
Premier Nowej Szkocji
John Buchanan był na urlo-pie
na Florydzie i nie wziął
udziału w tych' dyskusjach
przez telefon ale podziela on
przekonanie innych premie-rów
że trzeba do czegoś dojść
w sprawie zestawu konstytu-cyjnego
zanim zostanie on
przyjęty przez Parlament bry-tyjski
— piawdopodobnic
przed Wielkanocą
UDOGODNIENIA
DLA IMIGRANTÓW
Na konferencji dotyczącej
pioblemów kobiet imigran-le- k
minister zatrudnienia i
imigracji Lloyd Axworthy o-świad- czył
że są szanse iż
około 9000 kobiet wykonują-cych
domową pracę w charak-terze
sprzątaczek i służących
pozostających na pozwole-niach
czasowego pobytu bę-dzie
moało otrzymać status
"landed immigrant"
Min Axworthy stwierdził
że zostanie ułatwione załat- -
lego lub niezdolnego do peł-nienia
swych czynności dusz-pasterskich
(choroba sędzi-wy
wiek) — jest niezmiernie
utrudnione a ostatnio zauwa-żyć
należy tendencję do kie-rowania
do parafii polskich
księży innych narodowości
nie znających języka polskie-go
W tej sytuacji jedynym
językiem wspólnym znanym
zarówno proboszczowi jak i
parafianom jest język rosyj-ski
Z całej powyższej analizy
wynika iż położenie Polaków
w ZSRR pozostaje w sprzecz-ności
z postanowieniami Kon-ferencji
w Helsinkach i wy-maga
radykalnych zmian któ-re
by zapewniły rozproszonej
ludności polskiej w ZSRR syr-tuac- ję
zbliżoną do tej w ja-kiej
znajdują się mniejszości
narodowe posiadające własne
republiki lub obszary autono-miczne
wianie formalności aby za-chęcić
przybywające do Kana-dy
pomoce domowe by sta-rały
się raczej o siały pobyt
niż o czasowe pozwolenie na
pracę
Nadmienił on leż że we-dług
obecnego bieżącego sy-stemu
punktowego "niemożli-we
jest uzyskanie statusu
"landed immigrant" na pod-- i
stawie zatrudnienia w eh a rak- -
terze pomocy domowej" ale
w najbliższym czasie więk-szym
uznaniem będzie się cie-szyć
doświadczenie zawodo-we
w pracy domowej szkole-nie
w tym kiei unku posiada-no
kwalifikacje i zwiększy się
zapotrzebowanie na ten typ
pracy
Poza tym zarówno Ottawa
jak i prowincje powinny wię-cej
funduszów poświęcić na
polepszenie zawodowego szko-lenia
jak i zwiększenie moż-Jiwoś- ci
otrzymania pracy dla
kobiet imigrantek wliczając 4
w to finansowe bodźce dla
pracodawców Problem ten
został poruszony w ramach
omawiania metod dla ulepsze-nia
polityki federalnej i pro-wincjonalnej
w dziedzinie za-li
udnienia szkolenia języko-wego
i problemów imigracyj-nyc- h
Tymczasem na początku
marca br pomiędzy min A-wort- hy
a Kongresem Polonii
Kanadyjskiej reprezentowa-nym
przez prezesa Jana Ka-szu- bę
zostało podpisane poro-zumienie
w sprawie sponsoro-wania
uciekinierów ze wscho-- '
dniej Europy V
Według tej umowy łatwiej f
będzie dla oddziałów Kongre-su
bądź organizacji członkow-skich
pomagać uciekinieiom
należącym do tej kategorii
zgodnie z międzynarodowymi
konwencjami i tzw osobom
"seli'-exile- a
' z Euiopy wscho-dniej
Umowy lego typu zwię-kszają
udział w takich spra-wach
lokalnych organizacji
członkowskich KPK i pozwa-lają
na oszczędzenie wiele cza-s- ti
i papieru wobec sponsoro-- "
w anią na szczeblu lokalnym
Zgodnie z planem na 1981
r Kanada spodziewa się przy- -
jać 4000 uciekinierów ze
wschodniej Europy Podczas
roku 19(10 przybyło ich około %
37001 ' ' k
PODWÓJNE PENSJE
DLA ŁAMISTRAJKÓW J
Spodziewane jest że dodat--
v kowe siły nauczycielskie za-tiudni- one
dla zastąpienia
strajkujących nauczycieli Es--
sex County Roman Catholic
m Separate School Board w
Windsor otrzymają podwój-ną
w stosunku do normalnej
płacę
Minister Oświaty Bctle Ste-phenson
oświadczyła że po- -
suniecie to jest czymś dotąd
niespotykanym a rzecznik '
strajkujących stwierdził że f
nauczyciele przyjmujący te
posady narażają swoje stosun-ki
z Ontario English Catholic
Teachers Association
Wydział Oświady Esscxti
dał do gazet ogłoszenie oleru-jąc- e
pracę dla zastępczych na- -
uczycieli za $100 dziennie
podczas gdy normalna płaca
wynosi $45
495 nauczycieli szkoły Es-se- x
już od sierpnia pozostaje
bez kontraktu co spowodowa-ło
przed tygodniem ich wyj-ście
na strajk Chodziło i o
stosunki uczeń — nauczyciel
i politykę zwalniania stosowa-ną
przez Wydział Dzięki ogło- -
szeniom w prasie o przyjmo-waniu
zastępców Wydział O-świa- ty
w Windsor otrzymał
już ponad 100 podań od chęt-nych
osób
NOWE ZNACZKI
Naczelny dyrektor kanadyj-skiej
poczty Andre Ouellet --
zapowiedział wypuszczenie 6
kwietnia br dwóch nowych
znaczków kończących serię
ośmiu znaczków "Endangered
Wildlife" ("Zagrożone dzikie
zwierzęta") którą rozpoczęto
W7dawać w 1977 r
Na jednym ze znaczków o
wartości 17 centów widnieje
świstak z Wyspy Vancouver
na drugim o waitości 35 cen-tów
— leśny bizon
i
świstak z Wyspy Vancou-ve- r
jeden z nielicznych uni-kalnych
dla Kanady ssaków
żyje tylko na tej wyspie Li--czą- ca
obecnie niewiele sztuk
populacja świstaków której ~
środowisko naturalne ulegaj:
zniszczeniu na którą też po--
luja ludzie i drapieżne zwie--
rzęta zmniejsza sie w szyb--j
kim tempie Obecnie przeży- -
wa tylko 50 na 100 sztuk :
Leśny bizon jest- - trochę :
większy ciemniejszy i bar-- E
dziej owłosiony niż jego ku- -
zyn z prerii czy też bawół ►
x
Zarówno polowania jak i su-- i +
rowe zimy doprowadziły do
zredukowania ilości tego zwie-- '
rz?cia- - ___ ' f%
Object Description
| Rating | |
| Title | Zwilazkowiec Alliancer, March 25, 1981 |
| Language | pl |
| Subject | Poland -- Newspapers; Newspapers -- Poland; Polish Canadians Newspapers |
| Date | 1981-03-25 |
| Type | application/pdf |
| Format | text |
| Rights | Licenced under section 77(1) of the Copyright Act. For detailed information visit: http://www.connectingcanadians.org/en/content/copyright |
| Identifier | ZwilaD3000858 |
Description
| Title | 000178 |
| Rights | Licenced under section 77(1) of the Copyright Act. For detailed information visit: http://www.connectingcanadians.org/en/content/copyright |
| OCR text | — r-hr-- mr 1 1 t& f "' v" v wm -- t & ? c" l' ' V feł:n sł - '#ł' "_#iv !? trt Ji -- !- „ H-MOt-iu! -- 'ł- i ' A -- if ftvł 1 'tit --#- - r - - ♦W' a 4 r 'ZWIĄZKOWIEC- ?-- fmte) '&$ WcftlOfli 'Ji ft ' V# -- i _ V Nfc 23 "Zwiaikowiftc" Alfińnccr) Printcd and Publishod ovefy Monday and Wcdncsdav by POLISH ALLIANCE PRESS LIMITED 1638 Bloor Street West — Toronto Ortt Canada — MiP 4A6 Telephones: 531-249- 1 531-249- 2 Sccmul cliss mail rcsislrnion numhcr 1671 Olficml Oruan of 1 lic Polish Alliance nf Canada' lin lluhs Cliairman nf tlie floard Gustaw SlodkowsU — No part of this publication may be reproduced or transmitted in any form or by any means without permission PRENUMERATA Roczna — $25 00 Półroczna — $1600 Pojedynczy numer — 35jl Za granica: Roczna — $3300 Półroczna — $2000 Postarajmy się o wybór jeszcze jednego Jak sie składa że na tym miejscu zabieramy ponownie w sprawie wyborów pomimo że na ten temat pisa-liśmy przecież w poprzednim numerze "Związkowca" Dzisiaj jednak ebeenw poruszyć sprawę wyborów ale nie prowin-cjonalnych któte mamy poza sobą lecz wyborów uzupełnia-jących się do Rady Miejskiej Toronto Wynik odbytych we czwartek 19 bm wjljorów do pro-wincjonalnej Izby Ustawodawczej spowodował odejście ze składu radnych Toronto i Rady Metropolii p T Ruprechta który tam reprezentował okręg wyborczy Parkdale Ponie-waż na skutek jego zwycięstwa i znalezienia sie w gronie 34 posłów libeialnej partii opozycyinej w Izbie Ustawodaw-czej zaistniał po nim wakans władze miejskie będą musiały w Parkdale przeprowadzić wybory uzupełniające Jak wiemy jako jeden z dwóch radnych z tego okręgu zasiada w Radzie Miejskiej Ben Grys długoletni i doświad-czony działacz polityki miejskiej Kto obok niego na miejsce p T Rupechta reprezentować teraz będzie Parkdale — tru-dno powiedzieć Ktoś kogo sobie mieszkańcy tej etnicznej dzielnicy wybiorą Wiemy na pewno kto będzie się o ten mandat ubiegał Jak podał jeden z dzienników miejscowych potwierdziły to również komunikaty radiowe torontońskich stacji radio-wych — o mandat ten będzie się ponownie ubiegać Irenę Atkinson i Susan Atkinson ta sama która w listopadowych wyborach została pokonana przez Ben Grysa 37 głosami Nic ma się więc czemu dziwić iż pragnie spróbować szczęścia jeszcze raz Jako jedni z pierwszych dowiedzieliśmy sie o jeszcze jednym kandydacie którego nazwisko zapewne także będzie w najbliższych dniach opublikowane Jest nim Christoplier (Chris) Korwin-Kuczyńs- ki Kan-dydat dla nas jak ulał! Syn dobrze znanych wśród Polonii rodziców młody z akademickim tutejszym wykształceniem bardzo ruchliwy i świetnie zorientowany w problematyce dzielnicy którą zamierza we władzach miejskich reprezentować dobrze już rozeznany wśród grup etnicznych Parkdale chociażby po-przez swój program telewizyjny który w odróżnieniu od innego polskiego programu naprawdę informuje co się wśród nas dzieje — jednym słowem p Krzysztof Korwin posiada wszystkie dane by stanąć do wyścigu wyborczego o mandat w Radzie Miejskiej Badzie to już jego druga z kolei próba Kiedy po raz pierwszy stawał do wyborów w Pat kdale został pokonany przez Tony Ruprechta niemniej uzyskał "poważną jąkana pierwszy' razTilóść""głosówfcó' mii zapewne cTało" do myślenia ze nie wolno mu zaprzepaścić 'następnej szansy I taka się właśnie teraz nadarza Ale nie łudźmy się że potrafimy samymi polonijnymi — nawet wszystkimi — glosami wybrać naszego młodego lodaka do Rady Miejskiej Nie! Pomimo że w Parkdale mieszka dużo wyboiców polskiego pochodzenia nie stano-wimy jednak większości i dlatego każdy z naszych kandy-datów musi nabiegać i zdobyć także i głosy innych miesz-kańców I w tym także przypadku szanse Chrisa Korwina są duże Większe w naszej ocenie niz każdego innego kandydata łącznic z Susan i Irenę Atkinson z tego chociażby względu że Chris Korwin zakładamy otrzyma od wszystkich zamiesz-kałych w Parkdale Polaków głosy zdobędzie ich równie dużo u wyborców innych narodowści bo jest wśród nich dobivc widziany i znany z dotychczasowej działalności Pozostaje nam jedynie dołożyć wszystkich starań aby ten młody i energiczny nasz rodak zawędrował do władz miejskich i tam reprezentował nasze sprawy Mamy w City już jednego swego Rodaka Postarajmy sie wiec — gdy wy- znaczony zostanie termin wyborów uzupełniających w Park-dale — o wybór jeszcze jednego radnego polskiego pocho- dzenia Stiaciliśmy swoją reprezentację w Izbic Ustawodaw-czej — wyrównajmy to w Radzie Miejskiej Toronto'" na Minister spraw zagranicz-nych Kanady Mark MacGui-ga- n w dniach od 12 do 15 marca br przebywał z oficjal-ną wizytą w Wiedniu biorąc udział w spotkaniu ministrów spraw zagranicznych jedena-stu krajów organizujących spotkanie szczytowe Północ — Południe W listopadzie ub r mini-sliowi- e spraw zagranicznych tych krajów wstępnie doszli do porozumienia o konieczno-ści zwołania takiego szczytu w Meksyku odkładając do na-stępnego spotkania rozważe-nie przedmiotu konferencji Obecnie w Wiedniu ustalono że przedyskutuje się tam pew-ne problemy związane z dialo-giem pomiędzy kiajami roz-winiętymi i rozwijającymi sic w Przed tygodniem w szwedz-kiej telewizji pokazano 'kilku-minutowy film który został nakręcony w mieszkaniu jed-nego z czołowych dysydentów ZSRR i laureata pokojowej Nagrody Andrzeja Sa-cbaro- wa przebvwaiacego jak wiadomo na zesłaniu w Gorki (400 km od Moskwy) Film ten przemycony zo-stał na Zachód i jest też pierwszym filmowym wywia-dem z Sacha rowem od czasu jego zesłania a więc od po-nad roku'czasu W wywiadzie tym słynny nUUi k wi ex (twórca bom- - (Tlie L Wawrow — Sccrclnr) Acllns4 Cditor-in-Clii- ef i tozpatrzy się sposoby inten-syfikacji międzynarodowej współpracy gospodarczej Po spotkaniu wiedeńskim min MacGuigan udał się z oficjalną wizytą na Węgry w odpowiedzi na zaproszenie węgierskiego rządu Wizyta ta pozwoliła na przegląd stanu wzajemnych stosunków Kana-dy z Wearami i przedyskuto-wanie dróg wiodących do ich dalszego rozwoju Oba państ-wa wymieniły również poglą-dy na problemy polityki mię-dzynarodowej Min MacGuigan podczas wizyty na Węgrzech dokonał otwarcia wystawy sztuki w Budapeszcie Forrestall pier-wszego większego wydarzenia kulturalnego sponsorowanego przez Kanadę na Węgrzech by wodorowej ZSRR) złożył podziękowanie naukowcom zachodnim za ich walkę o prawa wolnościowe dla so-wieckich intelektualistów i starania o jego uwolnienie z bezprawnego zesłania Powie-dział on też szwedzkim słu-chaczom że wysłał list otwar-ty do Sowieckiej Akademii Nauk informujący o swoim przykrym położeniu Stwier-dził też że w odróżnieniu od zachodnich instytucji nauko-wych Akademia Naukowa ZSRR nie staje w obronie prześladowanych naukowców Wizyta Marka MacGuigania w Wiedniu i Węgrzech Sacharow szwedzkiej telewizji Nobla EUbicta Lissowska Ewangeliczna roztropność "Solidarności" Mecenas Zbigniew Gryszkie-wicz pochodzi z Wilna Studia ukończył w Poznaniu mieszka o-bec- nie w Gdańsku ia liczną 10-dzi- nę cztery córki dwóch 'zię-ciów czworo wnuków Do "Solidarności" przystąpił jako przewodniczący komitetu strajkowego swego zaidadu pra-cy Bral potem udział jako je-dyny prawnik w 100-osobow- ej komisji "Solidarności" — komi-sji lekarzy pielęgniarek latma-cuutó- w w lozmouaclj delega-cją rządowa której przewodni-czył minister zdrowia — dr Sze-latows- ki Chodź o o ustalenie zasobów polskiej służby zdrowia i jej możliwości Okazało się iż pdńslwo nie jest w stanie zabezpieczyć pod-stawowych leków dla ludności Podpisano poiozumienie że zaj-mie się tym "Solidarność" któ-ra zwróci się do Polonii zagra-nicznej a ściślej do tak samo apolitycznej jak "Solidarność" organizacji — Kongresu Polonii Amerykańskiej gdzie będzie sie znajdować centrala "Banku le-ków" Mec Gryszkiewicz zosta! ofi-cjalnie zatwierdzony jako peł-nomocnik zarówno w sensie społecznym jak i prawnym Kra-jowej Komisji NSZZ "Solidar-ność" przy mini-Aorstw- ic zdro-wia i udał się do Stanów Zjed-npczonj- ch a następnie do Ka-nady Obecnie centrala "Banku le-ków" już działa Inicjatywa "So-lidarności" spotkała się też w pól drogi z akcją oiganizacji lc-kcir- zy polskich przy Kongicsic Polonii Kanadyjskiej w Ottawie którzy już wcześniej utwoizh coś w rodzaju "Banku leków" w zarodku Kongres Polonii Amerykań-skiej jak leż i Kanadyjskiej dy-sponuje funduszem charytatyw-nym "z którego część przezna-czy na len cel Fundusz ten bę-dzie zasilany składkami osób prywatnych i instytucji polonij-nych z całego świata Wydatko-wany on będzie na zakup 58 pod-stawowych leków uraKiijacyclr obecnie w Polsce i nici chirur-gicznych potrzebnych do opera-cji Akcja jest obliczona na kil-ka lat Ze strony polskiej rząd daje bezpłatny przewóz leków samo-lotami "Lotu" hudjnkr dla cen-trali na terenie Polski i' perso-nel Dyspozycja lekami znajdo-wać się bodzie w rekach leknry "Solidarności" którzy skierują je do szpitali dla najeiężej cho-r- j clr Mec Gryszkiewicz oiwiedzil w tej -- prawie szereg skupiSk po-lonijnych w Stanach Zjednoczo-nych i Kanadzie gdie okaat się świetnym "adwjkatcm" swei misji Na spotkaniu w Domu Kombatanta Kola SPK nr 20 w czwartek 3 bm i w sali parafial-nej paialii Św Kazimiera w niedzielę 8 bm powiedział bez ogródek: "Ludzie wierzący wiedza że każdy z nas zabierze ze sobą na tamten świat tylko to eo dal in-n- m Natomiast wszystko to co ma i miał dla siebie wszystko to zostawi" "Tylko Duch w niebie nas rozliczy kto dal więcej czy wy nam znad Wisły czy my wam ze Stanów i Kanady i rzecz polega tylko na tym żeby ten miał większą radość kto dal więcej" "Solidarność" przewodzi w Polsce zjawisku które mec Gryszkiewicz określa w katego-riach moralnych: odnowy psy-chicznej dążenia do prawdy i sprawiedliwości Obecne wyda-rzenia w Polsce jego zdaniem to nie strajki to nie ruch spo-łeczny a pioces historyczny nie-uchronny w swoim pizebiegu Nie~jest to szeieg wypadków w jakiejś tam kolejności wywoła-ny clr wyłącznie kiyysem gospo-darczym czy tez jak niektóizy domorośli płytcy filoolowie sa-dzą — znanym polskim war-cholstwe- m niechęcią do uczci-wej pracy i domaganiem się Bóg wie czego Ludzie uważali że czegoś is-totnego w życiu narodu braku-je że brak nam prawdy spra-wiedliwości że nie stosujemy się do żadnych rozsądnych praw z ekonomicznymi na czele że po prostu "biak nam w życiu ewangelicznej roztropności bez której naród istnieć prawidłowo i gospodarować nie może" Czuli wszyscy że tak dalej być nie może i że coś m u s i sic stać 1 nagle niesłychanego prze-łomu w psychice Polaków doko-nał wybór na stolicę apostolską rodaka — kardynała Karola Wojtyły — obecnie papieża Ja-na Pawła II Wstrząsnęło to Po-lakami do głębi obudziły się w nich znienacka tłumione od lal uczucia Mcc Gryszkiewicz mó-wi: "Wzrosło nasze poczucie go-dności społecznej godjiości na-rodowej Zobaczyliśmy jak wiel-kie jest nasze przywiązanie do ideałów chrześcijaństwa do wia ry do naszej tradycji ruiodo- - Potem te wszystkie nastroje odżyły w dniach Sierpniowych Zaeelo się od dążenia strajku-jących w Stoczni Gdańskiej do spełnienia ich czterech żądań: 1 przyjęcia z powrotem do pra-cy Lecha Wałęsy 2 przyjęcia z powrotem do pracy Anny Wa-lentynowicz 3 podwyżki uposa-żeń i 4 prawa do budowy pom-nika Poległych Stoczniowców Pc podpisaniu umowy z izątem stiajk był już właściwie zakoń-czony kiedy przyjechały do Le-cha Wałęsy delegacje komitetów strajkowych z innych zakładów piacy że też chcą aby spełnio-no ich postulaty Wtedy to slrajk zmienił się w ltićli soli-darnościowy ponieważ Wałęsa wezwał do strajku powszechne-go całego regionu Także chłopi dołączyli ię do strajkujących uważając że im również należy się prawo do ludzkiej godności do prawdy i spiawiedliwości Wystąpiło tu wspaniale zrozumienie wzajem-ne i braterstwo "Solidainośi" w swoich 21 postulatach strajko-wych uwzględniła żądania wsi uważając ze chłop musi mieć wszelkie prawa i musi być prze-de wszystkim obywatelem ta-kim samym jak wszyscy "Dopó-ki nim nie będzie dopóty ziemia me będzie rodzić " powiedział z przekonaniem mcc Giyszkie-wic- z ' Chodziło więc o to żeby za-pewnić wszystkim prawa i oka-zało sie że tych praw nie trze-ba ustanawiać że one już sa Recz w tym żeby się tylko do nich stosować To ogiomnic podbudowało psychicznie straj-kujących bo zrozumieli że ma-ja lację że maja do tego wsy-ilfeefl- o piitito Ża mają piawo do walki o godność ludzką o godność robotniczą Ciiarakteiyslyczne jest że wy-darzenia w Polsce ujęlr w swoje ręce ludzie młodzi urodzeni po wojnie w dążeniu narodu do od-rodzenia po stratach ludnościo-wych poniesionych w latach 1P39 — 1945 r Tak zwany demo-graticzn- y wyż będący obecnie p o d s t a w o w a siła społecz-na w wieku produkcyjnym nie znający strachu wojny wy-ksztalcorijype- rcn godności dccv-"-duj- e teraz pos dokonaniu' WofK gicznej odnowy narodu o jęgo_ odnowie moralnej Nieprawdą jest powiedział mec Gryszkiewicz że cieka sy-tuacja gospodaicza Polski spo-wodowana jest przez strajki "To jest po prostu kłamstwo" Cięż-kie położone ekonomiczne jest wynikiem nieudolnych iządów kolejnych ekip które mogły podjąć wiele słusznych decyzji ale ich nie podejmowały W do-datku zakłamana propaganda dopełniła miary Zrodziło Me ta-kie poczucie beznadziejności że w końcu to co sie stało w sici-pni- u było naturalnym odru-chem narodu pragnącego przy-wrócić w swoim życiu zasady lozsadkii i "ewangelicznej roz-tropności" S Wąsik Sytuacjo Według ogłoszonych wyni-ków powszechnego spisu lud-ności ZSRR w 1979 r prze-bywało na terenie Związku Radzieckiego 1151000 osób podających przy spisie naio-dowoś- ć polską Jest to ciągle jeszcze liczebnie duża mniej-szość narodowa natomiast porównanie ze spisami po-przednimi (rok 1959 — 1380-00- 0 rok 1970 — 1167000 osób) wskazuje na szybki spa-dek ilościowy ludności pol-skiej w ZSRR Ponieważ jed-nocześnie ludność ZSRR po-ważnie wzrosła procent Pola-ków spadł 7 7% w 1959 r do 4% w 1979 r Jeszcze gwałtowniej spadła ilość Polaków podających ję-zyk polski jako ojczysty: zna-jomość języka spadła z 45 2% w 1959 r do 291% w 1979 r Liczby te nasuwają jedno zasadnicze pytanie: czy jest to objaw asymilacji spowodowa-nej zamieszkaniem w obcym środowisku lub też jest to wynik celowej polityki władz kiaju zamieszkania? Nawet pobieżna analiza sy-tuacji wskazuje na to że w pizypadku mniejszości pol-skiej w Związku Radzieckim mamy do czynienia z celowa tradycyjną polityką rusyfika-cyjn- ą sięgającą czasów car-skich Wobec nacisku władz zmierzających do wynarodo-wienia Polaków ludność pol-ska w ZSRR pozostaje w obe-cnych warunkach prawie bezJ bionna Na terenie ZSRR nie ma organizacji reprezentujących interesy ludności polskiej a we władzach zarówno całego!' "Wszystko co się obecnie dzieje w Polsce ma ogromny ła-dunek moralny" powiada mec Gryszkiewicz "Jeżeli by to kłoś chciał nazwać rewolucją to jest to rewolucja pizeciwko złu przeciwko kłamstwu pizeciwko rzeczywistości która w wielu przypadkach przeczyła prawu logice przeczyła temu co z czło-wiekiem jest zwią'ane od jego uiodzcnia — dążeniu do prawdy i sprawiedliwości" Ruch związany z "Solidarno-ścią" jest odmienny od Wszys-tkich innych przemian społecz-nych i rewolucji u których pod-staw leżało' uczucie nienawiści U podstaw (-uc-hu solidai ilościo-wego leży rtćzitcie ńiildśći bliź-Peg-ći i hltfiwykU!] loieiihćji' Mec Gryszkiewicz podkicślil brak u polskiej młodzieży u-pred- zeń w stosunku do innych poglądów narodowości czy ras "Solidarność" jednoczy w tej chwrlr w swoich szeregach 10 min ludzi różnego wieku i róż-nych poglądów politycznych "Tu "Solidarność" twoiząca się nad "Wisła to solidarność ab-solutnie całego narodu niezależ-nie od poglądów bo wszyscy ma-my tylko te jedną Polskę i tyl-ko to jedno państwo w grani-cach którego żyjemy i tylko ten jeden Kościół który kochamy i to jest dla nas świętość i to jest to o co walczymy o czym my-ślimy — jesteśmy "chorzy na Polskę" powiedział mec Grysz-kiewicz Mec Gryszkiewicz podkreślił wielką lolę Kościoła katolickie-go w wydarzeniach w Polsce Nie byłoby jego zdaniem obec-nych przemian bez pomocy Koś-cioła bez jego poparcia i uzna-nia słusznej postawy stoczniow-ców z wezwaniem jednocześnie do roztropności i rozwagi Koś-ciół już od pierwszych chwil po-pali strajk i przyszedł z pomo-cą moialna odprawiając Msze Św pod bramami stoczni AVicl-ki- m dla strajkujących momen-tem było wydanie oświadczenia (powielonego potem własnym sumptem "Solidarności" w set-kach egzemplarzy) przez papie-ża Jana Pawda II które potwier-dziło ich racje i prawo do wal-ki Upewniło icn przez najwyż-szy' dla nich autorytet moralny że shisznośĆ jest po Rh stronie "Solidarność" nie chce się mieszać do polityki Po prostu chce być związkiem zawodowym walczącym o swoje prawa robot-nicze aliJ zarazem zwdazkiem niezależnym i samorządnym — "Nie jesteśmy" m'ówi mec Gryszkiewicz "r nie chcemy być paitia polityczna ani podejmo-wać działalności politycznej Nie chcemy ingeiować w systemy ntiedzynaiodowe w sojusze i ni-cego też nie kwestionujemy nie kwestionujemy ustroili Chcemy tylko żeby uszanowano prawo do naszej ludzkiej godności do godności robotniczej" Natomiast bezpieczeństwo "So-lidarności" leży właśnie zda-niem mcc Gryszkiewicza w bra-ku zagi ożenią z jej stiony wo Polaków Związku jak i poszczególnych republik związkowych nie ma przedstawicieli przeszło milio-nowej ludności polskiej któ-rzy by mogli brać w obronę zarówno ogólne interesy Po-laków jak i indywidualne wy-padki pokrzywdzenia naszych rodaków Nic ma też jakichś ośrodków o dużej koncentra-cji Polaków którym nadano by charakter polskich okrę-gów autonomicznych (a był taki okręg we wczesnych la-tach dwudziestych) Dochodzą też z ZSRR liczne wiadomości o dyskryminacji osób przy-znających sie do polskości Ponadto niedopuszczanie na wyższe uczelnie i pomijanie w awansie sa typowymi przy-kładami tego rodzaju tenden-cji W obecnych wai unkach nie ma komu stanąć w obro-nie pokrzywdzonego Polaka Gdy rozpatrujemy sytuacje ludności polskiej pamiętać należy że każda mniejszość narodowa wykazuje normal-nie pewien instynkt samoza-chowawczy pragnie zachować swa narodową indywidual-ność Najłatwiej zachować swój charakter narodowy gdy sie mieszka w dużej gru-pie rodaków na ziemi z którą sie jest od pokoleń związa-nym Stad zamierzonym ciosem w interesy ludności polskiej były kolejne masowe depor-tacje Polaków na Syberie i do Kazachstanu Rozproszenie u-łatw- ia asymilację stad zapew-ne ludności polskiej wysie-dlonej z ziem kresowych w czasie wopiy nie pozwolono powrócić po wojnie w rodzin bec (kogokolwiek Powiada on: "Nie zagrażamy nikomu Doko-naliśmy rewolucji w której ani jedna szyba nie została wybita i ani jedno oko nie zostało pod-bite" Ktoś kio jak "Solidar-ność" walczy o prawdę i o słusz-ne prawa nie może nikomu za-szkodzić "Prawda przecież jesz-cze nikomu nie zaszkodziła" Padło więc lreucuonnc pyta-nie: "Czy się nie boicie?" Na początku mec Gryszkiewicz pró-bował zbywać je żartami: "Jak możemy się bać kiedy wy boicie się za nas?" Potem jednak spo-ważniał i zaczął się zastanawiać co to jct odwaga Jest to je-go zdaniem pojęcie wieloznacz-ne Tylko ludzie iiipelnie bez wyobraźni cźy chdry Aie boja sie "Natomiast człowiek który ma polne przekonanie pełną świadomość rzeczywistości a je-dnak zmierza do wytkniętego ce-lu jest człowiekiem odważnym i to właśnie jest odwaga" "Kie-dy ma sie świadomość własnej racji wtedy przestaje się bać" — mówi z pizekonanicm mec Gryszkiewicz "Chodzi o to aby świadomość sytuacji groźba nie-bezpieczeństwa nie paraliżowa-ła ale pchała napizód do czy-nu" Męczennikiem jednak mec Gryszkiewicz nie je-- d ani na męczennika nie wygląda Powia-da: "Musimy wykazać ewange-liczną roztropność w walce "So-lidarności" o zachowanie ludz-kiej godności o prawa ludzkie o prawdę i sprawiedliwość — gra jest o najwyższa stawkę — o życie O tym trzeba pamiętać i tu nie ma żartów W lej chwi-li rzeczą najważniejszą jej naj-dalej idąca rozwaga głęboka od-powiedzialność za każdy czyn Tu prawa idzie o wielką rzecz — o Polskę o naszą ojczyzno o nasze istnienie o nasz byt naio-dew- y i tego zaprzepaścić nie możemy" "Naród który nie ko-cha wolności który do niej nie dąży który nie myśli o własnej suwerenności me jest wart na-zywać sio narodem" I dalej dochodzi do koniduzji: "To co się w Polsce dzieje nie ma charakteru nacjonalisty-cznego nie ma charakteru S70-winistyezne- go to wszystko ma charakter autentycznie naiodo-w- y bo wszystkie polskie siły vo-stał- yi skupione w tej jednej sprawie Czy wiemy jikie są granice bezpieczeństwa i czy ich nie przekroczymy? Odwagi ma-my w nadmiarze — lozlropność jest na wagę złota" Mec Gryszkiew icz określił sam siebie jako romantyka ale jego romantyzm nie jest roman-tyzmem wojaków spod Samos-sicrr- y Jest romantyzmem czło-wieka który wierzy że dobro i prawda są do zdobycia i za-chowania w rozsądny spoób 7 "ewangeliczna i oztropnościa" Miejmy więc nadzieję że ta lormula "roztropności" będzie "dobra na wszystko" a na za-pewnienie Polakom suwerennej mądrze rządzonej ojczyzny prze-de wszystkim w ZSRR ne strony choć pretekst cło wysiedleń dawno przestał być aktualny Jednym z podstawowych elementów łączących grupę narodową jest wspólność ję-ły kowa pozbawienie tej spój-ni przyczynia się wybitnie do przyspieszenia procesu wyna-rodowienia Znamienne więc jest iż poza terenem Sowiec-kiej Republiki Litewskiej — prawie nie ma szkół polskich dla setek tysięcy zamieszka-łych tam Polaków Nie ma ga-zet polskich (jedyna w ogra-niczonym nakładzie ukazuje się na Litwie) nie ma pol-skiego domu wydawniczego nie ma audycji telewizyjnych lub radiowych w języku pol-skim ani nauki języka pol-skiego przez radio Według posiadanych informacji nie ma domów lub klubów pol-skich nie można też sprowa-dzać swobodnie z Polski gazet lub książek chociaż Polska rządzona jest przez partię ko-munislycz- ną Zaznaczyć w tym miejscu należy iż zamie-szkali w Związku Radzieckim Polacy odcinani są od kontak-tu z ojczyzną pozwolenia na odwiedzanie Polski udzielane są rzadko i to raczej giupom udającym sie na wycieczki pod "prawomyślnym" kierow-nictwem Polacy stanowią w ZSRR odmienną grupę także pod względem wyznaniowym a io-l-a księży polskich w utrzyma-niu wiernych przy polskości jest bardzo istotna Charakte-rystyczne wiec jest iż uzyska-nie zatwierdzenia nowego proboszcza na miejsce zmar-- tf --S3"łH Z KANADY ALBERTA MOŻE NIE PŁACIĆ FEDERALNEGO PODATKU Według oświadczenia min energetyki Metwina Leitch Alberta moie uniknąć płace-nia federalnego podatku od gazu ziemnego poprzez egze-kwowanie swycli koncesji kró-lewskich raczej w gazie niż w pieniądzach Min Leitch stwierdził na dorocznym zjeździe Postępo-wej Partii Konserwatywnej Alberty że rząd Albcity mo-że otrzymać około jednej trze-ciej produkcji gazu w ramach udziału w koncesji królew-skiej Opinia ta została wypowie-dzian- a po wyroku wydanym przez Apelacyjny Sąd Alber-ty że Ottawa nie ma zgodnie z Konstytucją prawa do nało-żenia 30-centowe- go podatku na każdą sześcienną stopę ga-zu ziemnego będącego w po-siadaniu prowincji Min Leitch nie był jednak zdecydowany jak ma wyglą-dać wykonanie jego zobowią-zania zdjęcia podatku federal-nego z Alberty Zapewniał o-gólnik- owo że "zostanie to pi zemyślane i przedyskutowa-no z Gabinetem i walnym ze-biani- em ministrów" Wątpił jednak czy jest możliwe pod-jęcie jakiejś decyzji przed upływem czasu przeznaczone-go na odwołanie który wyno-si około 60 dni Wstępna reakcja Ottawy wskazuje że Rząd Federalny może się odwoływać od decy-zji sądu Alberty do Najwyż-szego Sądu Kanady Tymcza-sem min Leitch powiedział że jeżeli tylko Alberta zdecy-duje się na podjęcie docho-dów z koncesji w gazie "nie będzie żadnych problemów w zdjęciu z niej podatku'' PREMIERZY RADZĄ O KONSTYTUCJI We wtorek w Winnipciiu lozpoczęło się spotkanie mini-strów sprawiedliwości ośmiu prowincji sprzeciwiających się reformom konstytucyj-nym proponowanym przez Rząd Federalny Pragną oni dojść do jakichś ustaleń w sprawie zgody na'' patriację Konstytucji Spotkaniu prze-wodniczy premier Manitoby Stcrling Lyon W zeszłym tygodniu we śro-dę siedmiu premierów prze-prowadziło długą telefoniczną konferencję w celu wstępne-go zniwelowania rozbieżności które nie pozwalały dotąd ośmiu prowincjom przychy-lić się do propozycji prem Trudeau W dyskusji tej oprócz Sterlinga Lyon'a udział brali: Bill Bennett z BC Pe-ter Lougheed z Alberty Allan Blakeney z Saskatchewanu ttene Levesque z Quebec'u Biian Peckford z Nowej Fundlandii i Agnus MacLean z Wyspy Księcia Edwarda Premier Nowej Szkocji John Buchanan był na urlo-pie na Florydzie i nie wziął udziału w tych' dyskusjach przez telefon ale podziela on przekonanie innych premie-rów że trzeba do czegoś dojść w sprawie zestawu konstytu-cyjnego zanim zostanie on przyjęty przez Parlament bry-tyjski — piawdopodobnic przed Wielkanocą UDOGODNIENIA DLA IMIGRANTÓW Na konferencji dotyczącej pioblemów kobiet imigran-le- k minister zatrudnienia i imigracji Lloyd Axworthy o-świad- czył że są szanse iż około 9000 kobiet wykonują-cych domową pracę w charak-terze sprzątaczek i służących pozostających na pozwole-niach czasowego pobytu bę-dzie moało otrzymać status "landed immigrant" Min Axworthy stwierdził że zostanie ułatwione załat- - lego lub niezdolnego do peł-nienia swych czynności dusz-pasterskich (choroba sędzi-wy wiek) — jest niezmiernie utrudnione a ostatnio zauwa-żyć należy tendencję do kie-rowania do parafii polskich księży innych narodowości nie znających języka polskie-go W tej sytuacji jedynym językiem wspólnym znanym zarówno proboszczowi jak i parafianom jest język rosyj-ski Z całej powyższej analizy wynika iż położenie Polaków w ZSRR pozostaje w sprzecz-ności z postanowieniami Kon-ferencji w Helsinkach i wy-maga radykalnych zmian któ-re by zapewniły rozproszonej ludności polskiej w ZSRR syr-tuac- ję zbliżoną do tej w ja-kiej znajdują się mniejszości narodowe posiadające własne republiki lub obszary autono-miczne wianie formalności aby za-chęcić przybywające do Kana-dy pomoce domowe by sta-rały się raczej o siały pobyt niż o czasowe pozwolenie na pracę Nadmienił on leż że we-dług obecnego bieżącego sy-stemu punktowego "niemożli-we jest uzyskanie statusu "landed immigrant" na pod-- i stawie zatrudnienia w eh a rak- - terze pomocy domowej" ale w najbliższym czasie więk-szym uznaniem będzie się cie-szyć doświadczenie zawodo-we w pracy domowej szkole-nie w tym kiei unku posiada-no kwalifikacje i zwiększy się zapotrzebowanie na ten typ pracy Poza tym zarówno Ottawa jak i prowincje powinny wię-cej funduszów poświęcić na polepszenie zawodowego szko-lenia jak i zwiększenie moż-Jiwoś- ci otrzymania pracy dla kobiet imigrantek wliczając 4 w to finansowe bodźce dla pracodawców Problem ten został poruszony w ramach omawiania metod dla ulepsze-nia polityki federalnej i pro-wincjonalnej w dziedzinie za-li udnienia szkolenia języko-wego i problemów imigracyj-nyc- h Tymczasem na początku marca br pomiędzy min A-wort- hy a Kongresem Polonii Kanadyjskiej reprezentowa-nym przez prezesa Jana Ka-szu- bę zostało podpisane poro-zumienie w sprawie sponsoro-wania uciekinierów ze wscho-- ' dniej Europy V Według tej umowy łatwiej f będzie dla oddziałów Kongre-su bądź organizacji członkow-skich pomagać uciekinieiom należącym do tej kategorii zgodnie z międzynarodowymi konwencjami i tzw osobom "seli'-exile- a ' z Euiopy wscho-dniej Umowy lego typu zwię-kszają udział w takich spra-wach lokalnych organizacji członkowskich KPK i pozwa-lają na oszczędzenie wiele cza-s- ti i papieru wobec sponsoro-- " w anią na szczeblu lokalnym Zgodnie z planem na 1981 r Kanada spodziewa się przy- - jać 4000 uciekinierów ze wschodniej Europy Podczas roku 19(10 przybyło ich około % 37001 ' ' k PODWÓJNE PENSJE DLA ŁAMISTRAJKÓW J Spodziewane jest że dodat-- v kowe siły nauczycielskie za-tiudni- one dla zastąpienia strajkujących nauczycieli Es-- sex County Roman Catholic m Separate School Board w Windsor otrzymają podwój-ną w stosunku do normalnej płacę Minister Oświaty Bctle Ste-phenson oświadczyła że po- - suniecie to jest czymś dotąd niespotykanym a rzecznik ' strajkujących stwierdził że f nauczyciele przyjmujący te posady narażają swoje stosun-ki z Ontario English Catholic Teachers Association Wydział Oświady Esscxti dał do gazet ogłoszenie oleru-jąc- e pracę dla zastępczych na- - uczycieli za $100 dziennie podczas gdy normalna płaca wynosi $45 495 nauczycieli szkoły Es-se- x już od sierpnia pozostaje bez kontraktu co spowodowa-ło przed tygodniem ich wyj-ście na strajk Chodziło i o stosunki uczeń — nauczyciel i politykę zwalniania stosowa-ną przez Wydział Dzięki ogło- - szeniom w prasie o przyjmo-waniu zastępców Wydział O-świa- ty w Windsor otrzymał już ponad 100 podań od chęt-nych osób NOWE ZNACZKI Naczelny dyrektor kanadyj-skiej poczty Andre Ouellet -- zapowiedział wypuszczenie 6 kwietnia br dwóch nowych znaczków kończących serię ośmiu znaczków "Endangered Wildlife" ("Zagrożone dzikie zwierzęta") którą rozpoczęto W7dawać w 1977 r Na jednym ze znaczków o wartości 17 centów widnieje świstak z Wyspy Vancouver na drugim o waitości 35 cen-tów — leśny bizon i świstak z Wyspy Vancou-ve- r jeden z nielicznych uni-kalnych dla Kanady ssaków żyje tylko na tej wyspie Li--czą- ca obecnie niewiele sztuk populacja świstaków której ~ środowisko naturalne ulegaj: zniszczeniu na którą też po-- luja ludzie i drapieżne zwie-- rzęta zmniejsza sie w szyb--j kim tempie Obecnie przeży- - wa tylko 50 na 100 sztuk : Leśny bizon jest- - trochę : większy ciemniejszy i bar-- E dziej owłosiony niż jego ku- - zyn z prerii czy też bawół ► x Zarówno polowania jak i su-- i + rowe zimy doprowadziły do zredukowania ilości tego zwie-- ' rz?cia- - ___ ' f% |
Tags
Comments
Post a Comment for 000178
