Zwilazkowiec Alliancer, May 28, 1974

              t
Ii
R
ifSSSSp""Wtf-iW- "' "~M & Xi--" mp ji" i- - nJ ' iw$m
NR Ai "ZWIĄZKOWIEC" MAJ (May) wtorek 28 — 1974 STR 5
Ich
By jednak mogli 'Czytelni-cy
wyobrazić sobie jakotako
jak wylądało życie naszej
dziatwy i młodzieży w Vali-vad- e
tych Valivadzianek i
Valivadziak"ów musze jesz-cze
troszkę podmalować tło
Nie można przecież oddzielić
wyrwać tego polskiego osied-la
z terenuTrzeba pamiętać
że są to Indie środkowe kli-mat
podtropikalny cztery
miesiące deszczów monsuno-wyc- h
upały i susza w ciągu
reszty miesięcy pewna ulga
od połowy grudnia do marca
a od czasu do czasu burze
piaskowe w czasie których
nawet ukrytym pod warstwa-mi
koców piasek zgrzytał w
zębach Klimat jednak był
lepszy bardziej kontynental-ny
i suchszy niż w Bombaju
były nawet okresy gdy trze-ba
było nocą przykrywać się
kocem Osiedle położone jest
blisko rzeki wokół pełno za-rośli
(uwaga — jadowite wę-że
i skorpiony!) ale chodzo-no
na rybki i kąpano się
wbrew zakazom władz obozo-wych
i błaganiom matek i ba-bek
W czasie monsunu było
błoto koloru rudego place i
pola stały pod wodą po kola-na
bez butów gumowych
płaszczy nieprzemakalnych
ani kroku się nie ruszył Za
to gdy przyszła susza trawa
była spalona na popiół Aż
do osiedla przepędzały dzieci
hinduskie na resztki zieleni
bawoły szare jak glina o roz-łożystych
rogach
Przypomniało mi się przy
tej okazji powiedzenie ins-pektora
Zdzisława Zerebec-kieg- o
— (O smukłe Valiva-dzian- ki
— słuchajcie!) —
Gdy dziewczynki z gimna-zjum
szły parami na gimna-stykę
i przechodziły obok
kancelarii czuło się jak zie-mia
drżała — "Oho! — ma-wiał
inspektor — Idą nasze
bawolice!" Swoją drogą na
obfitym 1 smacznym chlebie
uchodźczym po głodówce ro-syjskiej
powyrastały bujnie
nasze dziewczęta Chłopcom
też rjic nie brakowało — By
t #'("' Vr""M i J
szczenięce
li rośli i aż
miło patrzeć Dwunastka z
nich umieszczona w St Ma-iy- 's
High School w Bombaju
o głowę swych
rówieśników (Wielu z nich
było teraz na zjeździe w Lon-dynie)
W ogóle po pańsku żyło sie
w osiedlu Pełno było służby
spośród miejscowej ludności
Byli chłopcy do sprzątania i
drobnych posług były dziew-częta
do niańczenia dzieci a
kobiety prały bieliznę nosi-ły
wodę rozpalały małe pie-cyki
do gotowania Ale
krzywda im się nie działa
Raczej był to dla nich okres
i życzliwe traktowanie Dzieci
ich szczególnie chłopcy roz-puścili
się jak dziadowskie bi-cze
Zarobione pieniądze za-miast
zanieść matkom wyda-wali
na słodycze i na
rowerów na któ-rych
razem z naszymi chłopa-kami
rozbijali się po całym
obozie Wszyscy nauczyli się
świetnie mówić po polsku
Jedna hinduska'
cnhaowdeztiłacz' yrteagłaulairnpieisałado gpdoyl-ż
skiej szkoły
W osiedlu od rana oprócz
gwaru naszej dziatwy słysza-ło
się melodyjne wołania
towar naszych
sklepikarzy: "słodka
świeże poooncz-ki- "
Rano budziło mnie stuka-nie
i wołanie mojej gosposi
— "mliiko" "masło" A po-tem
Hinduski nie mające sta-łej
pracy a mające na swym
utrzymaniu dzieci i męża dar-mozjada
szły tanecznym kro-kiem
dźwigając na głowie
płaskie kosze pełne krowie-go
nawozu do mazania
w barakach i
śpiewnie zachwalały talenty
swych giętkich rąk: "Mamu-u-sia- !
Dobrze prać! Dobrze
ma-aza- ć! Swie-e-ż- e ga!" A
melodia tych reklam nie-zrównana!
Jakieś trudno u-chwy- tne
pół-ton- y i ćwierćto- -
- ' Mi"1t T ' - --r - f n ~ '~~r
%
vM ?sy
Helgę Joraensen z duma pozuje do zdjęcia w duńskim kos-tiumie
narodowym niedaleko St Thomas
Helgę bierze udział we wszystkich etnicz-- „
nycK' jakie odbywają się w tm rejonie
lato
Codzienne życie polskiego miasteczka
wysportowani
przewyższała
niezwykłej "prosperity"
wynaj-mowanie
dziewczynka
sprzedawców wychwalających
przedsiębior-czych
leemonijada
kle-pisk-podł- óg
Jjjr 'KźźM$Mm%&
Zamieszkały
urpczystościach
ny! Nie do powtórzenia!
Nie zawsze tak melodyjne
były ich głosy choć nie
mniejsze talenty lingwistycz-ne
zdradzały Słyszałam raz
kłócące się przy pompie dwie
Hinduski Z zachwytu stanę-łam
z otwartymi ustami
— "Jak ci dam w mordę
to pójdziesz precz" — odpy-chała
jedna drugą od pompy
— "Mijcz stara małpo" —
krzyczała druga — Jakaż
piękna soczysta polszczyzna!
Gdy przyjechałam pierwszy
raz do osiedla z Bombaju na
przystanku kolejowym koło
Valivade obskoczyła mnie
gromada czarnookich chłop-ców
i wyszarpując sobie na-wzajem
moją walizkę wołali
jeden przez drugiego — "Ma-musia
daj mnie" "Mamusia
ja poniosę" — "Jaka ja
wam mamusia" burknęłam
oburzona Dowiedziałam się
później że "Mamusią" nazy-wano
wszystkie kobiety Był
to według nich odpowiednik
hinduskiego "memsaab'' —
(madame sahib) Zresztą sło-wo
"pani" w języku miejsco-wym
to po prostu woda
Trudno wodą nazwać osobę
która daje ci anny i rupie
A słowo "mamusia" roz-brzmiewało
wszędzie po ulicz-kach
i w domach osiedla By-ło
to na pewno najczęściej
używane słowo w osiedlu
Najlepiej ze wszystkich tu-bylców
mówił po polsku na-czelnik
poczty Prawdę po-wiedziawszy
mówił lepiej od
wielu naszych poczciwych ko-bitek
ponieważ uczył się do-brego
literackiego języka od
nauczycielki z gimnazjum
Nasza "Liaison ofiicer" Mrs
Button jako Angielka nie
Aby nip rozstać się
Podajemy kolejną listę ofia-rodawców
którzy pragną po-przez
datki pomóc chorym nie-zamożnym
inwalidpm i udo-stępnić
otrzymywanie gazety
"Związkowiec"
O f i a r od awcom przesyłamy
serdeczne podziękowanie i kie-rujemyiji- pel
o dalsze donacje
X: Połśutinnlpe-g''- -
-- COO
Bezimiennie Toronto $ 4uC
Mr PL Tiverton $ 1000
bezimiennie 'Ottawa $ 2 00
Bezimiennie Ottawa $ 320
Mr JJ Sloan Water- -
"
iloo $ 10-0-
0
Bezimiennie Brantford $ 300
Mr J Rogowski We--
ston $ 200
Mr W Kądziołka Sask S 250
Air Harat"Sask S 2 bO
Bezimiennie Toronto $ 30C
Mr S Łukaszewski
Chatham $ 20C
Mrs J Smodlibowski
Montreal § 2 0C
Mr F Dyrkacz Mon--
itreal $ 500
Mrs Lubomirska To-ronto
$ 10C
Bezimiennie Downii- -
view $ 300
Mr A Nojek Guelph $ 500
Mr Winiarski Montreal $ 100
Bezimiennie Toronto $ 500
Mr E Pogoda To-ronto
$ 10C
Mr J G Toronto C 500
Mr Batog Gcralton $ 200
Mrs M Nerheim Thun- -
der Bay $ 300
Bezimiennie Toronto $ 6 50
Mrs R Spokojny To-ronto
$ 400
Mr L Politański Van- -
couver $ 300
Mr A Kamiński Ed--
monton $ 110C
Mrs" K Theuerle Wil- -
lowdale- - $ 275
Mr J Kaprawy Que--
bec $ 10C
(2)
posiadała łatwości uczenia
się obcych języków i mimo
prób nie nauczyła się pol-skiego
nigdy Wielkie kłopo-ty
miała z wymową polskich
nazwisk szczególnie nazwi-sko
jednej z kierowniczek
szkół p Chrząszczewskiej
stanowiło próbę nie do poko-nania
Nie tylko w osiedlu ale i w
mieście Kolhapur zachwala-no
towary po polsku Napisy
widniały na wystawach —
"tanie towary' grzeczna ob-sługa"
"Kupuj tutaj — ceny
niskie" itp
Nasi też wykazywali wiel-ką
przedsiębiorczość — u-mi- eli
reklamować i towar
mieli pierwszorzędny Na
pewno nigdzie od Singapooiu
po Londyn nie można było
dostać tak wspaniałej kawy
mrożonej napoleonek i ru-rek
z kremem jak u Szostaka
A kiełbasy polskie z czosn-kiem
a świetne polędwiczki
wędzone na tutejszych zio-łach
były zamawiane aż przez
bombajczyków Wiadomo tez
było że np w czwartki moż-na
dostać pyszne flaczki u
pani X a u pani Y w środy
są smaczne pasztety z wą-tróbki
Były restauracje ka-wiarnie
i prywatne stołówki
Byli tez szewcy krawcy ro-biono
piękne torebki skórza-ne
i paski lalki w strojach
narodowych Mało tego: były
zakłady fryzjerskie i gabine-ty
kosmetyczne gdzie robio-no
masaże i maseczki odmła-dzające
przyrządzano "mlecz-ka
piękności" i "eliksiry
młodości" Można było w o-sie- dlu
dostać prawdziwego
"Kogutka" od bólu głowy
ze "Związkowcem
Mrs G Ferenc London § 300
Bezimiennie Toronto $ 450
Mr M Zalewski To
ronto $ 1000
Bezimiennie Toronto $ 450
Bezimiennie Toronto $ 700
Mr A Wiśniewski
' Oshawa $ 5 00
Mr W Fido Toronto § 200
Tir- -' T f_-- ~ lUr J lO£IIlU_~£1Aa OCaWr I' r
poro r -- jtyy
Bezimiennie Scarboro $ 450
Mrs ui uraDowsKi
Whitby 5 20C
Bezimiennie Whitby $' 350
Mr F Reszel Tiverton $ 500
Bezimiennie Toronto j? 350
( Bezimiennie London $ 200
Bezimiennie BC $ 50C
Mr W Turek Oritfa $ 200
Mr W Kądziołka
Orilia $ 2 0C
Bezimiennie Toronto $ 1800
Bezimiennie Toronto $ 400
Bezimiennie Toronto $ 500
Razem $20555
Sumę tą rozdzielono na pre
numeraty kwartalne półroczne
roczne i depłatę d'a chorych
inwalidów niezamożnych i szpi
tali
6x$ 350 —$2100
3 x $ 400 — $ 1200
13 x$ 5 50 —$7150
4 x $ 7 00 — $ 2800
4 x $1000 —$4000
2 x $1200 —$2400
$ 905
$20555
Dom Starców w Dundas Ont
Providence Villa Hospital w
Scarboro Ont
St Joscphine Home Saskatoon
Sask
Clarion Nursing Home Hamil-ton
Ont
J Noble Home Brantford Ont
St Joseplis Hospital Toronto
Ontario Hospital St Thomas
Ont
Mjt Sinai Hospital Toronto
IHHKNBBHHESilBHJkfllHliBH
[Ą " BBHWlSgj££iS£gg
) --Ą ŁgBWlBMmTMMflBtlli I" a 'lii1 ii f WWWtMHIJih i 1
1 u
4ll3le4iŁte'l5tiStó-:a- M 38000 drzefęfMm ' ' mmmm &:&te&&: -- ife
kupić krople walerianowe
poznać swą przyszłość z kart
i mieć zrobiony horoskop
Oczywiście były też zwykłe
codzienne obowiązki Matki
gotowały sprzątały trzepały
koce i tzw kokosy (maty ko-kosowe
położone na tej "wy-mazanej"
podłodze) prały
szyły ubrania dzieciom i so-bie
chodziły na kursy zawo-dowe
czy dokształcające Du-żo
osób pracowało w admini-stracji
w świetlicach w szpi-talu
ambulatorium w warsz-tatach
no i w szkolnictwie
Były też i choroby różne
stare i nowe tutejsze tropi-kalne
Były również zmart-wienia
kłopoty i smutki Cze
Kanie na listy od mężów oj-ców
i braci z wojska szuka-nie
zaginionych przez Czer-wony
Krzyż i odnajdywanie
najdroższych imion na listach
poległych lub zamordowa-nych
w Katyniu
Dzieci i młodzież miały
soje obowiązki radości i
kłopoty też Szkolne i nie
szkolne Dzieci sieroty prze-żywały
na pewno głęboko
swe sieroctwo brak domu ro-dzinnego
choćby takiego pro-wizorium
jakie miały te
dzieci gdzie było jedno z ro-dziców
a choćby ciotka czy
babka Indywidualne gospo-darstwa
domowe dawały wra-żenie
powrotu do gniazda ro-dzinnego
a autorytet matki
(a ojca płynący choć z foto-grafii
listów czy wspom-nień
i autorytet nauczycieli i
wychowawców księży wpływ
harcerstwa sodalicji kółek
różnych teatru i sportu —
wszystko to stwarzało zdrową
atmosferę sprzyjającą roz-wojowi
osobowości Jestem
pewna że 95 procent tych
dzieci "wyszło na ludzi"
fsssssssssssss
lf i
'i"
rfJWjW" ?'
Pisarze
Studium o Żeromskim stano-wi
pracę doktorską p Danuty
Ireny Bieńkowskiej z 1965 r
Zastała ona ogłoszona w 1972 r
w Rzymie w ramach publikacji
Institutum Hisłoricom Poloni-cu- m
w Antemurale
oraz jako oddzielna nadbitka
Dr Bieńkowska jest profesorem
jeżyka i literatury polskiej na
University of Toronto Uprawia
— zapewne wszystkim wia-domo
— poezję nieco prozy no
i oczywiście krytyk? literacką
Próbka tej ostatniej ukazała się
jako odbitka z tomu
pt "Canadian Con-tribution- s
ło łhe Seventh Inter-national
Congress of Slavists"
Kongres ten odbył w War-szawie
w dniach 21 —27 sierpnia
ub r Prof Bieńkowska wygło-siła
referat "Ernest i teatr
romantyczny — Kontynuacja
czy deformacja" — stanowiący
analizę głośnej sztuki Brylla
"Rzecz Listopadowa"
Obszerna praca o Żeromskim
zajmuje się przede wszystkim
jego twórczością pierwszego o-kre- su
Autorka analizuje tło
źródła w oparciu o ogromny
materiał
Obok źródeł kry-tyk
literackich Bieńkowska kon-frontuje
wypowiedzi grona osób
bliskich Żeromskiemu pisany
przyjaciół krytyków itp Bada
też skrupulatnie "Dzienniki"
Żeromskiego które odgrzebano
po wojnie i opublikowanie któ-rych
wywołało sensację w świe-cie
literackim
Monografia o Janie Paran-dowski- m
prof George'a Harja-n- a
z Unwersity of York jest
pierwszą pracą o tym autorze w
języku angielskim Ukazała się
NOWOŚĆ
"POSIEW TĘSKNOTY I SATYRY"
drugi zbiór wierszy i satyr poety
STANISŁAWA JANUSZKI
Wyraża w nich poeta swoją tęsknotę do ziemi rodzinnej
mówi o ej pięknie i bogactwie o pracowitości
i bohaterstwie ludu polskiego:
"Jest kraj jedyny — sercu
godny poświęceń krwi i łez
umiłowany od kołyski
najmilszy — aż po życia kres!"
Cena $300 (z przesyłka 23301
Do nabycia w Księgarni Związkowca"— 147S Oueen St W
można naoyc leszcze pierwszy zbiór
"WSZYSTKO RRZEMI JA" I Cena $300 (z przesyłka S3301
c? sssssaaassaaas&as
REDIT
"5? Ui
—
J k
s!W'
€Afev) ftt1'2ftóXXi$jS:Ł+fw':V
XVI tomie
jak
sprawo-zdawczego
się
Bryll
wręcz dokumentarny
współczesnych
torontońskiego
bliski
1
- M --fa}? 9 b Ł ' }!
' ff S' f h ""
polscy angielsku
w serii literatury światowej
Twayne Publishers Inc — New
York"
Harjan jest pod przemożnym
urokiem Parandowskiego Na-tknąwszy
się przypadkowo na
książki Parandowskiego — o-trzy- mał
je w Oklahoma do re-cenzji
— został nimi oczarowa-ny
Nawiązał listowny kontakt
z pisarzem a następnie odwie-dził
go w Polsce Po raz pierw-szy
latem 1960 r W dwa lata
później — w 1962 r — spędził
w Polsce dwa miesiące Ogło-siwszy
kilka recenzji o książ-kach
Parandowskiego postano-wił
napisać monografię o nim
Służyły temu minn rozmowy
ze znakomitym autorem pol-skim
z jego najbliższą rodziną
przyjaciółmi znajomymi itp
Monografia Harjana nie jest
ani w ścisłym lego słowa zna-czeniu
biografią ani też analizą
jego twórczości Łączy jedno z
drugim jednakże z większym
naciskiem na stronę biograficz-ną
Parandowski jest niewątpli-wie
bardzo interesującą pocią-gającą
osobistością Pod jego
czarem urokiem znajduje się
wiele osób a prof Harjan od-słaniając
walory tego pisarza
niejako wyjaśnia dlaczego tak
jest
Na tle życiorysu analizuje je-go
twórczość Znajduje niemal
w każdej książce dostateczną
ilość biograficznego materiału
Tok opowiadania przeplata więc
cytatami Czasem znów komen-tując
większe ustępy czyni z
nich fragmenty biografii Bo
przecież każdy niemal autor pi-sze
o sobie Jedni wprost dru-dzy
pośrednio a jeszcze inni w
formie bardzo zakamuflowanej
Harjan wskazuje na bogactwo
języka Parandowskiego na je
go wspaniały styl na szeroki
wachlarz problemów zagadnień
Słusznie Jest to wyjątkowy
człowiek i pisarz Ta zwięzła mo-nografia
w języku angielskim
jest zasłużonym hołdem dla
znakomitego pisarza wielkiego
humanisty prezesa polskiefo
oddziału PEN-Clu- b od 1933 r
a wiceprezesa międzynarodowe-go
PEN-Club-u od 1962 r
Czesław Miłosz jest nie tyl-ko
najwybitniejszym poetą pol-skim
ale również doskonałym
eseistą Jest również autorem
kilku powieści w tym autobio- -
- Krafrcznei- - "Dolina wliv"rNa i
większy rozgłos zdobyła jegd
książka "Zniewolony umysł
która ukazała się w przekładzie
na wiele języków Miłosz opuś
UNION
~ -
-
ii Ił wtó"
W -- V - v VS vV
S?i łfeVM'ł-i"i5V!'- „ A4 ćx?'±ZrrJ m' VIfr3JtNf WS4JK
cił Polskę w 1951 r i przybyw-szy
na Zachód w sposób zdecy
dowany oświadczył iż nic za-mierza
w żadnej formie wiązać
się z emigracją polityczną co
oczywiście spowodowało iż zna-lazł
się naty-chmia- st pod pod-wójnym
obstrzałem: komunisty-cznym
i emigracyjnym Miał
jedną trybunę paryską "Kultu-rę"
i jednego "wydawcę polskie-go
Instytut Literacki w Paryżu
Ale od tego czasu wiele się
zmieniło Miłosz jest od kilku-nastu
lat profesorem na wydzia-le
slawistyki uniwersytetu w
Berkeley a w Polsce zdjęta zo-stała
pieczęć milczenia na temat
jego twórczości Jeszcze nic u-kaz- ał
się tam ani jeden tom je-go
wierszy ale różni autorzy
cytują je
W angielskim języku obok
wspomnianego już "Zniewolo-nego
umysłu" ukazała się przed
3 laty Miłosza "Historia Pol-skiej
literatury" ponadto wy-dał
antologię powojennej poe-zji
polskiej wraz z Peter Dale
Scot przetłumaczył wybór wier-szy
Zbigniewa Herberta wrez-ci- e
ukazał się zbiór esejów pt
Native Realm: A Search for
Self-Definiti- on
Obecnie 'Ukazała się nowa po-zycja:
Seleeted Poems (Wybra-ne
poezje) z ystępem Kennetha
Rexrotha Większość wierszy
przełożył sam Miłosz dzięki te-mu
nie straciły one nic ze swo-ich
oryginalnych walorów Wy-pada
jedynie stwierdzić iż po-sługuje
się znakomicie poety c
kim językiem angielskim Kilku
przekładów dokonał razem z Pe-ter
Da'c Scot tenże tłumacz
oraz Richard Louriex John Car-pent- er
Jan Darowski Lawrcnce
Davis oraz A M przełożyli od-dzielnie
po kilka wierszy
W sumie otrzyimaliśmy pięk-ny
reprezentatywny wybór poe-zji
Miłosza w jeżyku angiel-skim
Tom ukazał się nakładem
The Seabury Press — New York
w serii: Continuum Book
B H
Najkorzystniej
lub
sprzedać
za pośrednictwem
ZARZĄD
i A jVa£-ii- -
1
1
M'- - -- iy&c
przy parau
Sw Stanisława i Sw Kazimierza
NOWA OKAZJA
DLA CZŁONKÓW CREDIT UNION
Kup Depozyt Krótkoterminowy
O podwyższonej Stopie Procentowej
59 dni - 8y2%
89 dni - 9%
179 dni
365 dni
ALBO
Złóż na specjalnym (rocznym)
koncie depozytowym na 8%%
ALBOo
hi
llllllllll
mmmmmmiźM
8%%
na rok
rihV 9-- R laf
po
na
9
83
fti
kupić
"ZWIĄZKOWCA"
depozyt
Certyfikat Oszczędnościowy
llilllllilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
-gn-TJ"- ''l"'tr-ll'lf"'J'a'---' - 7Ą 1't - -- S c- - r±wiy -- - - 'm?"rirvfma-m'iittmiSmLm'm'VZ--- - - -- — - —z~-- ~ --r: j K$mm&ffi&mL? ' Z --ł '
W5K 9 ': S
ju-- stf