Nase Novine, April 27, 1977

              '"33'
If " '.v-i-- м WJ — "У"11-Л- 1 IOll.lUL I
'A
.1 Г March 2, 1077 k
4 iwmnm 8.
IIIIIIIIIIIIIIlflllltlltlllltltlllllltllllltlllllllllltllfllffllllllllltllllllltllllttfllllllllllllllflllllllllllllllllllllllllHIIIIIIlllllllllltlll
Pretafinostogodina, 18. februara, rodilase
velika srpska i jugoslovenska knpevnica
Isidora Sekuli6
Prireduje: Katarina Kosti6
Pre ta6no sto godlna, 18. febru-ara,
rodlla se velika srpska I jugos-lovenska
knjiievnlca Isidore Seku-l!- 6.
Profile godlne u ovo vreme, od-nos- no
8. marta 1976, posetlla nas
je velika pesnlklnja Desanka Maksl-movl- c. Kab rezultat te posete, Izafi-l- a
Je nedavno u Torontu zblrka De-sankl- nih
pesama uporedo na dva
jezlka: srpako-hrvatsko- m I engles-ko- m.
Srednom kolncldencljom ova dva
dogadaja, ovogodlfinjl 8. Mart kojl
cemo Inafie posvetiti aktivnostima
nafilh iensklh organlzaclja, робе-cem- o
zaieta simbolicno spominja-nje- m
dve vellke zene 6IJa su dela
zauzela vrhunska mesta u jugoslo-vensk- oj
knJizevno8tl. U svakom
slufiaju, (veliko) je zadovoljstvo
uvek kada se ukaie povod da se na-pra- vl
veza Izmedu njih dve. One su
se u zlvotu dru2ile, a komplementa-rnos- t
njlhovog odnosa mogla bi se
metaforl£no Izrazltl reclma: Isidora
je mlsao — Desanka Je emoclja.
ISIDORA SEKULlC —
UMETNOSTNE
USPAVLJUJE, ONASlBA
O Isldorl SekiHIc se od podetka
ove godlne pifie u jugoslovenskoj
fitampl. Prenecemo, u skracenom
oblmu, tekst Iz "Polltlke", "Ono fito
vollm do zanosa" kojl sazeto obuh-vat- a
njenu blograflju I njenu "Ispo-ves- t"
koju je knjlzevnlca specljalno
pripremila za novine ta6no godinu
dana pre svoje smrtl.
"Rodena Je u Mofiorinu, u Bac-ko- j,
u detinjstvu je 2lvela u Ruml I u
Zemunu. UCitelJsku Skolu Je ибИа u
Somboru, a u Pefitl Je zavrfilla VISI
pedagogljum gdeje diplomirala na
grupl prlrodnlh nauka I matematl-ke- .
Rano je, zahvaljujuci obrazova-no- m
ocu, nauClla latlnskl I grckl,
kasnije, radeci sama, mnoge druge
evropske jezlke. Godlne 1897, radl
kao nastavnik Srpske vise devojac-k- e
Skole u Panfievu, potom Je nas-tavnik
sliCne Skole u Sapcu. Kad je
Izbio I svetskl rat radl kao dobro-voljn- a
bolnlCarka. Posle rata je na-stavnik
I zenske glmnazlje u Beog-rad- u.
Drugl svetski rat provela je u
svojoj skromnoj kucl na Topcider-sko- m
brdu (ul. Vase Pelaglda) od-bljaj- u6l da potplSe kvlsllnSkl antl-komunistl- dki manifest. Godlne.
1945. izabrana Je za prvog predsed-nlk- a
Udru2enja knjizevnlka Srblje.
Blla je redovni filan Srpske akade-mij- e
nauka. Umrla je 5. aprila 1 958.
godlne.
U naslede nam je ostavila dvade-seta- k
knjiga (niko јоб nlje preuzeo
zadatak da sakupl i Izda sva njena
dela).
Setlm se partlture Dunava kad
Citam sasvlm moderne stlhove sve-2l- h
plsaca: u detaljlma red I poezl-j- a,
all kohezlja zanemarena I to je
onda razurrltma, tona, pa I smlsla:
to je hladan tekst. U kohezljl'je us-pons- ka
snaga, udarna snaga. Ume-tno8- t,
evejedno koja, абак I nauka,
ako danas uznapreduje carobno,
arhltvorafikl, ako dakle u nauCniku
radl mafita — I umetnost I nauka
moraju brektatl od snage, uslslvatl
posmatraCe, ustrellti Coveka, kao
ljubav, pravo u srce, ill u krila, ill u
korene krila, беда ima u svakome
Coveku.
Mene pre svega ljudskoga pot-ree- a,
zove, savladuje sama Prlroda.
Cuvenl slikar Plkaso kaie: "Drugo
je prlroda, drugo je umetnost". Ta-бп- о:
mnogostruko su drugo I dru-go.
Reclmo, prlroda, vaslona, to su
zakoni: umetnost to su stilovi. Za-ko- n
menja sufitlnu 2lvota, stll me-nj- a
na6ln zlvota. Sa starodrevna
evoja Cetlrl elementa, prlroda Izvo-d- i
Izvorna eavrfienstva klaslCna i
romantlcna. Najsjajnlja nauka, da-па- з,
to su prirodne nauke koje su,
danas, vrsta savremene umetnostl.
Velik deo je tu fiovekov, all vecl pri-rodi- n.
Covek ostaje manje III vifie
MadlonlCarev fiegrt kojl uvarda Jed-n- o,
drugo, deeeto, oslobodl tajnu,
a ona, tajna, zafunkcionlfie kao po-mam- na.
Vidi 6ovek tada nlje pred-vide- o
da ne ume da zadrzi ill I габс!-n- l,
da vrati u prirodne uslove I mere
i nauku i vefitlnu u dejstvlma. Ose-6at- e
II meru uzasa u svetu od oslo-boden- ih
tajni? Jer, covecno Je da
covek upotrebl jednoga dana bom-b- u
bllo kao madionlCar biio kao
Segrt...
Ukratko, vu6e me, prldobija
me umetnost, stara i nova, ako nju
vuku svetska I vasionska pltanja,
ako trail kljuceve za novu clvlllzacl-j- u
medu ljudima, all u relacljama
svetsklm. Eto паз na dotrajalostl
hriSdanske civilizaclje. HiroSlma Je
lampa na газкгбби. Na krajnjl Istok
smo poelall najmodernlju poslanl-c- u
пг1бсап8ке civilizaclje sa Zapa-d- a.
Svejedno Sto kljuceve nove ci-vilizaclje
kozna kad 6e, I u kolikom
broju, 6ovek паб1. Svejedno &o
Malro tek u ponositoj zeljl бека da
umetnost "stavl svet pod pitanje".
Svejedno, 6ast je naucl I umetnostl
6o traie da postavljaju vasloneka
pltanja, 5to prlrodl otlmaju tajnu
I ' K W ','A J ' '%L ' )'Jni XL"'
po tajnu. Ukratko: vu6e me umet-nost,
radost su ml umetnlcl kojl ce
postavljatl pltanja o mnozlni sveto-v- a
u vaslonl, o putovanju kroz va-sion- u;
pltanja o civlllzacljama; pl-tanja
prostlranja I trajanja zlvota I
trajanja tragova; pltanja koliClne
materlje; pltanja mo6l govora IJud-eko- g.
I na kraju, menl Ибпо drago
pitanje: o би1и, o pojavi, o suStlni
зебапЈа.
Se6anja su u menl podlgla iltavu
teorlju. Davno sam u jednom napl-e- u
zabeleiila: da Je verovatno sav
kontlnuitet, flzlCki I metaflzlfikl, u
oenovi 8ебапј1та sazdavan I odria-va- n.
"Kao ковт1бк1 zracl вебапЈа
dolaze, gube se, Izranjaju kao sa-blae- tl,
kao bajke; 6ovek ih ima I no-ma
nldta, a ipak eu вебапја stvarna
8tvaru nekoj ljudskoj ill vaslonskoj
etvarnostl. Nekad mi se Clnl da Je
mlsao o besmrtnoetl dude do5la od
tajanetvenoetl вебапја. Kaiemo:
вебапја se predaju. Kako se preda-ju- ?
egzl3tenclj3kl?"
♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦
Pod ovlm naelovom Izdata Je ne-davno
u Torontu knjiga pesama na-SenaJomllJe- nlje
pesnlklnje, Desan-k- e
Maksimovid., Urednlk zblrke,
profesor slavlstlke na University of
Toronto, Dr. Milan Surdu6kl, u
evom predgovoru ovom Izdanju o-va- ko
predstavlja knjigu:
"Ova mala zblrka starljlh I novi-ji- h
pesama Desanke Maksimovic,
najpoznatlje jugoslovenske i srp-ske
pesnlklnje, ima dvostruku na-me- nu
koja se, u Izvesnom smlslu,
ogleda i u cinjenicl da se njene pe-sm- e
objavljuju paralelno na dva je-zlka
srpskohrvatekom I engles-kom.- ..
Ova skromna zblrka, dakle,
namenjena je jedne strane Jugo-slovenlmav- an
Jugoslavlje, a dru-ge
engleskoj Citalafikoj public! u
kojoj ima, uverenl smo, dosta Ijubl- -
DESANKA MAKSIMOVIC
POZDRAVI IZ STAROG KRAJA
Zblrka pesama starih i novih
Uredio i predgovor napisao
Milan Surduckl
ZALJUBLJENOST
Od mene do njega mole se samo mostom duge.
Od mene do njega mole se samo jezerom mesedlne.
Od mene do njega mole se samo srebrnom I strmom
stazom ptice.
Mostovi, reke I staze, kojima Ijudl hode, oko njega
obilaze.
On je kao sunCevo plameno ostrvo odvojen sjajem
od svega sveta.
m ч
—
з
s
ZA MA RUE MAGDALENE
Care DuSane
tralim pomilovanje
za lene kamenovane,
za njine sauCesnlce, pomrtine no6l,
za mlrls detellne i granje
gde su pale opijene
kao prepelice I Sljuke,
za njine tivote prezrene,
za, neudostojene sam Host I,
IJubavne njlhove muke.
Tralim pomilovanje
za meseCInu I rublne
koie njine,
za njene sumrake,
za pljuskove kose raspletene,
za ruku srebrno granje,
za njine ljubavl razgolltene
I proklete -
za Marlje Magdalene.
telja i Izuiavalaca jugoslovenske
knjizevnostl. Nadamo se takode da
ovom dvoetrukom namenom poga-dam- o
I mlall same Desanke Maksi-movl- 6,
filje je shvatanje prosveti-teljak- e
duinoatl pesnlka vec odav-n- o
poznato.
Kako ova zblrka treba паЈсебсе
da poaluzl kao uvod u pesnlfitvo
Desanke Maksimovid, opravdano je
&o cemo na ovom mestu ponovltl
mnoge opfitepoznate clnjenlce o
pesnlklnjl I njenlm pesmama... Iz- -
и
gleda fjudskl nemoguce dodati ne-S- to
novo krltiCklm analizama u ko-jl
ma se poezlja пабе pesnlklnje na-ziv- a,
da parafraziramo neke naslo-v- e
krltlka, poezijom dubokog razu-mevan- ja
koja je tako opojno lepa;
poezijom koja Je kao novl val, kao
razvljanje zastava; poezijom koja
je puna tajni, puna otad2blne; poe-zijom
koja je puna neizle6ive dob-ro- te
I 8amllo8tl; poezijom mlados-t- l,
ljubavl, proleca i zemlje; poezi-jom
пабе eudblne..."
THE BALKAN WARS
Sitting at the tables planted In the ground,
Brankovlna peasants drink the wine of honour
and choose the kingdom of heaven.
Each of them proudly wears
the golden Irontier belt of their fatherland
Through the open church door
the apostles watch them
and bury them in advance.
But my countrymen do not look at the ocons,
and they see neither the merciful gaze of the apostles
nor the angels just eight months old.
In front of their eyes float only
the Samodrela church
and the invisible apocryphal Icon
of the Czar's last supper.
DESANKA MAKSIMOVIC
GREETINGS FROM THE OLD COUNTRY
A collection of poems old and new
Edited and with a preface by
Milan Surducki
BEING IN LOVE
From me to him one can go only over the bridge of a
rainbow.
From me to him one can go only over the lake of the
moon.
From me to him one can go only along the solvery and
steep path of a bird.
The bridges, the rivers, and the paths that men tread
go around him.
Like a fiery island of the sun he is separated from
this world by his sparkle.
FOR ALL MARY MAQDALENES
I seek mercy
lor the women stoned
and their accomplice -
the darkness of the night,
lor the scent of clover and the branches
on which they fell Intoxicated
like quails and woodcocks,
for their scorned lives,
for their love torments
unrellved by compassion.
I seek mercy
lor the moonlight and for the rubles
of their skin,
for the moonlight's dusk,
for the showers of their undone hair,
for the handful of silvery branches,
for their loves naked
and damned- -
for all Mary Magdalenes.