Zwilazkowiec Alliancer, January 10, 1937

              WJ—m„niilinii ir----- — -- p— „u „ f fc-li-- -!---
i fwyjr—
„_ iie-"-- — —-- "- — - - fr"v-"- l fJ' ' £ -- :ri?iw 5W3SS hm %s j--
vz!j -=- fr--e':' urnt ?"_' ii7MM#tfjWf ?? J VC T- - :ws t- - i & m
'
Sr
W"
m
19"
If--
m:
$&&
DWU
Y
!§£
ll
m
T
Stronica 4-- ta
VWVWWMVAAA "ZWIĄZKOWIEC"
OFFICIAI PUBLICATION OF THE POLISH ALLLtfCE
OF CANADA
♦ PubHshed for Every Sunday
ORGAN ZWIĄZKU POLAKÓW W KANADZIE
Wychodzi na każdą niedzielę
Redaktor A J STANIEWSKI
Administrator K J MAZURKIEWICZ
PRENUMERATA:
Roczna w Kanadzie 'on' Półroczna ' °£c
W Stanach Zjednoczonych i Europie $200
Pojedynczy numer 5c
Printed and PubHshed by Polish Alliance of Canada
Adres:
"ZWIĄZKOWIEC"
69G Queen St! W Toronto Teł Redakcji EL
To
8683
ARDZO DUŻO znajdziemy dziś ludzi którzy na to
określenie słowa zapatrują się każdy inaczej Jedni
ołmwm nnlitvka szczvca sie drudzy tego słowa bo--
ją się a nie brak i takich którzy na tak zwanej poli
atvce ŻYia najwygodniej i robią wielkie fortuny i
sinieją się z ciemnych ludzi w kułak
Przeważnie ludzie mało społecznie uświadomieni gar
dza polityką i nie doceniają jej anaczenie Czem naród
więcej kulturalniejszy tern więcej rozwinięty politycz-nie
Szczególnie w krajach demokratycznych parlamen
tarnych gdzie istnieje prawo swobody przekonań prasy
i zebrań ludzie nie mogli by się obejść bez polityki i par
tji politycznych Weźmy za przykład jak Francja An-glia
Kanada i Stany Zjednoczone Chcąc zniesc politykę
trzeba byłoby cofnąć się wstecz o kilka wieków Kiedy
to za dawnych czasów król lub jakiś książę rządził w i-- mię
swoich lub boskich praw całemi miljonami swoich
poddanych niewolników Wszelka inna myśl była wtedy
srogo tępiona
— Uważana była za herezję
Więc co jest właściwie ta polityka co nie można nama
cać ani palcem wskazać?
Polityka jest różna dzieli się na wiole odmian
Jest polityka państwowa narodowa mię
dzynarbdowa kastowa klasowa finansowa dyplomaty
czna itd Można byłoby ją dzielić mnożyć i rozdrabiac
Każdy odcień życia społecznego ma swój odrębny kieru
nek'pólityczny Tak samo jak i każda klasa 'ludzi żyjąca
w jednem państwie kieruje się swoją polityczną zasadą
W" walce przeciw drugim klasom lub przeciwnościom
Czyli — jednem słowem polityka jest szkolą życia tar
czai ochronna celem ilipróblcmem każdego świadomego
i-i- i: _ -- v__ __„_ il~l:u "A łni'n7om wielkim
' - --
--
--
'
1- -' MKUisem nauK we wsay~a~uJ1u:ńtn1 uiimitietnionjvrwfnjfwninyhii oDliriało
Nauklpolityczne wykładają wybitni profesoroyie-N- a
dobrego polityka trzeba się długo uczyć Doktor medy-cyny
adwokat inżynier lub filolog w dziesięciu latach
swoich nauk i studji jest skończonym profesjonalistą
Podczas kiedy polityk choć posiada 95 lat wieku i całe
życie-poświęca- ł się polityce to jednako schodząc do gro-bu
ppznał zaledwie jedną czwartą tego co nazywamy po
Htyką
Trudność i tajemnica poznania wszechświatowej po-lityki
polega na tern że polityka --- tak jak powiedzieli
śmy powyżej — dzieli się na różne odmiany Polityk naro
dowy będzie wielkim nieukiem w zagadnieniach społecz
nych Natomiast polityk finansowy bardzo małe ma po
jęcie o zagadnieniu klasowem
" Równocześnie najwybitniejszy profesor ekonomii po-litycznej
nie chce się wtajemniczać w sprawy międzyną
roHowe gdyż są mu całkowicie dbce i nieznane Zas rożni
politycy partyjni federalni wardowi świeżo upieczeni
i tytułujący sie "politykierami" mają w dużo razach ro:
żowe pojęcie o ekonomji politycznej i są skonczonemi
— "aptekarzami"
Lecz ktoś z czytelników może zauważy i powie ze lu
dzie uczeni profesorowie zajmują się polityką a w rze
czywistości w polityce dzieją sie najwstrętniejsze rzeczy
i świństwa? Jak to może być? Czyż by ci ludzie idei na
iki chcieli do takiej wstrętnej rzeczy przykładać rękę
Przedewszvstkim musimy oddzielić ziarno od ulewy
Czy to w polityce czy w doktorstwie w duchowieństwie
w palestrze i między zwykłemi robotnikami znajdują się
rpżni ludzie Jedni uważają swój zawód jako posłanmc
two drudzy jako cel życia itd °
Sa "doktorzy" różni szarlatani co naciągają ludzi na
swoje patentowane leki których pies nie chciałby pową „ia a i„iio iMimiin i flnin sio nabierać Taka sama
sprawa ma się i z różnemi adwokatami którzy me bronią
iudzi tylko zarabiają na nich i z tego życie robią Takich
ludzi znajdziemy wszędzie we wszystkich zawodach i
profesjach
To samo jest i w polityce Jedni z calem zamiłowaniem
idejowo poświęcają się polityce państwa narodu klasy
finansów aby swoją nagromadzoną wiedzą genjuszem
lub przynieść ludzkości pomoc i korzyść
A obok tvch politycznych Tytanów biorących się za bary
pHniicv
lajduje się cala taianga poutyKierow utpx
mości "ludzkiej dorabiają się tytułów
tunV WieiKO puasmej
Dlatecb każdy zdrowo myślący człowiek powinien wy
robić sobie zmysł krytyczny abv mógł odróżnić praw-dziwa
politvkę od politycznej matji a ideo
poHka od politycznego kretyna! Tak jak odróż-nia
się dobrego adwokata i doktora od zwykłego szarla
dlaczego znajdują się pewni osobnicy którzy nie
"2MU&KÓWIE& ŚTffĆŻEŃ (JANUARY) 10 — 1937
I ŚPIEWAJCIE TO ZE MNĄl
HIERONIM GAWORSKI
ZIMA
Już zayitaiaś niepożądana
Natury krokiem biegnąc w świata koło -
Podstępnie w niewinności biały płaszcz odziana
Pierś lodowata szron kryje twe czoło
- - Idąc wśród ludzkości torem przeznaczenia- -
Jako zaraza wciskasz się cio aomow
Choroby niosąc nędzę i cierpienia
Iluż śpi snem wiecznym od twoich pogromów?
Zimo mocarzu bez duszy sumienia
W uścisku twoim wszystko mrze i kona -
Groźne są ciosy twojego ramienia
Wszakże pokonałaś Napoleona ~-'- c-
Twe serce nie zna litości — jak skała"
" : A jednak pełna czaru i uroku
I jak artystka' wielka doskonała - Xr
Tworzysz obrazy od rana do zmroku
Kiedy okrj'jesz pola i chaty '["''
śniegu całunem — parkany i drzewa
W djamenty z lodu przyobleczesz szaty --'
Jak szczodry bogacz co sknrby rozsiewa
W słońca promieniach i księżyca blasku
Panoramę stwarzasz dla oka miłą
Na okien szybach kwiaty w rannym brzasku
Lecz Ty nie pociągasz artyzmu siłą
Oznaczasz starość i żywota koniec
Dokuczliwa jesteś z nadrobioną miną t Przychodzisz do nas jak złowieszczy goniec
I jesteś dla nas uciążliwą zimą
Glos Al Świętochowskiego
Warszawski "Dziennik Popularska Isnieje w naszej opinji publi
ny ogłosił rozmowę swego przeu
stawiciela ze znakomitym pisa
rzem i myślicielem polskim — A
leksandrem Świętochowskim zna-nym
szerokim rzeszom ludowców
autorem "Historji Chłopów Ppl-skic- h
Al świętochoyski- - choć do
żył już sędziwego wieku bardzo
żyw0 interesuje się jeszcze współ
czesnym życiem Polski biorąc v
niem czynny udział jako niezmor
dowany bojownik prawdy Nieda'
wno ogłosił drukiem nową swoją
książkę p t "Gencalogja teraźT
niejszości' W książce 'tej wypro
wadza on rodowód dzisiejszej f
szlachetczyzhy sanacyjnej — z
czasów 'Polski 'przedrozbiorowej} j
Na zapytanie przedstawiciela
"Dziennika Popularnego" co my
śli o wsi polskiej oraz jej znaczę
niu teraz i w przyszłości Al Swię
tochowski tak odpowiedział:
"Lud jest u nas jedyną wars
twą społeczną z której może i kie
dyś będzie wyrastał genju3z naro
du — tym wyrazem obejmuję
wszystkie siły twórcze Wielka
ziemiańska wykonawców
umysłowo wyjałowiona i znalogo
wana podtrzymuje się tradycją i
przywilejami dotąd dla niej nie
wygaslemi wiedzie żywot bankru
ta rozmiłowanego z umarłej prze
szłości którą daremnie usiłuje
wskrzesić Drobna szlachta ciem
na kulturalnie zanieaoana ogiu
piona pretensjami do wyższości
nad ludem w więk
szości do zagonowych gospo
darstw i mieszkania w brudnych
izbach wraz ze zwierzętami usiłu
je naśiaaowac wyższą z Którą u-w- aża
się za spowinowaconą nie
udokomentowanymi ale zapamię
tanemi herbami Wielkie miesz
czaństwo zajęte jest łowieniem
ryb zysku sieciami a ma
łe łowieniem drobnych wędkami
Lud nasz — mówię o wiejskim bo
tylko ten znam dobrze — jest o-gro- mnym
złożem bogatym w ce
nie pierwiastki ale połączone w
związkach z lichymi ktśrymi go
pokryła wielowiekowa niewola
pańszczyźniana
Zeszląchcona i zrutynowana in
teligencja biur gabinetów salo-nów
i klubów tego nie widzi że
lud to wiejski las dębów których
pnie są pokryte mchem i grzyba-mi
twardy i nie próchniejący w
nsiererszych warunkach i z które
go głównie zbuduje się mocna Pol Jrzyć
cznej wspólna kałuża z Której
czerpią swe potwarcze błoto roz
maite ciemnoduchy i z której na
walczące kolumny odrodzonej
młodzieży ludowej nawet na tak
szlarhetne w swych uczuciach
"Wici" pada oskarżenie o komu- -'
nizm ale z najgęstszego plucia
nie utworzy się chmura któraby
zaćmiła wschodzące słońce"
W sprawie przyszłego ustroju
społecznego w Polsce opinja Al
Świętochowskiego jest' taka:
"Jeśli chodzi o ustrój społeczeń
stwa to według mnie najbliższą
jego formąl rozwoju będzie spół-dzielczość
ogarniająca wszystkie
dziedzinyżycia społecznego Ńie
„wierzę ża§ aby przyjęła i utrwali
ła się jakakolwiek' organizacja w
rodzaju faszyzmu lub bolszewiz-m- u
która usiłuje upodobić ludzi
według jakiegoś wzoru i znieść
między nimi różnice Jest to gwałt
przeciw naturze która go złamie
— Jaka powinna być polityka
zagranicana Polski?
"Wątpię czy poza gronem bez
szlachta przeważnie pośrednich polityki
zredukowana
grubych
zagranicznej jest w Polsce stu lu
dzi którzyby politykę względem
Niemiec uważali za mądrość dy-plomatyczną
Wytłómaczyć ją mo
żna jeżeli nie nieznajomością hi
storji polskiej i charakteru Niem
ćów to jakąś przekornością w sto
]sunku do opinji powszechnej
Niemcy sa narodem nadzwy
czajnej zdolności gospodarczej i
właśnie dlatego potrzebują i po- -
sądają ciągłych zaborów jako po
la i materjalu dla swojej twórczo
ści kulturalnej Dla zaspokoję
nia tego nienasyconego głodu gra
bieży nie uznają -- żadnej innej za
sady oprócz wyrażonej przez Bis
marka "siły przed prawem"
' "Wszystkie ich akty przymie-rza
są — według Świętochowskie
a go — "kawałkami papieru ' są za
słoną okrywającą ich przygotowa
nia do napaści Obyśmy nie prze
szli tego smutnego doświadcze-nia
jakie po niewozasie otworzy
ło naszym przodkom bielmem pru
skim zaćmione oczy podczas roz
biorów Przysłowie: nigdy Nie
mieć nie będzie Polakowi bratem
jest ciągle dogmatem rozumnej i
przezornej polityki polskiej Mo-żemy
i powinniśmy cenić podzi-wiać
z oddalenia lubić i szano
wać ale nigdy w ich przyjaźń wie
uświadomionych ludzi straszą i odradzają brania udzia
lu w żvciu pólitycznem?
To jest właśnie polityka tych "politykierów" że chcą
tym sposobem zdegustować życie ludziom dla większej
swojej korzyści '"
Trzeba w tą politykę wniknąć a zrozumie ją człowiek
lepiej ~ — : -- -
To jest właśnie polityka!
--S55SimiliKĆIItmgMWte&la zri--if- i
przemysłowa
poświęcenia
poświęceniem
prawdziwego
taęc
Nacjonalizm a Nędza
W roku 1850 Europa miała tyl !kkj pracy Ale w ubogiej z natu- -
'to 265000000 mieszkańców Już_
wtedy było ciasno Zaczęła się
wielka fala emigracji do Ameryki
Dziś Europa liczy 490000000
mieszkańców i jeszcze przed kil-ku
laty przed wybuchem kryzysu
dobrobyt mas był większy niż
przed 80 laty W roku 1900 liczba
mieszkańców wynosiła 400000-00- 0
ludzi
Możność zabezpieczenia egzys-tencji
dla ponad 200000000 no-wych
mieszkańców zawdzięcza
Europa rozwojowi pracy gojpo- -
darczej Produkujemy' więcej- - do-konujemy
większych obrotów han
dlowych więcej transportujemy
Rozwój pracy gospodarczej jest
jedynym sposobem umożliwiają-cym
utrzymanie przyrostu ludnoś
cl Zmniejszenie tempa tej pracy
do poziomu roku 1900 pozbawia
egzystencji około 90000000 ludzi
Cofnięcie się do stanu roku 1850
rodzi 200000000 ludzi zbędnych
w Europie Ludzie ci byliby w
znacznej mierze skazani na
śmierć głodową Broniliby się oni
i przez swą obronę wywołaliby
dopiero chaos Mielibyśmy wędró
wkę narodów jakiej historja'nie
zna Epidemje dziesiętkowałyby
zrozpaczoną ludność
Wszystko co prowadzi do osła
bienia pracy gospodarczej' 'gręzi
wywołaniem strasznych klęsk
Przeciwnie w atmosferze spo-koju
przyszłość Europy a szcze- -
3Ólnie Polski na długo przedsta
wia sio jeszcze w bardzo pomyśl
nem świetle
Polska' pozostała bardzo daleko
w tyle za rozwojem cywilizovanej
Europy — Stało się to nie tylko
dzięki niewoli Stało się tak w
większej jeszcze może mierze
wskutek nieudolności szlachty
która sama pracować nie umie i
nie lubi ale] lubi sprawować wla
dzę nad ludźmi pracującymi
I iWszędzie gdzie bid- - czyli wloś
cianin' i robotnik pracownik ii rze
mieślnik dość wcześnie dochodzili
do głosu decydującego gdzie czło
wiek był czemś więcej niż tylko
białym niewolnikiem postęp roz
wijał się szybko kwitła praca gos
Dodarcza i wysoko dzierżano
sztandar wolności Wszędzie zaś
gdzie władzę zagarniała szlachet-czyzna_lu- b
arystokracja czy to
przez dworactwo czy przez nadu-żywanie
swoich wpływów na siły
zbrojne- - wszędzie gdzie uczono
młodzież dążyć do panowania- - uży
cia i zabawy do roli pana komen
derującego żołnierzami lub ludź-mi
pracy anie do własnej pracy
tam wszędzie powstawała nędza
i upadała wolność
Najlepiej to wyjaśni porówna
nie np Szwajcarji z Polską
Szwajcarja nie ma ani rozle
głych- - urodzajnych pól upraw-nych
ani rzek splawnych ani
własnego węgla lub nafty ani so
li potaszawych rud ołowiu i cyn
ku itd Jest to ubogi z natury
kraj górzysty znacznie od Polski
uboższy o znacznie od Polski
trudniejszych warunkach wszel- -
Roztargnienie
łil" snofyksitift harAzn 'pyestn
przysłowiowj-- m wprost jest roz
targnienie u
czonych- - i zakochanych
Przykładów roztargnienia sław
nych" nawet ludzi możnaby wiele
przytoczyć Poprzestaniemy na
kilku "charakterystycznych
Tęgi' fizyk Newtonj chcąc sobie
uratować iaio trzymał ie w re
cie i wrzucił do wrzątku zegarek
na Którym miat uczyć minuty
Sławny kompozytor Joachim Rus
cm? hvl wielkim "smnltnsjpm i nip
pozwalał nigdy przyrządzić sobie
ulubionych potrawj lecz sam to
czynił Kaz zajęty za-nia- st
pieprzu wsypał do naczynia
cała źawartośćjswej tabakierki
7nsnr 'historyk Mommspn na
potkał raz" na ulicy płaczące dżiec
ko i zdjęty litością odprowadził
je do domu tu dopiero poznał ze
to jestjego własny syn
Muzyk Ponchielli grywając w
Ńrr2i
ry Szwajcarji lud- - który praco
wał we własnym pocie był włas
nym panem Lud ten nie dopuścił
by ktoś nad nim panował i każdą
taka próbę po bohatersku zwal
czał Dziś dzięki temu mieszka
w górzystej krainie 100 ludzi na
kilometrze kwadratowym i nie ma
nędzy a u nas gdzie lud nie u-m- ial
pilnować swoich praw i po-zwalał
się spętać mówi się przy
tylko 85 mieszkańcach na kilomet
rze kwadratowym że ludzi zbęd-nych-
idących w miljony trzeba z
kraju wypędzić że Polska potrze
buje kolonji dla swego nadmiaru
ludności Rzecz jasna nie mówi te
go polski lud ale lud słucha tego
i nie reaguje
Skąd taka różnica? Czy napraw
dę rasa polska jest gorsza od
szwajcarskiej?
Szwajcarzy mówią trzema języ
kami i wyznają kilka różnych re-lig- ji
Żaden z języków nie stara
się wypierać innych żadna reli-gj- a
nie jest panującą Pa-nuje
ideał wyższy ideał wolności
ludu który każe wszystkim żyć w
zgodzie jako równi z równymi
W Polsce od chwili odzyskania
niepodległości do dnia dzisiejsze
go szlacnta- - k'ler i część burżua-zj- i
nie pozwalają krajowi dojść
do spokoju szczując Polaków prze
ciw Ukraińcom Białorusinom i
Żydom katolików przeciw inno-wiercom
Chce im się władzy i spę
tania ludu by im znowu i nadal
ślepo i pokornie służył Dlatego
znowu chowa się młodzież w umi
lowaniu niewłasnej pracy lecz pa
nowania nad innymi nad cudzą
pracą Znowu się myśli o uprzywi
lejowaniu jednych kosztem dru
gich
Dwa kraje dwie moralności po
lityczne dwa różne światy co do
stvalAe v
den
2
1- -
Ir —
Bi
[Kr
iliil
iba
t5
kry
wa
Lf2
złu
ziłi
"alb
"wie
Ktc
jerr
siej
ka
naj
ink
na'
my
nie m
cy-- i
wia
't"ak
być
cija
Kas
tayi
pod
wat
zSh
mio
żar
jak
?'!H
siSs
Mu
gji
któi
rzy
rug
ciał
tyci
pmasi
pou
ryci
sposobu" myślenia- - dwa różne po- - fen
żiomy cywilizacji i dobrobytu Za fa~i
to : Polska płaci nędzą iysź
Gdybyśmy myśleli po "szwaj'-- '
carsku" to dzięki większym bo- - j
gactwom naturalnym moglibyś- -
my bardzo szybko dźwignąć się z n'ej
nędzy moglibyśmy się stać mo- - jegZ
carstwem nie z lecz anie
faktu Błędne jest mniemanie źe J1"'
świat- - nam da kolonje lub otwo- - dóis
rzy przed nami szerokie' możllwoś jacy
ci emigracji tylko dlatego1 że nie P?a-
-
chcemy u siebie samych stworzyć yeg
warunków spokojnej egzystencji-- nuci
dal ludzi 'pracujących że chcemy 0
się dalej bawić w fanaberje szła- - £
checkie t(r}
Dajcie bezpieczeństwo lf'i
pracy i równość szans Mierzcie -- -:
ludzi miarą wartości ich pracy i f1
czynów Nieczego więcej nam nie8£(jr
potrzeba jak wolnej drogi dla dzie
twórczej pracy Sami
swoimi
HĘ
jesteśmy-5v"- a
najgorszymi wrogami Sa pugc
mi za to musimy płacić gani
Nie od góry nie od zewn?rzcVj
nadejść może poprawa Może ona niet
nadejść tylko od świadcirśd hV-d- u
że nie ma prawa odcawać nl --—
koniu nad sobą że sam mU}5V(
si kuć swoje drogi i sam wytykasprą
ich kierunek 'n-V- r
Wl DmndJwlfji
rop
Roztargnienie jest wada umys- - Ignacy Kraszewski w czasie "wizyigani
poetów nauczycieli
rozmową
religją
deklamacji
ludziom
władzy
ty u biskupa schylił się by pod- - syą
mesc chusteczkę ao nosa Która "'"tjuoH
upadła podjął w roztargnieniu pfceiB
tofel biskuna" i wsadził gosobie doppło
kieszeni " £W
Juljuszowi Słowackiemu czcst£-_j?- "
się' zdarzało otrzymywać listy ''JfiŁ
w pomieszaniu zaadresował je sac)£j
do siebie mi- -
Stefan Żeromski w roztargnif-fyjui- r
niu wyrwał z rękopisu p t "PAw&m
ły"-- kilka kartek zapisanych-- afskóp
nhni podpalić w kominku Sp- -
strzegłszy"po chwili ich brak '"tneli
siał je yzupełnić pisząc to sa©
raz jeszcze nieb
Generał Prądzyński pisał y:
skiego: "Doszły ronie niepokojami
słuchy otwej śmierci jeśh nISHi(ań
łeś naprawdę to donieś mi o Fpff
czynie twego zgonu" vdtkatj
Świetny artysta teatralny !red
bilard chwytał KostKę cuktu głego wieku Alojzy zoikoys fnajc
n5„c:f nv- - nin 7S7TinP7rł pomniał raz w magistracie swj
I
n łCur-tria- nl " nazwiska imię mógł go sobie jmq
Zńanr powieiciopisarz polski- - sposób przypomnieć
£
'jsbrc
ntintłv