Zwilazkowiec Alliancer, December 26, 1943

              m
i
Ur
Stronica 6-- ta
mmmmmmmmmmmmmmmmm
4 £fc_
Serdeczne życzenia Wesołych Świąt Bożego Naro-dzenia
i szczęśłivego Noiuegp Rolui przesyła
Polskie Towarzystwo Wzajemnej
Pomocy Grupa 1-s- za
wszystkim członkom członkiniom młodzieży i
wszystkim Organizacjom Polskim i całej Polonii
w Montreal Que
ZARZĄD POL TOW WZAJ POM GR 1
Polskie Towarzystwo Patrjotyczne
Bratniej Pomocy
Polskie Toioarzystwo Patriotyczne Bratniej Po-mocy
życzy swoim członkom i sympatykom Weso
łych świąt Bożego Narodzenia i szczęśliwego
Nowego Roku
18G2 Wellington St Pt St Charles Montreal
Za' Zarząd Towarzystwa
S S KOSOWSKI
POLSKI KLUB LIBERALNY
Z okazji świąt przesyła Ryczenia pizedstawiciel-stto- u
R P — Polonii i wszystkim swym członkom
ALFRED DALLAIRE
ZAKŁAD POGRZEBOWY
życzenia świąteczne składa Polo7iii
2817 Ontario Street — Tel: AM 6712
YICTOR BOVET
SKŁAD KONFEKCJI MĘSKIEJ
Składa serdeczne życzenia Klientom
2567-256- 9 Ontario E przy Frontenac AM 4307
LA BERTRAND
SKŁAD KONFEKCJI
życzy Wesołych Świąt
2524-3- 2 Ontario St E — AM 6153
DR WILFRIED BOURGIE
CHIRURG — DENTYSTA
świąteczne życzenia przesyła Polonii
2530 St Catherinc St — CH4242
WILLIAM SISKA
SKLEP SPOŻYWCZY
Klientom i Polonii składa życzenia świąteczne
2180 Florian St — Montreal
W KAKUĆ
POLSKI MLECZARZ
przesyła z okazji Bożego Narodzenia
WESOŁYCH ŚWIĄT
2355 Wurlel St Montreal Que
ALBINA
SALON PIĘKNOŚCI
Wszystkim polskim Paniom zasyła życzenia
Świąteczne
Sr 2043 Gascona Ave
WIEDZA I ŻYCIE Hist
[©OTIEEAiL
oria Z
WIELKIE JEZIORA I WO
DOSPAD NIAGARA
Każdy kto czytał nieśmier
"tclnc powieści o Indjach o
prowadzonych przez nich wal
Jcach między różnymi plemio-rr- mi
lub z "białymi' najeźdź
cnmi pragnął zobaczyć kiedyś
te miejsca i sławie wielkie je
tiora Michigan Huron Erie
Superior — te największe
zbiorowiska słodkiej wody na
kontynencie świata
Ale nie zawsze jeziora te
wyglądały tak jak teraz Mi-chigan
Supierior i Huron roz
lewały się szeroko po prawie
cłym dzisiejszym stanie Mi-chigan
Poziom wód więc mu
pfał być w tym jeziorze o wie
7o wyższy Dlatego też nie by
1o wówczas i wodospadu Nia-""r- a
ponieważ miejsce to —
jWzie on się obecnie znajduje
całe pokryte było wodą
— Montreal
5V5x!vOvJSC atGl)&tlĆZ'iĆ2llG
lemi
m
9§
k
J4
1$
4
®
1
mi
Jezioro Ontario było wiel-kim
wewnętrznym morzem
do którego docierał Ocean A-tlanty-cki
Rzeka świętego W
wrzynca była ramieniem mo
skini przez które wdzierał
się wody oceanu Obecne miej
sce gdzie znajduje się Nowy
York pokryto było także oce
anem Jeżeliby nie jeden fakt
jeziora Michigan Huron i
Erie przelałyby się w wielką
odnogę oceanu znaną teraz ja
ko jezioro Ontario
Tym decydującym czynni- -
kiem który do tego nie dopu'
ścił było to że wody te znala
zły sobie wyjście przez ciąg
nącą się nizinę przez stan New
York od Buffalo do Albamy
Dlatego też wody tych jezior
zaczęły tworzyć sobie drogę
przez tą-niz- inę która obecnie
zwaną jest "Erie Canal" — i
utrzymała się przez wieki O- -
"ZWIĄZKOWIEC" GRUDZIEft (DECEMBER) 26 — 1943
WSPOMNIENIA
(Dokończenie ze itr 3-ci- ej)
kies postne danie — Murzyn
kiwnął głową ze zrozumie-niem
i rzekł — Ja rozumieć
ja Katolik Ty nie chcesz jeść
lunch i mieć rybę wieczór —
Mówił mi zawsze Tu-t- y for- -
ma której w języku francus-- (Wieczorem bez męskiej eskor
kim używa się tylko w naj- - ty bo ja każdy przechodzeń
bliższej rodzinie jako żywo
nie poczuwałam się z nim do
pokrewieństwa
Nazajutrz w porze lunczu
Murzyn podawał nam z nie
wzruszoną ramą jaK zawsze
kilka potraw bo jak --wspomniałam
posiłki portugalskie są
obfite chciałyśmy pościć ale
pokąsa była silna nie wytrzy
małyśmy i jadłyśmy jak co-dziennie
Ja z wymówkami do
Murzyna a on na to — Ja
zrobił jak zawsze mnie za to
płacicie a ty nie chciała mo-gła
nie jeść — Miał rację
Na hadycyjną wieczerzę po
dał indyka zamiast ryby —
Mówiłaś wielkie polskie świc
to ja was lubić ja dać indy-ka
— tlomaczył się Ach kto
by się tam z nim kłócił miał
przecież dobre chęci
Jadłyśmy tego indyka a łzy
kapały nam do talerzy ananas
był słony od łez daktyle tez
przecież ciągle miałyśmy na-dzieję
że na Wigilję będzie-my
już w Anglji z całą rodzi
ną Nie chciało nam się śpie
wać kolend piłyśmy tylko ma
sę czarnej kawy i paliły pa-pierosy
Miały przyjść nasze
Nieszczęsny Naród
Czemu pan był pijany i za
czepiał kobiety ? — zapytał sę
dzia "młodego polskiego mary
narza
Zawstydzony marynarz : —
Ja już od 4 lat nie byłem w
Polsce Sir
Zmartwiony sędzia: —
Yes to nieprzyjemne oczywiś
cie ale chyba nie z winy tych
dziewcząt?
Smutny marynarz : — Nie
nie Sir ale ja od 4 lat nie wi
działem nikogo z mojej wios-ki
na Pomorzu
Wzruszony sędzia : — Istot
nie bardzo przykre ale co to
ma do dziewcząt?
Osamotniony "marynarz :—
Otóż będąc na dwudniowym
urlopie Sir ja spotkałem ro
daka znajomego właśnie ?
mojej wioski Tyle mieliśmy
sobie do powiedzenia
Niepojęty sędzia: — Jak-to- ?
Panowie nie lozmawiali
czy wiście Niagaia wówczas
nie egzystowała i nikt nawet
wyobrazić sobie nie mógł iei
powstania Wiele najżyźniej- -
1 szych ziem Kanady i Stanów
pokryte było wodą ale nikt
nie myślał i nie tracił czasu
'aby żałować czegoś co uwazn
'nc było za ustalone i niezmie
nne w naturze
I Ale na ziemi nie istnieje
I "niezmienność" Odwieczne si
(ly ziemi wolno bardzo wolno
ale nieustannine szykowały
zmiany — tak samo jak te
siły i dzisiaj te zmiany szyku
ją Wybrzeża północnego At
lantyku wypędzały ciągle da
lej nasze morze Wielka odno
ga oceanu istniejąca w miej
scu rzeki św Wawrzyńca —
"St Lawience River kurczy-ła
się bezustannie zamienia
jąc się --w koryto dzisiejszej
rzeki przez którą w swych
małych łódeczkach przepły-wać
mogli w tysiące lat po-tem
"bootlegerzy" o Hudson
która była cieśniną między
wyspami — stała się rzeką
Wyspa Manhattan została
wydźwignięta z pod wody i o
suszona Jezioro Ontario sta
przyjaciołki z innego pensjo
natu nie przyszły W Portu-gal- ji
są takie zwyczaje że ko
bieta unika chodzenia po uli-cach
bez męskiej opieki a już
w każdym wypadku t zw u- -
czciwa kobieta nie wychodzi
zaczepi i to nietylko słowem
ale i uszczypnięciem a nawet
policjant może zabrać do do-mu
poprawy aby się poprawi
jła i nie wychodziła wieczo-rem
Więc przyjaciółki prze-straszyły
się i nie przyszły
Przyszło dwóch znajomych Po
aków lecz nie ożywiło to na
stroju mieli oni rodziny w
Polsce więc popłakalisię po
płakali
Rok 1941 Święta spędziliś-my
w Anglji Nie usiłowaliś
my robić tradycyjnej kolacji
zjedliśmy co Bóg dał w bor-din- gu
i poszliśmy do znajo
mych Anglików spędzić s
ich miłem gronie wieczór
przy kominku W Anglji spot
kała nas uchodźców wielk?
serdeczność i takie zrozumie-nie
naszej ciężkiej doli że nie
czuliśmy tak mocno naszego
smutku i tęsknoty za kraiem
bliskimi
Opowiadaliśmy naszym go
spodarzom o polskiej tiady-cj- i
Wigilijnej Gospodyni zr
raz zmartwiła się że nie przy
rządziła barszczu — Czemuż
nie przygotowałam dla was
tej zupy co tak trudno się wy
ale zaczepiali kobiety na uli-cy
Zażenowany marynarz: —
Bo bary już zamknęli Musie
liśmy wyjść na ulicę
Ciekawy sędzia: — Ale ile
panowie wypili whisky?
Dokładny marynarz: — 37
singli Sir akurat tyle ile lat
ma moja narzeczona i jej bra
ciszek razem Nie wiem co
się z nią dzieje czy żyje
Spotkaliśmy dziewczynę nad-zwyczaj
podobną do mej na
rzeczonej więc chciałem spra
wdzić czy to przypadkiem nie
ona Mój statek wkrótce od
pływa Sir
Rozczulony sędzia: — No
tym razem daruję panu karę!
Rzeczywiście ci Polacy to
bardzo nieszczęśliwy naród!
Ale niech się pan na przysz-łość
tak nie roztkliwia spot-kaws- zy
kogoś podobnego do
swej narzeczonej —
ło się rzeczywistym jeziorem
a nie zatoką oceanu Woda od
pływała z jezior ciągle przez
Lalce Erie Środkowy New
York do Hudson — i ciągle
nie było jeszcze wodospadu
Niagary
POWSTANIE WODOSPADU
Przyczyna powstania wodo
spadu było oczywiście trwają
ce przez miljony lat zmienia
nie się skorupy ziemskiej To
kurczenie się skorupy ziemi
spowodowało wygięcie powie
rzchni ziemskiej między jezio
rami Erie i Ontario Zjawis
ko to wyobrazić sobie można
działaniem "zawiasów" Na-cisk
z dwuch stron spowodo
wał zgięcie tych "zawiasów"
wdół Musiało się coś opdobne
go wydarzyć — woda bowiem
nigdy nie kłamie Zawsze szu
ka ona bowiem najniższego
miejsca i płynie najniższym
który może znaleźć Woda
zamiast płynąć jak uprzednio
przez stan Nowy York — któ
ry był dla niej przedtym naj
niższym popłynęła nową dro
gą Odpływ z jeziora Erie" i
Ontario zaczął żłobić nowe ko
mawia przecież nauczyła
mnie jak to się robi moja
przyjaciółka Polka —
Późnym wieczorem opusz-czaliśmy
miły dom Miasto gi
nęło całkowicie w blackoucie
tylko małe latarki busów od
czasu do czasu rzucały snop
czerwonych promieni na mo-kry
asfalt jezdni Wiał przej
mu jacy wiatr nie bjł to je
den wiatr nad głową ściera
Jy nam się wichry ze wszyst
kich mórz otaczających An-gl- ję
gdzieś w dole huczały
waliły wściekłe fale szarpiąc
wybrzeże
Jakaż różnica tej złej ciem
nej nocy na dalekiej wyspie
a naszych polskich jasnych
od gwiazd nocy Wigilijnych
Długo staliśmy na progu do-mu
nim rzuciliśmy się naoś-le- p
w ten huragan w tą mok
rą lepką zimną czerń
— Jakiż kontrast — powie
działam — między tą ostrą
nieżyczliwą przyiodą tutejszą
a serdecznością i ciouiocia
mieszkańców tej wyspy ich
życzliwym dla każdego uśmie
chem a zwłaszcza tym ser-cem
które okazują tu nam
wygnańcom —
Diugą już Wigilję spędza-my
w Kanadzie pięknym kra
ju gdzie przyroda tak często
przypomina nam kraj rodzin
ny a zimowy krajobraz tutej
szy śnieżny i rozsłoneczniony
stanowi bliskie naszym oczom
tło dla Świąt Bożego Narodzę
nia
Tęsknota za krajem już nie
jest tak żrąca przyczaiła sie
gdzieś głębiej na dnie duszy
przyzwyczailiśmy się już do
swej doli tułaczej zastygli
jakby i otępiali Pozornie to
zresztą pozornie Wystarczy
jakaś wieść z kraju dobry
komunikat wojenny — a zno
wu serce uderza szybciej wy
bucha tęsknota dusza śpiewa
pieśń nadziei i cały człowiek
drży niby napięta struna je-dne- m
marzeniem marzeniem
najgłębszem — powrotu tam
— do POLSKI
H Mokrzycka
I ZGŁASZAJCIE SWE APLI
KACJE NA KANADYJSKIE
OBYWATELSKIE PAPIERY
PRZED KOŃCEM GRUDNIA
1943 ROKU
Po 1 stycznia wchodzi nowe
prawo które będzie o wiele
trudniejsze i zajmie więcej cza
su w staraniu się o obywatel-skie
papiery
Bez względu czy mieszka-ji- e
w Toronto lub gdzieindziej
w Kanadzie zgłaszajcie się
lub piszcie (może być po pol
=ku) do:
DOMINION TICKET OFFICE
143 Queen St W Toronto Ont
ryto Wodospad Niagara za-czął
się tworzyć
Nie znaczy to wcale że wo
dy te runęły nagle z grzmo-tem
jaki dziś słyszymy po-przez
wysoki próg tworzący
obecny wodospad Nowa ta
droga najprawdopodobniej roz
poczęła się jako wąskie pase-mko
przeciskające się szczeli
nami wody A dopiero po ty
siącach lat wyżłobiwszy coraz
to większe koryto nowa rze
ka zdolna była przejść cały od
pływ wody z jeziora Erie a
przez to zamknąć cały odplvw
idący przez New York
Wodospad Niagara nie bvł
tak wielki jak obecnie Otrzy
mywał on wody jedynie z je
ziora Erie Dla pozostałych je
zior zbiornikiem wód było je
zioro Huron które skolei wo
dy swe przelało do St Lawren
ce przez rzekę płynącą przez
Kanadę Swe olbrzymie roz- -
miary Niagara Falls otrzyma
ła dopiero wtedy kiedy wznie
sienie lądu w Kanadzie zam
knęło odpływ wody z jeziora
Huron poprzez Kanadę Spo-wodowało
to wezbranie wód
w tym jeziorze które uformo
_Nr
Ł ===== $s
Serdeczne życzenia Bożego Narodzenia i szczęśli- - &
wego rtowegy nvhu uoikł ivB&yointm uziomom m
i sympatykom Związku Polaków w Kanadzie ?!
Stary i Nowy Zarząd Gr 10 Z P w K %
I
a
Koło Polek Grupy 10-t- ej Z P w K S5
śle życzenia Bożego- - Narodzenia i szczęśliwego k
Noicego Roku wszystkim członkiniom Polek' Q
sympatykom i całemu Zw Pol w Kanadzie u4
A — $
Braterskie życzenia Bożego Narodzenia i szczęśli 4
wego Nowego Roku zasyła wszystkim klientom i fi
całej Polonii
Guarantee Shoe Repair
61 Colbourne Street West Brantford
fi
maść JAN SASIE LA człon Gr 10 fisI
Serdeczne życzenia Bożego Narodzenia i szczęśli
H
J
Z P w K
wego Nowćgo Roku zasyła swoim klientom i k
wszystkim Polakom i Polkom k I
General Auto Body Repair § ¥
§ i
275 Colbourne St Brantford Ont m
Właściciel J IWAN członek Gr 10 Z P w K fo
i
Serdeczne życzenia Bożego Narodzenia i szczęśli-- @
wego Nowego Roku zasyła wszystkim klientom i k
wszystkim Polakom i Polkom
Stanley Auto Body Repair
22 Dalhouse Street Brantford Ont
Właściciel ST RUTYNA członek Gr 10
Serdeczne życzenia Bożego Narodzenia i szczęśli-wego
Nowego Roku zasyła wszystkim odbiorcom
i całej Polonii
Polski Sklep Spożywczy
60 Pearl Street Brantford Ont
Właściciel F SWIS
Seideczne życzenia Bożego Narodzenia szczęśli-- W
wego Nowego Roku zasyła wszystkim klientom
całej Polonii
Neat Fast Shoe Repair
429 Colbourne Street Brantford Ont
Właściciel P PIŁAT £
wały sobie odpływ przez no-we
koryto jeziora Erie—
tworząc na napotykanych rów
ninach nowe jezioio Lakę St
Clair
"Wodospad Niaerarv
iiiłvze zawsze w tvm mipicfii
gdzie jest obecnie chwili
jego zaistnienia jest on w cią
dgoływmał ruscięhuonNao nijoackziae:—tk-- ns~ ied-7- em!j
mil dalej na wschód Wnrin
zlatując z wodospadu podmy
wała miększe złoża wapniaka
znajdujące sie nod twavrivm
sklepieniem wodospadu Ska-ła
ta pozbawiona fundamentu
coraz to urywa rnfninr
wodospad wtył Dlatego
wuuuspaa sKazany jest na
zagładę Cofając się bowiem
wtył dojdzie on kiedyś ńn Tn
Erie stając coraz tn n5
szym Tak samo jezioro Erie
Dęazie coraz to płytszym i
kiedyś zamieni się w rzekę
bez żadnego wodospadu
ratrząc na wielkie masy
tt"ód z grzmotem padające
przez skały zastanawia mv
się pewnie nad tym ileż to lat ta woda płynie i nh-ni- p mo
przerwanym pędem
Ont
&rl&Ufr-- H (
I
K£
@a
fa
I
I
£
& i
JJ Si
i
i %
"k
do
nip hvł
Od
siV
też
ten
ke sie
'fi
I
1
$£
Sądząc "po cofaniu się w-odospadu
i po procesach jego
tworzenia się można jedjme
'stwierdzić to że wiek jego
nie sięga milionów lat Jediu
geologowie dają mu wiek 10
[tysięcy lat inni liczą na 50
tysięcy W każdym razie pew-nym
jest to że utworzenie się
jego jest jak na wiek ziemi
prawie że zjawiskiem now-oczesnym
I jeszcze jedna ciekawa u- -
waga dla oglądających ten w o
dospad Istnieją tam obecnie
dwa ramiona tego wodospa-du
— amerykański i kanadyj
ski Temu kto chce patrzeć w
daleką przyszłość i pragnie
swój majątek lokować w elek
trowni amerykańskiej czerpią
cej energię z wodospadu anie
rykańskiego radzimy by te
go nie czynił Za kilka tysięcy--
lat a może nawet i szyociej
kiedy skały rozdzielające obe
cnie wodę płynącą do dwu ra
mion wodospadu — zostaną
nrzpz wndfi zniszczone cała
masa wód skierowaną zosta
nie na strnnp kanadyjską l D?
dzie istniał jedynie pojedyn-czy
wodospad Niagary
$
Kół
1
ti : Sfi
'
Ę?
i i