000036a |
Previous | 4 of 10 | Next |
|
small (250x250 max)
medium (500x500 max)
Large
Extra Large
large ( > 500x500)
Full Resolution
|
This page
All
|
1'i'lRflffplf: 1 ta ~ : 1 MU!IC 'fi lr '] StWia tsfciiStfe3t:f3ś4£v tóH %l t 55jS5S5j? mtm i&sziMĘtSm&ŚSt SWS s Stronica 4-t- a "ZWUZKOWIEC LUTY (FEBRUARY) 28 — mt Nr 9 tiff h yVWyyyWWVyWVWWWXMMWIńW 0mf+j % OFFICIAL PUBLICATIONOFTHE "Z WIĄZKO WIE POIJSH C" ALLLANCE 1 ŚPIEWAJCIE TO ZE mną] J PIŁSUDSKI iv OF CANADA ROCZNICE Publiśhed for !Eveiy Snadny ORGAN ZWIĄZKU POLAKÓW W KANADZIE Wychodzi na każdą niedzielę W pomiętym swyin kaszkiecie w wyszarzełem palcie Jak Ic zapatrywał zmarły Marszałek J Pilusdskl na sprawę demokracji Redaktor A J STAMEWSKI Wychudły z zarośniętą" twarzą z dziwnym blaskiem 'i Jej'poitep w Police niech posłużą poriTższe dane autentyczne słowa WoI £B W oczach szedł zgłodniały po ulicznym asfalcie dza Narodu zawarte w! Jeqo dziełach J Piłsudski 'Pisma — Mowy' i Administrator KJi MAZURKIEWICZ Dokoła wrzało życie w swym codziennym wrzaskiem Rozkazy" Tom 1-- szy r 1930f Str 173 174 Z&i 285 286 ile PRENUMERATA: Roczna w Kanadzie $160 Półroczna " SOa W Stanach Zjednoczonych i Europie $200 Pojedynczy numer 5c Printed and Published by Polish Alliance of Canada 'Adres: "ZWIĄZKOWIEC" 696 Queen St W Toronto TeL Redakcji EL 8683 "AMA" ovv-wvuvvlfVwvvtw- wv zy Potrzebna Robotnikowi Oświata? A TAKIE POSTAWIENIE sprawy znajdziemy dziś jeszcze zdania podzielone Będzie jeszcze dużo takich którzy niepomiernie przy tern obstają że chłop jak i robotnik szerokiej oświaty nie potrze bują tylko tyle ile mu jest potrzeba do wykonania jego 'fachu lub pracy rolnej gdyż przeciwnym razie "po-psuje) się" - 3fTo samo potwierdzają nieraz sami cblopi i robotnicy gdyżo szerszą naukę i oświatę sami nie dbają i unikają jej jakby jakiejś nieczystej siły Niestaraja sieo to abycoś umieć Lnaućzyć sie Oświa tę lekceważąii w dużo wypadkach ignorują a: tych któ-rzy starają się ich coś nauczyć oświecić pomiatają nie-mi!! 1 uważają za wrogów swoich Dlatego że u człowieka mało uświadoniibnego jest bardzo trudną myśl i rozunio waiiie jego przełamać! Cże"m człowiek jest głupszy tern jest więcej uparty 'Człowiek ciemny nie zna innycli~dróg życia światopoglądów jąl?: 'tylko swój własny ziktórymj się rodzi- - żyje i umiera "Jak sąludzie 'taki chorzy że Vjuż nie umieją i nie chcą przyjmować 'lekarstwa które ini gwałtem dó żołądka wlewać trzeba) ażeby ich -- ratować odssniećhybnej1 zguby taki są: ludźiertak ciemni iriiewolni lub gnusni żekarami najrozmaitszerrii nieraz ibardzo ddtkłiwemi karamLtrze il'_ V "! _ 'fi Daiciv zmuszać cio przyswajaniai oświaty Oprócz po wyższych przykładów "głupoty zastanawiaj ją nas i' talliej że o sprawywaukowe i! oświatowe Judzie-próradząimiędź- y sobąspoiyłiwąlkisa-fekżeutoiże'wie-dż- a ma śwoich 'męczenników 'którzy śmierć ponieśli1 w imieniu) praydyii:ńauki - - - tdóczriie wiedza -- ta własciaióświata nie mbżenbyć'czemś' obojętnem dla człowieka { gdyż dla drobnostek nikt życia' filie poświęcą? Widzimy również — że czerni narody "są bardziej kultu ralne i oświecone tęm są-więcej- ' bogatsze przemysłdw-szeiiiiproduktywhiejs- ze od narodów liczniejszych iumało oświeconych O' stopniu zwiększenia ludzkiego bogać-- 4 twa poucza aias liistoryćznyf akt że siiie więcej jak 2:ty-sią- ce lat temuj na całym 'dzisiejszym "ikontynericie euro-pejskim znajdowało się nie więcejfjak miljon ludzi a dziś na samym tym obszarze żywi się kilkaset miljonow "Lepiej sąP odziani nakarmieni h korzystają z większych wygód życiowych h — Skądta różnica? i bóżnica 'ta pochodzi głównie stąd że wiedza i oświata ludzi z" przed'!2%s„lat w porównaniu do dzisiejszej by-ła bardzo mała Stego widać że dzięki odkryciom wyna-lazkom naukowym szerszemu czytaniu i -- różnym stud-djo- m zdolność wytwórczą człowieka dzisiejszego jest większa niż człowieka z przed 2 tys lat Dzisiejszy człowiek jeżeli wytwarzą cos to robi juz poclług planuj wskazówek zgóry nakreślonych i przez to wytwarza sto razy więcej Dzięki jedynie nagroma-dzonej wiedzy ta jest — oświaty wr cnmn VlnuńPk ciemnv nie umime odróżnić prawdy od kłamstwa szkody od pożytku dóbr od zła Postępo-wnni- n ripmnefro nieuświadomionego człowieka jest iał-- szvwe Nie widząc i nie odczuwając gruntu d a swej ratuje się on uporem -- jak kozioł rogaty albo poddaje % z rezygnacja woli innych Moralnośf takiego czło we ki zależy oclj-eg-o wyobraźni od tego jak sobie wyobra Oświata inaczej mówiąc wiedza tworzy zdrową mysi leczy chore sumienie:-ciemneg- o z obłędu wybawia — Ale tctylko jedna strona medalu Człowiek mało oświecony i oczytany którego myśli są cVhrorewiadomości o Świecie fałszywe bardzo cręaKpsw - :„m łrnKinfl7r rn sipinabierac na rożne kim chciwcem z aruKJ' uujw'"j"' r? - -'- - — o_xr JuWtego jakie złoAyypły wasz ciemnoty Z ciemnoty wwpływaja wszysiKie uiaBuiionic więżą brać mazKosmc uYiKOniiiiiau' jmfyyu_yyi"i iPO"n li-!- - _3Ł1-łrlr-i- r -- pitn wn rfi ~ —-- — jUwVw --- %T-Sie do nwn? Tia Art ciała ilkieszeni!gayz"vu f_ui-~łr- wó wnli Va7decro znachora łivelbv sarmaty nic wiece--tar- lko takie lub oyake Jak to widzimy w dzisiejszej sz myśli WYobżehia oświatązciemnotą postęp ze wstecz nnńiT ffdzie wojuje i--"- J: o7 -- - tiaiu i tu ca o o i 1j1 MeflSSizoa łsarinem imoźme nyaśjlwiwaincizejeszeumjai-zmiu-a zbro Sfpni jSWd nastajena samojzycie Pracy Ł j robotnicy i chłopi maja Tramwaje samochody i przechodniów tłumy Majaczył przed okiem zmęczonym bez przerwy Trącany popychany szedł pełen zadumy Gorzkiej a ten hałas uliczny tak szarpał mu nerwy Głodny z sił wyczerpany omdlewając prawie I skostniały od zimna nóg wlec nie miał siły Deszcz siekł go wciąż po' twarzy światła go ślepiły A on szedł gdzieś bez celu powoli niemrawie Nagle tramwaj błysk światła huk jakby wystrzału Zaszumiało mu w uszach okropny ból w głowie! Padł na bruk — otoczyło go przechodniów mrowie A on gasnącym wzrokiem objął grupę całą —Zabity?! Ach mój1 Boże Biedny bezrobotny — Tak to jakiś włóczęga bezdomna zapewne? — Rozlegały się smutne głosy ludzkie rzewne I dziwny mrok wnet powiał dokoła w dzień słotny A tam w zimnej swej izbie w żalu i rozpaczy Napróżno już dzień cały żona z dziećmi czeka — Czemu ojciec nie wraca Boże co to znaczy? — Cicho synku-"przyniesi- e tatuś chleba mleka olacy Kanadyjscy w Cyfrach Trudno dokładnie ustalić rok w którym Polacy przybyli poraź pierwszy do Kanady W każdym razie wiadomo że byli już' tu oko-ło roku 1865-g- o Najstarsze osiedle polskie p n "Wilno" w prowincji Ontario po-wstało w roku 1872 Do roku 19Ó0 nie ma dokładnych danych oemi-grac- ji polskiej w Kanadzie W ro ku 1900 i za Polaków Padało się 3069 osób Źródła austrjackle po dają że od 1870 1— 4910 roku rvy jechało z Austrjido Kanady pree szło 600000 yychodźcóv wśród których bardzo poważny odsetek Albo :Fo procesie Zinowiewa iKamier ńiewąitdfoestcśmy4kóleiii daleki mii świadkami procesu Radka ito' warzyszy mamy w perspektywie proces następny iRakowśkiego i' — podobno-- — KrupskiejrżonyLe nina Radek i Sokolników przyzna' ją się tak samo postępu jn innior skarżeni "przyznają się" że chciel zabić Stalina źo utrzymy-wali kontakt z obcemi państwami nawet z "Trzecią" Rzeszą "Przyznają się' Są i zatem dwie tylko możliwości 1 albo ''przyznającyjąię" mówi? prawdę i akt oskarżenia' jest pra wdziwy a y takim razie prawie cała gwardja Ieninizmu vspół- - twórcy przewrotu październikowe go kierownicy długoletni Pań stwa Sowieckiego i "Kominternu" — to byli agenci kontrrewolucji faszyzmu drugich oddziałów państw sąsiednich itd 2 albo też te- - wszystkie procesy świate — ta leży? stanowili wychodźcy z Małopolski Największy ruch wychodźczy z ziem polskich przypada na o-kr- es 7 lat przed wojną światową W czasie'wojny natężenie tego ru chu spada prawie "do zera a dopie ro wzrasta w 1920 roku uci vjz) roiui do i28 r wyemi growało' przeszło G8000 Polaków Obecnie liczba ich dzięki natural nemu przyrostowi z jezdnej strony a z drugij ezaś zasilania stałym dopływem świeżego elementu wy-chodźczego dochodzi do :146000 a jalć podają niektórzj' — nawet do 155000 osób Abo są jakąś niesłychaną jprowokacjąj a" oskarżeni zezna jąfpod 'tąkątcźy inną formą przymusu Trzeciej możliwości nie ma Tw jednym 1 w drugim wypad-ku nikt' nie się dziwić że ruch socjalistyczny nie może traktować ruchu komunistyczne-go ijego kierownictwa jako rów-norzędnego czynnika współpracy Bo musiałby mieć do czynienia: 1 albo z ruchem którego kiero wnictwo składało się pracz lata ze zdrajców prowokatorów agen tów faszyzmu a takiemu rucho-wi ufać nie sposób 2 albo z ruchem opanowańym pr2-"- z --ncindy niesłychanej prowo kacjf ze strony stalinowskiego G P U To trudno My razem z ruchem w którym są możliwe takie rzeczy albo jedna albo druga nie pójdziemy Nie mamy wspól-nej drogi Z Robotnika- - pretensje do kierowania żydem narodowem i państwem swójein tern samem powinni mieć pretensje do ośwaty do nauki i i wiedzy Bez szerszej wiedzy i liauki nikimc nie: stworzyli nie stworzy Dziśjiiajgłówniejszym celem — każdega chłopa jak i W czem oświata poyinięn oczywiście — ye wszystkiem! Człowiek umiejący grać i tańczyć jest świadomszym od tego co nie-tańcz- y ani nie grą Człowiek nie obawa jacy się żadnych duchów świadomszym jest' od tego co własnej myśli się boi Człowiek znający szkolę życia stoi o sto razy vyżęj od pienrszego lepszego gamonia i' cymbała Ludzie znający się na jakimś fachu kierunku pracy swojej wieazy coucycznej wieązą więcej od! tycn ludzi którzy utrzymują że wszelka władza pochodzi1 od Boga itd u ędnem' sio węm stale Kroczenie naprzód i sta-łe przyswajanie sobie wszystkich zdobyczy- - cywilizowa-nego świata nazywa się uświadomieniem człowieka Tr-- Oświata użyta w życiu gospodarczem pomnaża o-gro- mnie zarobkowanie człowieka' i całych społeczeństw — Oświata robi człowieka inteligentnym i przyjem-nym dla siebie i drugjch -- r- Oświata kształci sumienie człowieka i całych spo-łeczeństw Oświata uwolnią człowiekaod nudy życiowej gdyż go zapoznaje i wprowadza w tajniki świata "nięzna nego Jeden ze znanych filozofów świata angielskiego powie dział: 'lepiej być świadomym i szczęśliwym człowiekiem niżeli najedzonem ządowolonęm prosięciem" —fTowystąrczy na dziś! 0 REDAKCJĄ D CZASU gdy dawna Polska przed stu laty unadła edv nn : stanęły słupy graniczne dzielące 'żywe Jej ciało na części łupy sskąóswiedinitcahjnydcrahpiesżpnrizkyóswięże—ń omd acjązcaysuchtengoa croezlupocwzyązł wsoilęenoiekreksrosipi zliapodKaożbciceegnoiepmaanlowpaonkioaleniReaz"zproodzroanze nwastnęipeowwolaiły owkuytbeucwhysppoowwiśctiau-'- 1l' miało "jedną taką wiosnę w życiu" gdy z wiarą w zwycięstwo szły zastępy bojowników do walki otwartej z' przemocą Lecz po wiośnip - nie następowało laco — Kązaa z rycn proD Kończyła się porażką sił rewoiucyjnycn i znowu zrozyta się oicruina i mroźna zima niewolr i zemsty brutalnj'ch zwycięzców Dlaczego tak było? Odpowiedź jest prosta — dlatego że walczący o swobodę nie mieli siły W ówczesnych stosunkach siłą rewolucyjną Polski była demokra- cja to jest ludzie którzy w wywalczeniu niepodległości widzieli nie tylko zerwanie więzów rewolucyjnych lecz i reformę społeczną zniesienie poddaństwa w Polsce nietylko uniezależnienie kraju --_od obcej przemocy lecz i oswobodzenie ludu polskiego z niewoli u kła'-s- y uprzywilejowanej — szlachty Lecz demokracja ta liczną być nie mogła w społeczeństwie polskiem gdzie naród składał się ze szlach- tknryoitaóbriwłelyucdawulzeupEi neucłinrheoąło'ptpęiebóstwinezriaąncwcoheśojćkdtnódiiroeycjcizhenmbieydnsłołoiuteęgngaiłaóSnwtisaenwnwąyocślhsrapedripęnrższiryonwga—iileujróumcwcisihekóswzwpcyazznaryńóeswswktoiwwluova!r cyjnych w pierwszej polowie stulecia — u nas był bardzo nieliczny tiąpojwewj ałożnnnaeiejwasrlaokmlęi egonodaegdsrpwaoćałecfnrzioeenństmytwó—agł zpSołnlasabkjeiaezgsdoiełymoddnekmałzaoedkwarnanocąjitrwznięiieczepwozawslzokllina-Jc"- zhy przywiliejem do ukończenia rozprawy z najazdem Nic" więc dziwne zgao nżiemiwybsiolkinieborhoazutemrsiakłie pdoełomżoenkiraacjrizebcyzłyy dNaarteommniaes—t czluędść n'pieatrsizoetdył cznej szlachty wchodząc do ruchu usuwała od-ste- ru żvwioW fll mokratycznc biorąc go w swoje reakcyjne i chwiejno ręce Taka bv-- Ja historja wszystkich dotychczasowych powstań polskich ' ' K}fl?noźna jednak powiedzieć by działalność rewolucyjna demo- - ' wi ijuuu w lOKu uyia zupełnie bezskuteczna Przede vszvst i"-j- ri ujiu yicuuKiu siauy w naroazie całym przekazując )Vv?fnfZnreTP0M ob-le- ~ PastrÓJ ewolucyjny z którego siy obecnie ko jzjsiamy icn bole i radosciT nnd7ipio i mwnAir ~ BiU-iiAń- k ui --- _ "' ovui HHjszczanstwo znalazły -- „wj Mw "yi7ł ojuic -- swe odbicie i wyraz w najcelnieiszreh utworącn gonjainycn poetów — Mickiewicza i Słowackiego — i wie kJuażdweygboitnmycyhślącpeisgaorzyczłoawpierzkeaz nnaicshtępsntaiłey lsiicęznoybecnuidezia"łcz'ąstka duszy polskiej we wszystkich ruchach rewolucyjnych Europy uddezmiaołkracji któ-r- y narowduswnoai'mśwcizeacsiiee" zwaysrłoubgiułjePonlaakowmd'zięcszłnawe ę w"snpaojnreiwńioelnuićey:jun'isebjsczjacjlriósr tów- - jest pNoaśrreedsnzicmie rsekfuotrkmieam'j wpłoowścsiatańnskiaai 6—3 uwłaszczenie" "chłopów — ' roku r ówczesny rząd 'narodo-wyrozkaz- ał przy-- rozpoczęciu powstania uwłaszczyć' chłopów Nieśte v jii ?" "i iueiu'wsięuisit: szjuciuc„uo posłuszeństwa lecz pcrazrepbroowjąacdzsiiłę by lud niestanął ddpowśtańiaj pośpiesżyłtż reformą'! ia-no- d naciskiem ruchifiivwnliirvi'np(rn D7pr7{ 'i 7(fnri: niej z interesami chłopów niz w swej własnej ojczyźnie" — iRosji W zastosowaniu tej rewolucyjnej demokracji lat ubiegłych-z- u ' pełnie słuszne' są" dumne słowa Słowackiego gdy 'zwracając sicprzy fŁ 'Wfzalcmyśmy żywego zróliili nazwiska Pacierz co jpłacze i piorun co-Wysk- a W istocie3zy'tej Polski skrystalizowane w czarownych utworach poetyckich dotychczas} wzruszają- - nasze'' j serca- - iżapalają' "nasżd u- - myśly7'a"'piortm błyslrałfTUefrat-niera- z # # # Cisza zaległa 'Polskę poikrwawej łaźni G3'r Cobyło najdzielniej szego i energiczniejszego wśród inteligencji mieszczan i 'rżemieślni kójv zginęło na szubienicach) na polu' bitwy 'lub konało w'_ kopa-lniach i stepach Sybiru! Nad' krajem śżła burza zemsty zwycięzców panowała brutalna samowola sypały się" prawa wyjątkowe i szyk-any' Rząd carski tryumfował nie widząc nigdżio przeszkód w uciska- - niu i :wyż"ysltiwahiu ujarzmionego ludu Pierwszy opór] jaki car spotkał pierwszy kamień o który się po-tknął na drodze wyrówhaczej krwią i ciałami jego 'ofiar był (fuch so-cjalistyczny Było (to na zaraniu socjalizmu unas gdy pierwsze nie liczne jeszcze szeregi świadomych robotników zorganizowanych' w partjc'"PrbletaVjat" rozpoczęły "pracę fad zbudzehiem'"dosanio~ dzielnego życia" pilskiej klasy" robotniczej 'Rząd-zasypiając- y jużvńa laurach pózduszeniu powstania 63 rokuT śpieszył zalać tlejącą iskrębyiniąrozrosła sięwpożar śpieszył tern' bardziej' że za gło-wami pierwszych szeregów "można już było spostrzec poruszenie nieznanego : dotychczas rządowi przeciwnika — ludu roboczego Kt-óry się "garnąfpod "wywieszony sztandar walki bo w gorących słO: wach apostołów nowej ewahgelji słyszał' ećh"6własnych skarg" i bólu Walfcasię rozpoczęła Znowu na zarosłej już trawą' drodze do c-ytadeli było" tłumno" znowu ziemia! na "mogiłach dawniejszych bohate rów"' walki' odziała się" w" purpurę krwi męczeńskiej Stanęły szubie-nice i car powstającemu ruchowi rzucił w póprzeg "drogi czetry tru PJ' Byty' to trupy towarzyszy Kunickiego Bardowskiego Ossowskie go i Pieirusińskiegó powieszonych 28 stycznia 1886 "roku Sprawa Osadnictwa Żydów "Eere Npuyelle" zamieściła ob-szerny artykuł wybitnego publicy-sty Pierfe Mille'a poświęcony sprawie osadnictwa żydów na" Ma dagaśkarze" Publicysta "zwraca u-va- gę„ tż Madagaskar tak wialki jak Francja 'Belgja i Holandja' razeriirronTija się" stosunkowo w tempie powolnym w pófmynaniu z ińnerhi kólonjami' francuskimi Główna tego przyczyną jest słabe zaludnienie wyspy bowiem posia dając wielkie możliwości rozwoju zamieszkany jestziledwie przez 4 miljony tuziemców"i 15 do 20 ty-sięcy Eu rop ejeżyków Zaradź i ć tę mu" stanowi rzeczy może tylko za Iudnienie Madagaskaru przez na-płj- w ludnośćizż"ewń'ątrz Rozwa-żane były "dotychczas projekty sprowadzenla Anamitów którzy rą pokrewnemi tuziemcom 'Mada-gaśkar- u Możliwość ta' jest utrud-nióna"przez"toiiżAnamićiiem- igru ja" niechętnie a po "wtóre że kolo nisci'francuscy:w"Anamie złym jo-dkiem patrzą na tegóTrodzaju pro jekt który wkonsekwecji dopro wadzić może do podrożenia miej-scowej robocizny Pozostaje więc emigracja Ży-dów- z Europy środkowe j a" przede wszj-stldc- m żydów z Polski Publi cysta francuski zaznacza ii wia domym mu jest iż zwracano się ż tego rodzaju projektem do mini strakolonji i że nawtt kwestja kfed3-tó-w nie nasuwała trudności gdyż organizacje żydowskie "w A-mer- yce i"Europie gotowe" są finan sowąć koszty emigracji i instńla ćji osadników Publicysta wysił uuiiaiei kiem domaga się aby emigrowały czynnilti które będą pracowały" na roli Madagaskar bowiem nis potrzebuje" i "nie chce pośredników Jakkolwiek sytuacja żydów w jSfr Euronip śrndknwpi" nisze PalŁluO Mille — godna jest szerokiej trój ki to jednakże trzeba czuwać na3 tym" aby nie dopuścić dó Mada- - gaskaru nieprodukcyjnych żywio-łów żydowskich a następnie dru-gie zastrzeżenie to kwestja jfjj kbwa V kólohjach francuskich — kończy Mille — osadnik mua mówić po francusku Czy w t)in yypadku warunek ten będzie sp ńiony? Dostają się również wiadomo-cijdó-pras- y na podstawie: omawia hej propozycji " Howarda ] Blackeg? w sprawie' osiedlenia Żydów n San Domingo Prasa podaje T nik": jego konferencji z iprezydw tern republiki San Domingo R-afaelem Tfuillo Czytamy w prasie że "preiy denttejepubliki"miał'sięzgodn' na wpuszczenie dokraju"emigr?a tów żydowskich i przyznania Pi 1'demu z nich farmy 30-akro- wej wolnych ddpodatku przez pifrw szych pięćlat Dr Blacke obliczył żesprowa dzenie i osadzenie naroli:każdef9 takiego żydowskiego emigrant będzie kosztowało tysiąc dolaro San Domingo ma obecnie riiesp?? na półtora' miljona mieszkance-Zdanie- m prezydenta Truillo J two w tej Wyspiańskiej republik będzie można pomieścić jeszK5 wa pewne uwagi a przedęwszyst-czter- y miljony enigrantów U o --&~ 4&eJk£-s£-l'- 'r tVVV ™ — TEf 'Ę śp m I :ć p mim' 'FiPC do tb
Object Description
Rating | |
Title | Zwilazkowiec Alliancer, February 28, 1937 |
Language | pl |
Subject | Poland -- Newspapers; Newspapers -- Poland; Polish Canadians Newspapers |
Date | 1937-02-28 |
Type | application/pdf |
Format | text |
Rights | Licenced under section 77(1) of the Copyright Act. For detailed information visit: http://www.connectingcanadians.org/en/content/copyright |
Identifier | ZwilaD4000085 |
Description
Title | 000036a |
OCR text | 1'i'lRflffplf: 1 ta ~ : 1 MU!IC 'fi lr '] StWia tsfciiStfe3t:f3ś4£v tóH %l t 55jS5S5j? mtm i&sziMĘtSm&ŚSt SWS s Stronica 4-t- a "ZWUZKOWIEC LUTY (FEBRUARY) 28 — mt Nr 9 tiff h yVWyyyWWVyWVWWWXMMWIńW 0mf+j % OFFICIAL PUBLICATIONOFTHE "Z WIĄZKO WIE POIJSH C" ALLLANCE 1 ŚPIEWAJCIE TO ZE mną] J PIŁSUDSKI iv OF CANADA ROCZNICE Publiśhed for !Eveiy Snadny ORGAN ZWIĄZKU POLAKÓW W KANADZIE Wychodzi na każdą niedzielę W pomiętym swyin kaszkiecie w wyszarzełem palcie Jak Ic zapatrywał zmarły Marszałek J Pilusdskl na sprawę demokracji Redaktor A J STAMEWSKI Wychudły z zarośniętą" twarzą z dziwnym blaskiem 'i Jej'poitep w Police niech posłużą poriTższe dane autentyczne słowa WoI £B W oczach szedł zgłodniały po ulicznym asfalcie dza Narodu zawarte w! Jeqo dziełach J Piłsudski 'Pisma — Mowy' i Administrator KJi MAZURKIEWICZ Dokoła wrzało życie w swym codziennym wrzaskiem Rozkazy" Tom 1-- szy r 1930f Str 173 174 Z&i 285 286 ile PRENUMERATA: Roczna w Kanadzie $160 Półroczna " SOa W Stanach Zjednoczonych i Europie $200 Pojedynczy numer 5c Printed and Published by Polish Alliance of Canada 'Adres: "ZWIĄZKOWIEC" 696 Queen St W Toronto TeL Redakcji EL 8683 "AMA" ovv-wvuvvlfVwvvtw- wv zy Potrzebna Robotnikowi Oświata? A TAKIE POSTAWIENIE sprawy znajdziemy dziś jeszcze zdania podzielone Będzie jeszcze dużo takich którzy niepomiernie przy tern obstają że chłop jak i robotnik szerokiej oświaty nie potrze bują tylko tyle ile mu jest potrzeba do wykonania jego 'fachu lub pracy rolnej gdyż przeciwnym razie "po-psuje) się" - 3fTo samo potwierdzają nieraz sami cblopi i robotnicy gdyżo szerszą naukę i oświatę sami nie dbają i unikają jej jakby jakiejś nieczystej siły Niestaraja sieo to abycoś umieć Lnaućzyć sie Oświa tę lekceważąii w dużo wypadkach ignorują a: tych któ-rzy starają się ich coś nauczyć oświecić pomiatają nie-mi!! 1 uważają za wrogów swoich Dlatego że u człowieka mało uświadoniibnego jest bardzo trudną myśl i rozunio waiiie jego przełamać! Cże"m człowiek jest głupszy tern jest więcej uparty 'Człowiek ciemny nie zna innycli~dróg życia światopoglądów jąl?: 'tylko swój własny ziktórymj się rodzi- - żyje i umiera "Jak sąludzie 'taki chorzy że Vjuż nie umieją i nie chcą przyjmować 'lekarstwa które ini gwałtem dó żołądka wlewać trzeba) ażeby ich -- ratować odssniećhybnej1 zguby taki są: ludźiertak ciemni iriiewolni lub gnusni żekarami najrozmaitszerrii nieraz ibardzo ddtkłiwemi karamLtrze il'_ V "! _ 'fi Daiciv zmuszać cio przyswajaniai oświaty Oprócz po wyższych przykładów "głupoty zastanawiaj ją nas i' talliej że o sprawywaukowe i! oświatowe Judzie-próradząimiędź- y sobąspoiyłiwąlkisa-fekżeutoiże'wie-dż- a ma śwoich 'męczenników 'którzy śmierć ponieśli1 w imieniu) praydyii:ńauki - - - tdóczriie wiedza -- ta własciaióświata nie mbżenbyć'czemś' obojętnem dla człowieka { gdyż dla drobnostek nikt życia' filie poświęcą? Widzimy również — że czerni narody "są bardziej kultu ralne i oświecone tęm są-więcej- ' bogatsze przemysłdw-szeiiiiproduktywhiejs- ze od narodów liczniejszych iumało oświeconych O' stopniu zwiększenia ludzkiego bogać-- 4 twa poucza aias liistoryćznyf akt że siiie więcej jak 2:ty-sią- ce lat temuj na całym 'dzisiejszym "ikontynericie euro-pejskim znajdowało się nie więcejfjak miljon ludzi a dziś na samym tym obszarze żywi się kilkaset miljonow "Lepiej sąP odziani nakarmieni h korzystają z większych wygód życiowych h — Skądta różnica? i bóżnica 'ta pochodzi głównie stąd że wiedza i oświata ludzi z" przed'!2%s„lat w porównaniu do dzisiejszej by-ła bardzo mała Stego widać że dzięki odkryciom wyna-lazkom naukowym szerszemu czytaniu i -- różnym stud-djo- m zdolność wytwórczą człowieka dzisiejszego jest większa niż człowieka z przed 2 tys lat Dzisiejszy człowiek jeżeli wytwarzą cos to robi juz poclług planuj wskazówek zgóry nakreślonych i przez to wytwarza sto razy więcej Dzięki jedynie nagroma-dzonej wiedzy ta jest — oświaty wr cnmn VlnuńPk ciemnv nie umime odróżnić prawdy od kłamstwa szkody od pożytku dóbr od zła Postępo-wnni- n ripmnefro nieuświadomionego człowieka jest iał-- szvwe Nie widząc i nie odczuwając gruntu d a swej ratuje się on uporem -- jak kozioł rogaty albo poddaje % z rezygnacja woli innych Moralnośf takiego czło we ki zależy oclj-eg-o wyobraźni od tego jak sobie wyobra Oświata inaczej mówiąc wiedza tworzy zdrową mysi leczy chore sumienie:-ciemneg- o z obłędu wybawia — Ale tctylko jedna strona medalu Człowiek mało oświecony i oczytany którego myśli są cVhrorewiadomości o Świecie fałszywe bardzo cręaKpsw - :„m łrnKinfl7r rn sipinabierac na rożne kim chciwcem z aruKJ' uujw'"j"' r? - -'- - — o_xr JuWtego jakie złoAyypły wasz ciemnoty Z ciemnoty wwpływaja wszysiKie uiaBuiionic więżą brać mazKosmc uYiKOniiiiiau' jmfyyu_yyi"i iPO"n li-!- - _3Ł1-łrlr-i- r -- pitn wn rfi ~ —-- — jUwVw --- %T-Sie do nwn? Tia Art ciała ilkieszeni!gayz"vu f_ui-~łr- wó wnli Va7decro znachora łivelbv sarmaty nic wiece--tar- lko takie lub oyake Jak to widzimy w dzisiejszej sz myśli WYobżehia oświatązciemnotą postęp ze wstecz nnńiT ffdzie wojuje i--"- J: o7 -- - tiaiu i tu ca o o i 1j1 MeflSSizoa łsarinem imoźme nyaśjlwiwaincizejeszeumjai-zmiu-a zbro Sfpni jSWd nastajena samojzycie Pracy Ł j robotnicy i chłopi maja Tramwaje samochody i przechodniów tłumy Majaczył przed okiem zmęczonym bez przerwy Trącany popychany szedł pełen zadumy Gorzkiej a ten hałas uliczny tak szarpał mu nerwy Głodny z sił wyczerpany omdlewając prawie I skostniały od zimna nóg wlec nie miał siły Deszcz siekł go wciąż po' twarzy światła go ślepiły A on szedł gdzieś bez celu powoli niemrawie Nagle tramwaj błysk światła huk jakby wystrzału Zaszumiało mu w uszach okropny ból w głowie! Padł na bruk — otoczyło go przechodniów mrowie A on gasnącym wzrokiem objął grupę całą —Zabity?! Ach mój1 Boże Biedny bezrobotny — Tak to jakiś włóczęga bezdomna zapewne? — Rozlegały się smutne głosy ludzkie rzewne I dziwny mrok wnet powiał dokoła w dzień słotny A tam w zimnej swej izbie w żalu i rozpaczy Napróżno już dzień cały żona z dziećmi czeka — Czemu ojciec nie wraca Boże co to znaczy? — Cicho synku-"przyniesi- e tatuś chleba mleka olacy Kanadyjscy w Cyfrach Trudno dokładnie ustalić rok w którym Polacy przybyli poraź pierwszy do Kanady W każdym razie wiadomo że byli już' tu oko-ło roku 1865-g- o Najstarsze osiedle polskie p n "Wilno" w prowincji Ontario po-wstało w roku 1872 Do roku 19Ó0 nie ma dokładnych danych oemi-grac- ji polskiej w Kanadzie W ro ku 1900 i za Polaków Padało się 3069 osób Źródła austrjackle po dają że od 1870 1— 4910 roku rvy jechało z Austrjido Kanady pree szło 600000 yychodźcóv wśród których bardzo poważny odsetek Albo :Fo procesie Zinowiewa iKamier ńiewąitdfoestcśmy4kóleiii daleki mii świadkami procesu Radka ito' warzyszy mamy w perspektywie proces następny iRakowśkiego i' — podobno-- — KrupskiejrżonyLe nina Radek i Sokolników przyzna' ją się tak samo postępu jn innior skarżeni "przyznają się" że chciel zabić Stalina źo utrzymy-wali kontakt z obcemi państwami nawet z "Trzecią" Rzeszą "Przyznają się' Są i zatem dwie tylko możliwości 1 albo ''przyznającyjąię" mówi? prawdę i akt oskarżenia' jest pra wdziwy a y takim razie prawie cała gwardja Ieninizmu vspół- - twórcy przewrotu październikowe go kierownicy długoletni Pań stwa Sowieckiego i "Kominternu" — to byli agenci kontrrewolucji faszyzmu drugich oddziałów państw sąsiednich itd 2 albo też te- - wszystkie procesy świate — ta leży? stanowili wychodźcy z Małopolski Największy ruch wychodźczy z ziem polskich przypada na o-kr- es 7 lat przed wojną światową W czasie'wojny natężenie tego ru chu spada prawie "do zera a dopie ro wzrasta w 1920 roku uci vjz) roiui do i28 r wyemi growało' przeszło G8000 Polaków Obecnie liczba ich dzięki natural nemu przyrostowi z jezdnej strony a z drugij ezaś zasilania stałym dopływem świeżego elementu wy-chodźczego dochodzi do :146000 a jalć podają niektórzj' — nawet do 155000 osób Abo są jakąś niesłychaną jprowokacjąj a" oskarżeni zezna jąfpod 'tąkątcźy inną formą przymusu Trzeciej możliwości nie ma Tw jednym 1 w drugim wypad-ku nikt' nie się dziwić że ruch socjalistyczny nie może traktować ruchu komunistyczne-go ijego kierownictwa jako rów-norzędnego czynnika współpracy Bo musiałby mieć do czynienia: 1 albo z ruchem którego kiero wnictwo składało się pracz lata ze zdrajców prowokatorów agen tów faszyzmu a takiemu rucho-wi ufać nie sposób 2 albo z ruchem opanowańym pr2-"- z --ncindy niesłychanej prowo kacjf ze strony stalinowskiego G P U To trudno My razem z ruchem w którym są możliwe takie rzeczy albo jedna albo druga nie pójdziemy Nie mamy wspól-nej drogi Z Robotnika- - pretensje do kierowania żydem narodowem i państwem swójein tern samem powinni mieć pretensje do ośwaty do nauki i i wiedzy Bez szerszej wiedzy i liauki nikimc nie: stworzyli nie stworzy Dziśjiiajgłówniejszym celem — każdega chłopa jak i W czem oświata poyinięn oczywiście — ye wszystkiem! Człowiek umiejący grać i tańczyć jest świadomszym od tego co nie-tańcz- y ani nie grą Człowiek nie obawa jacy się żadnych duchów świadomszym jest' od tego co własnej myśli się boi Człowiek znający szkolę życia stoi o sto razy vyżęj od pienrszego lepszego gamonia i' cymbała Ludzie znający się na jakimś fachu kierunku pracy swojej wieazy coucycznej wieązą więcej od! tycn ludzi którzy utrzymują że wszelka władza pochodzi1 od Boga itd u ędnem' sio węm stale Kroczenie naprzód i sta-łe przyswajanie sobie wszystkich zdobyczy- - cywilizowa-nego świata nazywa się uświadomieniem człowieka Tr-- Oświata użyta w życiu gospodarczem pomnaża o-gro- mnie zarobkowanie człowieka' i całych społeczeństw — Oświata robi człowieka inteligentnym i przyjem-nym dla siebie i drugjch -- r- Oświata kształci sumienie człowieka i całych spo-łeczeństw Oświata uwolnią człowiekaod nudy życiowej gdyż go zapoznaje i wprowadza w tajniki świata "nięzna nego Jeden ze znanych filozofów świata angielskiego powie dział: 'lepiej być świadomym i szczęśliwym człowiekiem niżeli najedzonem ządowolonęm prosięciem" —fTowystąrczy na dziś! 0 REDAKCJĄ D CZASU gdy dawna Polska przed stu laty unadła edv nn : stanęły słupy graniczne dzielące 'żywe Jej ciało na części łupy sskąóswiedinitcahjnydcrahpiesżpnrizkyóswięże—ń omd acjązcaysuchtengoa croezlupocwzyązł wsoilęenoiekreksrosipi zliapodKaożbciceegnoiepmaanlowpaonkioaleniReaz"zproodzroanze nwastnęipeowwolaiły owkuytbeucwhysppoowwiśctiau-'- 1l' miało "jedną taką wiosnę w życiu" gdy z wiarą w zwycięstwo szły zastępy bojowników do walki otwartej z' przemocą Lecz po wiośnip - nie następowało laco — Kązaa z rycn proD Kończyła się porażką sił rewoiucyjnycn i znowu zrozyta się oicruina i mroźna zima niewolr i zemsty brutalnj'ch zwycięzców Dlaczego tak było? Odpowiedź jest prosta — dlatego że walczący o swobodę nie mieli siły W ówczesnych stosunkach siłą rewolucyjną Polski była demokra- cja to jest ludzie którzy w wywalczeniu niepodległości widzieli nie tylko zerwanie więzów rewolucyjnych lecz i reformę społeczną zniesienie poddaństwa w Polsce nietylko uniezależnienie kraju --_od obcej przemocy lecz i oswobodzenie ludu polskiego z niewoli u kła'-s- y uprzywilejowanej — szlachty Lecz demokracja ta liczną być nie mogła w społeczeństwie polskiem gdzie naród składał się ze szlach- tknryoitaóbriwłelyucdawulzeupEi neucłinrheoąło'ptpęiebóstwinezriaąncwcoheśojćkdtnódiiroeycjcizhenmbieydnsłołoiuteęgngaiłaóSnwtisaenwnwąyocślhsrapedripęnrższiryonwga—iileujróumcwcisihekóswzwpcyazznaryńóeswswktoiwwluova!r cyjnych w pierwszej polowie stulecia — u nas był bardzo nieliczny tiąpojwewj ałożnnnaeiejwasrlaokmlęi egonodaegdsrpwaoćałecfnrzioeenństmytwó—agł zpSołnlasabkjeiaezgsdoiełymoddnekmałzaoedkwarnanocąjitrwznięiieczepwozawslzokllina-Jc"- zhy przywiliejem do ukończenia rozprawy z najazdem Nic" więc dziwne zgao nżiemiwybsiolkinieborhoazutemrsiakłie pdoełomżoenkiraacjrizebcyzłyy dNaarteommniaes—t czluędść n'pieatrsizoetdył cznej szlachty wchodząc do ruchu usuwała od-ste- ru żvwioW fll mokratycznc biorąc go w swoje reakcyjne i chwiejno ręce Taka bv-- Ja historja wszystkich dotychczasowych powstań polskich ' ' K}fl?noźna jednak powiedzieć by działalność rewolucyjna demo- - ' wi ijuuu w lOKu uyia zupełnie bezskuteczna Przede vszvst i"-j- ri ujiu yicuuKiu siauy w naroazie całym przekazując )Vv?fnfZnreTP0M ob-le- ~ PastrÓJ ewolucyjny z którego siy obecnie ko jzjsiamy icn bole i radosciT nnd7ipio i mwnAir ~ BiU-iiAń- k ui --- _ "' ovui HHjszczanstwo znalazły -- „wj Mw "yi7ł ojuic -- swe odbicie i wyraz w najcelnieiszreh utworącn gonjainycn poetów — Mickiewicza i Słowackiego — i wie kJuażdweygboitnmycyhślącpeisgaorzyczłoawpierzkeaz nnaicshtępsntaiłey lsiicęznoybecnuidezia"łcz'ąstka duszy polskiej we wszystkich ruchach rewolucyjnych Europy uddezmiaołkracji któ-r- y narowduswnoai'mśwcizeacsiiee" zwaysrłoubgiułjePonlaakowmd'zięcszłnawe ę w"snpaojnreiwńioelnuićey:jun'isebjsczjacjlriósr tów- - jest pNoaśrreedsnzicmie rsekfuotrkmieam'j wpłoowścsiatańnskiaai 6—3 uwłaszczenie" "chłopów — ' roku r ówczesny rząd 'narodo-wyrozkaz- ał przy-- rozpoczęciu powstania uwłaszczyć' chłopów Nieśte v jii ?" "i iueiu'wsięuisit: szjuciuc„uo posłuszeństwa lecz pcrazrepbroowjąacdzsiiłę by lud niestanął ddpowśtańiaj pośpiesżyłtż reformą'! ia-no- d naciskiem ruchifiivwnliirvi'np(rn D7pr7{ 'i 7(fnri: niej z interesami chłopów niz w swej własnej ojczyźnie" — iRosji W zastosowaniu tej rewolucyjnej demokracji lat ubiegłych-z- u ' pełnie słuszne' są" dumne słowa Słowackiego gdy 'zwracając sicprzy fŁ 'Wfzalcmyśmy żywego zróliili nazwiska Pacierz co jpłacze i piorun co-Wysk- a W istocie3zy'tej Polski skrystalizowane w czarownych utworach poetyckich dotychczas} wzruszają- - nasze'' j serca- - iżapalają' "nasżd u- - myśly7'a"'piortm błyslrałfTUefrat-niera- z # # # Cisza zaległa 'Polskę poikrwawej łaźni G3'r Cobyło najdzielniej szego i energiczniejszego wśród inteligencji mieszczan i 'rżemieślni kójv zginęło na szubienicach) na polu' bitwy 'lub konało w'_ kopa-lniach i stepach Sybiru! Nad' krajem śżła burza zemsty zwycięzców panowała brutalna samowola sypały się" prawa wyjątkowe i szyk-any' Rząd carski tryumfował nie widząc nigdżio przeszkód w uciska- - niu i :wyż"ysltiwahiu ujarzmionego ludu Pierwszy opór] jaki car spotkał pierwszy kamień o który się po-tknął na drodze wyrówhaczej krwią i ciałami jego 'ofiar był (fuch so-cjalistyczny Było (to na zaraniu socjalizmu unas gdy pierwsze nie liczne jeszcze szeregi świadomych robotników zorganizowanych' w partjc'"PrbletaVjat" rozpoczęły "pracę fad zbudzehiem'"dosanio~ dzielnego życia" pilskiej klasy" robotniczej 'Rząd-zasypiając- y jużvńa laurach pózduszeniu powstania 63 rokuT śpieszył zalać tlejącą iskrębyiniąrozrosła sięwpożar śpieszył tern' bardziej' że za gło-wami pierwszych szeregów "można już było spostrzec poruszenie nieznanego : dotychczas rządowi przeciwnika — ludu roboczego Kt-óry się "garnąfpod "wywieszony sztandar walki bo w gorących słO: wach apostołów nowej ewahgelji słyszał' ećh"6własnych skarg" i bólu Walfcasię rozpoczęła Znowu na zarosłej już trawą' drodze do c-ytadeli było" tłumno" znowu ziemia! na "mogiłach dawniejszych bohate rów"' walki' odziała się" w" purpurę krwi męczeńskiej Stanęły szubie-nice i car powstającemu ruchowi rzucił w póprzeg "drogi czetry tru PJ' Byty' to trupy towarzyszy Kunickiego Bardowskiego Ossowskie go i Pieirusińskiegó powieszonych 28 stycznia 1886 "roku Sprawa Osadnictwa Żydów "Eere Npuyelle" zamieściła ob-szerny artykuł wybitnego publicy-sty Pierfe Mille'a poświęcony sprawie osadnictwa żydów na" Ma dagaśkarze" Publicysta "zwraca u-va- gę„ tż Madagaskar tak wialki jak Francja 'Belgja i Holandja' razeriirronTija się" stosunkowo w tempie powolnym w pófmynaniu z ińnerhi kólonjami' francuskimi Główna tego przyczyną jest słabe zaludnienie wyspy bowiem posia dając wielkie możliwości rozwoju zamieszkany jestziledwie przez 4 miljony tuziemców"i 15 do 20 ty-sięcy Eu rop ejeżyków Zaradź i ć tę mu" stanowi rzeczy może tylko za Iudnienie Madagaskaru przez na-płj- w ludnośćizż"ewń'ątrz Rozwa-żane były "dotychczas projekty sprowadzenla Anamitów którzy rą pokrewnemi tuziemcom 'Mada-gaśkar- u Możliwość ta' jest utrud-nióna"przez"toiiżAnamićiiem- igru ja" niechętnie a po "wtóre że kolo nisci'francuscy:w"Anamie złym jo-dkiem patrzą na tegóTrodzaju pro jekt który wkonsekwecji dopro wadzić może do podrożenia miej-scowej robocizny Pozostaje więc emigracja Ży-dów- z Europy środkowe j a" przede wszj-stldc- m żydów z Polski Publi cysta francuski zaznacza ii wia domym mu jest iż zwracano się ż tego rodzaju projektem do mini strakolonji i że nawtt kwestja kfed3-tó-w nie nasuwała trudności gdyż organizacje żydowskie "w A-mer- yce i"Europie gotowe" są finan sowąć koszty emigracji i instńla ćji osadników Publicysta wysił uuiiaiei kiem domaga się aby emigrowały czynnilti które będą pracowały" na roli Madagaskar bowiem nis potrzebuje" i "nie chce pośredników Jakkolwiek sytuacja żydów w jSfr Euronip śrndknwpi" nisze PalŁluO Mille — godna jest szerokiej trój ki to jednakże trzeba czuwać na3 tym" aby nie dopuścić dó Mada- - gaskaru nieprodukcyjnych żywio-łów żydowskich a następnie dru-gie zastrzeżenie to kwestja jfjj kbwa V kólohjach francuskich — kończy Mille — osadnik mua mówić po francusku Czy w t)in yypadku warunek ten będzie sp ńiony? Dostają się również wiadomo-cijdó-pras- y na podstawie: omawia hej propozycji " Howarda ] Blackeg? w sprawie' osiedlenia Żydów n San Domingo Prasa podaje T nik": jego konferencji z iprezydw tern republiki San Domingo R-afaelem Tfuillo Czytamy w prasie że "preiy denttejepubliki"miał'sięzgodn' na wpuszczenie dokraju"emigr?a tów żydowskich i przyznania Pi 1'demu z nich farmy 30-akro- wej wolnych ddpodatku przez pifrw szych pięćlat Dr Blacke obliczył żesprowa dzenie i osadzenie naroli:każdef9 takiego żydowskiego emigrant będzie kosztowało tysiąc dolaro San Domingo ma obecnie riiesp?? na półtora' miljona mieszkance-Zdanie- m prezydenta Truillo J two w tej Wyspiańskiej republik będzie można pomieścić jeszK5 wa pewne uwagi a przedęwszyst-czter- y miljony enigrantów U o --&~ 4&eJk£-s£-l'- 'r tVVV ™ — TEf 'Ę śp m I :ć p mim' 'FiPC do tb |
Tags
Comments
Post a Comment for 000036a