Zwilazkowiec Alliancer, June 28, 1936

              jnny _ Stronica £:ta 4) - TTBwYfe CZERWIEC (JUNE)7 2S—193& — "JT
++++-- ' - - - : -rr- l---wu-LrLrLAJnJ% mm iŁr "ZWIĄZKOWIEC" NASZA PRZYSZŁOŚĆ
OFFICIAL PUBLICATION OF THE POLISH ALLIANCE
OF CANAOA
Published for Every Sunday
ORGAN ZWIĄZKU POLAKÓW W KANADZIE
Wychodzi na każdą niedzielę
ReJakor A J STANIEIPSKI
Administrator K J MAZURKIEWICZ
PRENUMERATA:
Roczna Kanadzie $150
Półroczna 8O0
W Stanach Zjednoczonych i Europie $200
Pojedynczy numer 5c 'jtm Printed and Published by Polish Alliance of Canada
Adres:
"ZWIĄZKOWIEC"
m 696 Queen St W Toronto Tel Redakcji EL 8633
UFA W$8' niAsVV mm
S&4
mmł
BfcT"fl
rrtl
tni
ra
m
OLSKIE MORZE
wiimn niji
Łw
aa
w
Uchwalą "Ligi Morskiej i Kolonjalnej" Naród Polski
w dniu 28 czerwca każdego roku obchodzi "Święto Mo-rza"
Tak samo i w tym roku obchodzimy rocznicę "Święta
Morza" a zarazem 16-t- ą rocznicę dostępu do morza
W dniu 10 lutego 1920 roku wojsko polskie smialo
wkroczyło na podstawie postanowień Traktatu Wersal
skiego do Pucka i objęło poszczególne punkty wybrze-ża
polskiego Odcinek ten brzegu morskiego przyznany
Polsce wynosił zaledwie 146 kilometrów z czego po ob-jęciu
obydwóch brzegów wąziutkiego półwyspu Helskie
go — na właściwe wybrzeże morskie pozostaje zale-dwie
73 kilometrów
Co w stosunku do 33 miljonowego państwa polskiego
dostęp do morza okazał się dziś za mały W momencie
gdy Polska obejmywała wybrzeże morskie było tam pu
sto i głucho pisk mew morskich przerywały jedynie
nadbrzeżne wydmy piasczyste Z rzadka jakaś rybacka
mała nędzna wiosczyna wydmy bagna i torfowiska nie
zamieszkałe przez nikogo stanowiły cały krajobraz tej
części
Jakim wspaniałym kontrastem odcina się od tego stanu
rzeczy — dzisiejszy wygląd polskiego wybrzeża Wy-brzeże
to stało się dziś ośrodkiem żywego zainteresowa
nia nie tylko całej Polski ale również szeregu krajów
nawet pozaeuropejskich
Na miejscu gdzie przed 16-t- u laty była nieznana wios
ka rybacka stoi dziś wielkie portowe polskie miasto
Gdynia z 90 tys ludności Port duma Polski zbudowa-ny
pomysłem i mięśniami pracy polskiej
Ogromna powierzchnia portu wynosi ponad 900 ha'
powierzchnia wodna 250 ha Baseny posiadają taką głę
bokość że największe statki oceaniczne mogą wchodzić
do portu bez żadnych trudności W porcie czynnych jest
61 dźwigów o napędzie elektrycznym — ich zdolność
przeładunkowa wynosi 6980 ton na godzinę
W ciągu kilkunastu zaledwie lat Polska doprowadzi-ła
do tego że handel zagraniczny zmienił swój zasadni-czy
kierunek — z równoleżnikowego na południowy z
lądowego na morski Podczas gdy w roku 1924 obroty
towarowe Gdyni wynosiły ogółem 10167 tonn to w roku
1935 — wyniosły już 7635036 tonn
Imponujące są również liczby ilustrujące ruch stat-yków
handlowych W porcie gdyńskim W roku 1923 zawi
nęło do portu w Gdyni ogółem 3 statki o łącznej pojem-ności
5000 t r n W roku 1934 weszło do Gdyni 4592
statki o łącznej pojemności 4142000 t r n
W chwili obecnej Gdynia posiada 50 regularnych linij
okrętowych łączących nasz port ze wszystkiemi waż- -
mejszemi portami kuli ziemskiej
Obejmując wybrzeże morskie zastaliśmy na niem 850
rodzin rybackich prowadzących połowy na własną rękę
przyczem zaopatrzenie ich w sieci narzędzia i łodzie
było więcej niż skromne a sytuacja materjalna bardzo
trudna Dziś mamy już ponad 1200 rodzin rybackich a
rybacy nasi posiadają 175 kutrów motorowych i około
700 łodzi żaglowych dobry nowoczesny sprzęt i narzę-dzia
Nic też dziwnego że w tych warunkach połowy ryb
ciągle wzrastają W roku 1924 złowiono ogółem '2390
ton ryb a w roku 1935 — już 17130510 klg wartości"
3474913 złotych
Główmy Urząd Statystyczny ogłosił ostatnio zestawie
nie z którego wynika że polska flota handlowa skałada
się obecnie z 57 statków o ogólnej pojemności ponad 64
tysiące ton rej brutto W liczbie tej znajduje się 37 stat
kow parowych 20 statków motorowych Jeżeli porów-namy
obecny stan polskiej floty handlowej ze stanem z
roku 1930 to widzimy że w przeciągu tych sześć lat licz
ba statków zwiększyła się przeszło dwukrotnie bo w ro
ku 1930 było tylko 25 statków Przybyło zwłaszcza stat-ków
motorowych a mianowicie: z 2 statków motoro-wych
w roku 1930 na 20 statków w roku bieżącym
Dziś po 16-t-u latach panowania nad brzegami nasze-go
morza musimy być dumni z dokonanego dzieła
Mamy okno na cały świat dla naszego handlu i prze-mysłu
lecz brak nam kolonji zamorskich dla naszego
półmiljonowego naturalnego przyrostu ludności pol
skiej
Dziś w dniu "Święta Morza" Naród Polski jednocząc
się w swych porywach ducha czci znaczenie morza swo
jego i żąda dla siebie równych praw i przywilejów w gos
podarce całego świata
Na to obchodzimy dzień "Święta Morza"
Dłujra drogę do nabycia rozu
mu obrał ton kto się uczy z włas-- J
nego doświadczenia Krótszą kio
się uczy uczy z cudzych przypad-ków
Są głupstwa które tylko mę-drzec
popełnić może
Mądrość i nauka są bronią prze
ciw występkom gdyś więc niemi
uzbrojony jakie możesz być nie-wolnikiem
grzechu?
Jeżeli ślepy błądzi to każdy z li
tości na drogę go naprowadzi ale
gdy widzący wpadnie do jamy to
go wszyscy wyśmieją
WITOLD ZECHENTER
MORZE
Pierścienie złote w twój szepf o morze rzucali
gjął się w szmaragdzie chłodnym ten ślub wmodlony
w wód sploty -- ja słowa rzucam z daleka do twojej fali:
mój ślub z oddali — miłości mój ślub za tobą — tęsknoty
#
O morze polskiej północy! tyś wdarło się burzą i siłą
do moich kruchych snów
ażeby twoim rytmem szalonym me serce biło
wolnością wrócona znów
Ale zamknięty w ściany miasta
ręce wyciągam w twoją stronę
gdzie burza słońca nad falami wzrasta
o morze pienne o morze szalone!
W jakich się tęsknych pieśni zamknąć strofę
jaki wiersz wzniecić by nad tobą płonął
o morze polskie któreś Europę
owiało flagą białą czerwoną!
I chwile jednakie i idą wieczory i noce
w uśmiechach mdłych w uściskach miłości złotych —
lecz płynie przez przestrzeń burzliwą ku twojej w księżycu
pomroee
serce moje jak statek samotnej tęsknoty
Nasze Życie Morskie
RUCH towarowy portu gdyń-skiego
Ogólne obroty towarowe
portu gdyńskiego za miesiąc ma-rzec
t r osiągnęły rekordową cy
frę blisko 715 tysięcy ton w po
równaniu zatem do lutego t r
wzrosły o prawie 229 tysięcy ton
a w porównaniu do marca r4oku
ubiegłego o blisko 129 tysięcy
ton Rekordową zwłaszcza cyfrę
osiągnął przewóz zamorski który
wyniósł 138 i pół tysiąca ton
zwiększając się prawie dwukrot
nie w porównaniu do lutego t r
i
POŁOWY norskie w marcu t
r Na wybrzeżu polskiem złowio
no w przeciągu miesiąca marca t
r ogółem przeszło 2180 tysięcy
kg ryb Główną pozycję stanowi
ły szproty których złowiono po-nad
1800 tysięcy kg Połowy płas
tug i wątłuszy na które rybacy
polscy wyjeżdżali na kutrach aż
pod nie dały tak po-myślnych
wyników jak w roku u
biegłym
Z ŻYCIA polskiej marynarki
wojennej Okres zimowej bezczyn
ności kończy się już i wszystkie
jednostki floty przygotowują się
do letniego pływania W tym ro
ku przewiduje się szereg ćwiczeń
pojedynczych i zespołowych oraz
podróże zagraniczne które rozpo
cznie O R P "Iskra" W maju
wyszła Iskra w podróż na okres
czterech miesięcy z podchorąży
mi marynarki
ZBLIŻENIE WikńsTcztfoiy do
Gdyni z Wileńszczyzny
i Nowogródzkiego idzie obecnie
w znacznym stopniu przez porty
zagraniczne: Kłajpedę Rygę i
Królewiec czego powodem jest
przedewszystkiem fakt że przes- trzeń kolejowa z Wileńszczyzny
do Gdyni jest znacznie większa
niż do powyższych portów
W dniu 4 marca t r Rada Mi
nUtrów powzięła uchwale która
zbliży ziemie północno wschodnie
Polski do Gdvm uchwała ta do
tvczy kolei Mława Ostrołęka
skracającej drogą do Gdyni o blis
ko 100 kim Obniżv to koszt prze
wozu towarów z Wileńszczyzny i
Nowogródzkiego do Gdyni" z któ
rych najważniejsze są len zboże]
i drzewo
i
i
—
NOWE kontrtorpedowed W
dniu 29 marca Kząd Polski podpi
sał umowę z angielska stocznią
okrętowa w Cowes na budowę dla
Polski dwóch kontrtorcedowców
Według opracowanych planów
wyporność tycn leanosteK wynie sie nieco ponad 2000 ton długość
114 m a szerokość 11 m Roboty]
maja być rozpoczęte natychmiast
a wykończenie budowy jest prze I
JEDNA CZYSTKA POLSKIEJ ARMADY ŚLEDZIOWEJ W GDYNI
biegną
Bornholm
Wywóz
widziane na jesień 1937 roku
Te nowe jednostki wzmocniąt
poważnie stan naszej floty wojen
nej
POLSKA flota handlowa Nai
dzień 1 stycznia t r polska flota
handlowa posiadała razem 55 je
dnostek morskich o łącznej pojem
nośri 64358 ton utrzymujących
8 linji komunikacji regularnej
obsługujących port gdyński W'ro
ku bieżącym tonaż polskiej floty
handlowej ma powiększyć- - sii o 33000 ton gdyż w budowie jest kilka nowych jednostek
RUCH statków w norefp iHvń
skim W styczniu t r przeszło przezport gdyński ogółem 781
statków o łacznei DoiemnnśrM hli
ko 700000 ton r n W stosunku do
pojemności statków --' nierwszn- - miejsce zajęła bandera szwedzka
urugie— norweska trzecie —duń
ska czwarte — pojska
— i
RUCH pasażerski portu gdyń-snsakióżieesgłrsok1i8W3w92rpoo1sr9óc3bie4
oggdóylńnsykimruchwpyav chało 9203 a wyjez--chcazełogo 9TprRz9yje-r sób Największy ruch pasażerski
drogąt morską przez port gdyński
był między Polską a Stanami Zjed
noczonemi A P bo wyniósł 4-8- 31 osób
towłiłnAe LbłAurzemorjzaakiez zpirezmesizęły Gnwaadł
polskiem morzem w połowie lute
gkoiemt KruźznnicisazcnzayłyHepluodwałkąopciehlirso-n
ny powodując jego osunięcie się i Utwrzoąrzdącmonrisekbiezpprizeycsztnąapił wńyarwtyęch
miast do akcji ratunkowej wzma wcnbinajaąncemwi ?łpaflaasmzyi nąNai lesżpyecjzaalnzinea hcżzyeylscwkieżngeaojwmkęiżteósjsrzycyomwmoapśćatsuiteKajupźómnłiiwcejayscsap-lue
mi ledwie 150 metrów szerokości
brijzegolnie poważne nićho-mt- -
m%lSi Obecrn°izen°waKłuźwnyicdvmowwyrokzuo
c uuuuwieanio wzmocniony i zaberpieczony
— -
-- SZWEDZKI statek '-Gdy- nia' w porcie gdyńskim W dniu 4 lute
z?-™w'e"WoniaIssnczfzwąemtLge?doz?kpM°i5oor'mprtAeuoomrtt1uour?oSw"gntdaaiedytewcańknskoś"iwGeigedo-y-urzprnncTnnł-
- ji_ i
na
1'j: --—- ?"' regularnej m eduziar OOSłUUl tatpoPritearwmsizymMsowrzrma śródziemnego
WlOZł 1379 tnn rłt _ i3liozoton'n Dcoymt-r- vyanrańuirł?-umuai"vinir?sdveza-—p-ryann"weskk'ti"e-m-ten
"""" "WM"'"" "'—-♦PwUttKt- y
--~ jjir]
i
si
Wylot Na Morze
Do jednej z najbardziej emocjo
nujących chwil dla- - marynarza
zwłaszcza nowicjusza ber wątpię
nia zaliczyć" można --wyjście okrę
tu w dalszą podróż morską
W wyobraźni marynarza otwie-aj- ą
się perspektywy ujrzenia cze
gos nowego nieznanego mu prze
życia sztormów (burz) morskich
i wrażeń których jeszcze nie za
znał jednem słowem uczucia po
iróży w niewiadome
Nastrój podniecenia podróżne-go
udziela się również i całej zało
dze która zawczasu czyni wszel-kie'
przygotowania aby j"aknajle-pie- j
przedstawić' się na obcych
wodach
Wszystkie części okrętu podda
nc są starannemu czyszczeniu
skrobaniu polerowaniu: zewnęt- -
trzne zaś burty i nadbudówki ma
uje się świeżą farbą1
Zastępca dowódcy pracuje bez
wytchnienia gdyż rra nimi spoczy
wa odpowiedzialność za cało-kształt
przygotowań" d'o podróży
za wygląd zewnętrzny zarówno o- -
krętu- - jak i' załbgi'
Do okrętu stojącego na cumach
u nabrzeża podchodzą krypy r
ropą naftową lub węgłem bukro-wy- m
z których rratycftmiast rozpo
czymr si' wyładowywanie paliwa
i smarów do rezerwowych zbiorn-ików'-
okrętowych względnie btm
krów czyli" składów węglowych- -
Z hydrantów nadbrzeżnych ciąg
ną się długie węże parciane za
pomotHp których zapełnia się
zbiorniki okrętowe słodką wodą
ŁiiCŁuu[zujKy nie tyiKo ao picia
ecz i do zasilania kotłów paro
wych w których po wyparowaniu--
pozostsawflaby gruby osad róż
nych sołt ehemieznj-c- h powodują
:ycn ich zniszczenie
Szczególnie dużo zachodu wy-maga
przygotowanie do podróży
maszyn i kotłów
Zawczasu więc na kilka godzin
jrzed wyjściem w morze rozpoczy
ia się stopniowe ogrzewanie kot-łów
i podnoszenie ciśnienia pary
którą ogrzewa się maszyny głów-ne
i mechanizmy pomocnicze
Wreszcie kilka próbnych gwizd
ków i ryków syreny okrętowej na
zakończenie przygotowań do dro
Bi
Z kabiny dowódcy pada rozkaz
i wnet dzwonki alarmowe pisz-czałki
bosmańskie i trąbka sygna
"i roczyiy się w Zopotach roko- wobarnoditlaua prvoryblsbkąsowmgipdoławrńslksikąie™Kwonjtysnnpgr„eaniw-t-iey kporznesdenrwio ryubzngyocdhnionzeostai łysą jużniepcoo-mniejsze
niż w roku ubiegłym
W DNIU 14 gruania ub
knmuootodwro- -ruyoKżkyrtuatrkjou1yw9e3rj3yTbkpatork„ońodtcmu„zko„cnjoi19i3P2oiedrrdow-a
£i!ienrk?t?r' aPwrromku biedżaąlcsyzmej rOZbUdoWl' flnłir ł-K- -„l:l
giig
~-s- ja t
- t--
iuu ii !£- - -
i
s
_
listy dają znak załodze fo
wiczenia
Ludzie jak szczury : c
biegają z pod pokłada i T
kiem tempie rozpraszają sl
łym okręcie każdy na wyztj
ne stanowisko zwane "na
alarmowem" Na pokład i r
wycnoazn oticerowie oba
płaszcze nieprzemakalne
Rami zawieszonemi na
skórzanych
Rozlegają się komendy
na za drugą padają do nt
my (Tiny) i konop:
re dotychczas trzymały ob--
uwięzi przy nabrzeżu poi
Zrzucone ze słópków braj--f
liny okrętowe zostają wcii
przez załogę i starannie tn
na pokładzie okrętu Tymi
jeden lub dwa pomocnicze
czki zwane holownikami j
na okręt końce swych lin łl
móc mu wyjść z ciasnego
ca rra szerszy obszar wodny [I
Z" chwilą gdy ostatnia lita
ca okręt z brzegiem została
eona następuje zmiana h !zei
czyli chorągwi okrętowycl 7 D
dy na głównym maszcie p en
się banderę pochodowa 1 'pi
drzewca mr rufie okrętu 1 'ai
samym czasie opuszcza s!{ t 57c
wiszącą dptychczas buk f"
zwaną postojową Holomi
piąć obracają z wolna okręt t
bem ku wyjścia portowesa top:
czem na dany znak przez der By i
okrętu puszczają liny efej W
i prędko odchodzą w bok Wflt
przeszkadzać ruchowi obf it
mu przy wyjściu z porttrmt jt
te morze Telegraf nas7 si
znajdujący się na mostki ii W
gnał do maszyn okrętom "i
wnet za rafa kotłuje ' te
spieniona przez śruby ckr{jStei
Kończą sie wreszcie cercBa n
pożegnalne nabierając stfłjrjy
okręt wychodzi poza graniRóff
towe na otwarte morze pswiki
wia za sobą smug? piany fcty
zamglone kurzeni i dynwni rwde 1
źa ojczyste mf
Odtąd rozpoczyna się dii
okrętowej nowy okres iJtWi
skrawku własnej Rzewj-p-W-
0
- T-1- 1!J młTfklTfl
ICJ rUlSJUCJ ugium---- -
mi nlrrołn nłrnflCetrO M
rze zdradliwych wód "
Odtąd życie okrętowe telfod
bez przerwy w i 'ifr
cy jednostajnie prze: MW
podroży hi
1'lfciKWSZYCH dninrh tm wna rnTbtldoWT 11017 "- -
A _
OBROTY porta IJjf '
Gdyni wynosiły wr fg Wpr-rekordow- ą
cyfrę t?1 ci tej na tfw PE
&469 ton a na £
63 ton 4-pon-u'
T: ™
r zel"° w sierpniu w011 Zr
?SnMB P'b??kiei Morskiego Insty kraju - 229 £"
i?C £denastF Jnż z rzę 'tranzytem - i wapony-a- u
zaopatrzony w I
w
— _J Mnrńl Folska Agencj- - ""
n? rtrln-sU- a do UB ?J
beWaz
vi?jwi
port X
Kuter
Bt3
nową linję regularna ?K:--
utrzymywać łola tCC":MP
1U1CU4J Kłajpedą
duje budo-w- M&
ę- Sbsracfrs t™fr- - rt& row Tak w ec nmui-n- - -- i„ 'wałv w
zaspakaja większość zapotrzeboJdwa parowce norwesla'--
jiUSKLamw- t-stalowe
SM
dzie dzień
port
SŁ
w--
sk
dr
i{
Tc
nti v
tor
1
-- t = os
IR