Novosti, January 04, 1944

              wrWi ''"'lminWJ"i' m M— rM~ ~Mr ' P" Wg —U II r--"' l3RWW
CIJENA PRETPLATA: !
i
Za godinu ™-- 5400 NOVOSTI Za pola godine 520
Za 3 mjeseca S1S0
Za SDJL S500
V~
ADRESA NOVOSTI
20S Adelaide SL W
Toronto 1 Ont
VoL 4 No 449 Priče 5c TORONTO ONT TUESDAY JANUARY 4TH 1944 Cijena 5c God 4 Broj 449
CRVENA ARMIJA NA STAROJ POLJSKOJ GRANICI
Savezničke trupe iskrcane u Dalmaciji
Pogled na herojsku bor-bu
naroda Jugoslavije
SVAKI PEDALI OSLOBODJENE ZEMLJE NATOPLJEN JE JUNA-CKO- M
KPIVLU NAŠIH NARODNIH HEROJA
(Nastavak 2)
PRIPREME ZA ORUŽANI
OTPOR
Kad je narodno ogorčenje pro-tt- v
jugoslavenske pro-fafistič- ke
vlade izbilo sa prevratom od 27
marča 1941 god i pokidalo vet
?a osovinom ovaj mladi svijet i
njihov do tada mali pokret izaSli
su po prvi puta na površinu sa
organiziranim demonstracijama
Pukovnik Dedijer bivši dopisnik
beogradske Politike u španiji
Londonu Skandinaviji i Poljskoj
pripremao je jedan novi list Prvi
broj je bio nemalo gotov da izadje
na (estog aprila Toga dana je iz-bio
rat i Beograd je bio razoren
po njemačkim bombašima
Pukovnik Dedijer je u Sarajevu
stupio u vojsku kao dobrovoljac na
dan kapitulacije Jugoslavije Kada
je stigla vijest o kapitulaciji on
i pedeset drugih vojnika riješili
su da sakriju Sto više oružja i da
e vrate u svoje krajeve od kuda
da otpočmu sa otporom U Beo-grad
se vratio sa dvije granate
koje je uzeo u zadnjem času kon-fuzije
Radio je u jednom vino-gradu
koji je pripadao njegovom
tastu Taj vinograd se nalazio ne-daleko
njemačkih aerodroma kod
Zemuna preko rijeke kod Beo-grada
Sa njime je bilo i drugih
anti-fa5is- ta koji su takodjer radi-li
kao obični radnici u vinogradi-ma
U to vrijeme Hitler je počeo sa
izvrdavanjem svojih anti-slaven-sk- ih
obećanja koja je dao u svo-joj
knjizi "Mein Kampf Postri-lelja- o
je na stotine Srba u jednom
pćem pokolju Do tada zas-pal- e
šovinističke antipatije izmedju Sr-ba
i Hrvata tj katolika i pravo-slavnih
potaknute i rafpirene su
ustaškim pokoljem i uzvraćanjem
pokolja od strane četnika koje je
ifi) u planinama organizirao Dra-t- a
Mihajlović
Krajem aprila 1941 god Bro-zov- ić
(sa nadimkom Tito) služe-ći
se svojim teško stečenim isku-stvom
kao komunistički organiza-tor
i politički izbjeglica pied beo-gradskom
žandarmerijom počeo
k-- da iz otvorenog kaosa stvara
rstu ujedinjenog i cganiziraiog
itDora Za vrijeme prvog svjet-ku- g
rata Tito je služio u austro-ugarskoj
vojsci i prebjegao u Ru-mj- u
gdje se je borio u jugosla-venskom
bataljonu protiv Njema-čke
Nakon revolucije postao je ko-munista
Njegova prva lena bila
ie Ruskinja Njegov sin od te ie- -
Partizan Radovan Dimo-v- ić
stigao u London
London 4 Jan — Sa jednim ju-goslavenskim
trgovačkim parobro-dom
koji prevaža za saveznike
ratni materijal iz Kanade i Sje-dinjenih
Država u Englesku i os-tale
savezničke luke stigao je i
vama poznati partizan Radovan
Dimović Pri dolasku u London
Radovan se vrlo pohvalno izrazio
radu i napredku kanadskih Hr-vata
S'ba i Slovenaca koje ujed-no
top'- - i drugarski pozdravlja
Radovarjva vruća želja je da se
što skorije nadje u redovima voj-ek- e
maršala Tite i nastavi borbom
do konačnog oslobodjenja zemlje i
naroda
KONSTATTN FOTIĆ ODLETIO
U KAIRO
Lcndon 4 Jan — Ovdje se dot
oa: da je ambasador jugoslaven-ske
cagranične vlade naglo odletio
sa aeroplanom u Kairo Na gad ja
se da je Fotić naglo pozvan u Kai-ro
da spasi ili pomogne spasiti
la'ru situaciju jugoslavenske za-grana- ne
vlade
ne žarko izgubio je ruku u bit-kama
pod Moskvom i odlikovan
je sa titulom heroja Sovj Saveza
za svoju hrabrost
Sredinom dvadesetih godina Ti-to
se je vratio u Hrvatsku gdje
j organizirao radnike u zagreba-čkoj
željezničkoj radionici gdje je
bio zaposlen Radi svojih revolu-cionarnih
aktivnosti bio je pro-ganjan
i odležao nekoliko godina
u zatvoru Nakon je puUen iz za-tvora
živio je u stalnoj opasnosti
od progona i u ilegalnosti
POJAVU UJU SE TITINI
PROGLASI
Na 20 aprila organiziran je Slo-venski
Front U maju iste godi-ne
maršal Tito je potajno otišao
u Beograd i tamo se sastao sa sta-rim
Ribarom bivšim predsjedni-kom
Jugoslavenske zakonodavne
skupštine kao i sa drugim anti-fašisti- ma
Napravljen je nacrt
jednog akcionog programa i izdan
je jedan tajni proglas Titovi pro-glasi
počeli su se pojavljivati na
zidovima u gradovima i na njima
su Nijemci upozoravani da će biti
bolje za njih ako zemlju smjesta
napuste
Sakrivajući se u vinogradu nje-govog
tasta grupa pukovnika De-dije- ra
je takodjer primila progla-se
i spremala se za akciju U ju-nu
kada su nacisti napali na Sovj
Savez jugoslavenski partizani ot-počeli
su svojim aktivnim djelat-nostima
Ima mnogo naroda koii taj da-tum
ističu da je to dan do kojeg
maršal Tito nije imao nikakovog
interesa za obranu zemlje od in-vazo- ra tj dok domovina komu-nizma
nije bila napadnuta Parti-zani
pak tvrde drukčije Oni priz-nava- ju
veliki komunistički upliv u
njihovom pokretu naročito u pr-vim
danima ali ističu i to da je
Hitler da bi započeo rat protiv
Sovjeta izmijenio situaciju u Ju-goslaviji
u toliko da je narodnim
borcima u Jugoslaviji pružao pri-liku
za partizansko ratovanje pro-tiv
okupatora
Najveći dio njemačkih garnizo-na
bio je tada povučen iz Jugo-slavije
Komunisti u Jugoslaviji
su uvidjeli zgodu da nagovore na-rod
da se digne u obranu svoje
zemlje imajući nadu u veliku sna-gu
Sovjetskog Saveza Konačno su
uvidjeli da je sivoren i anglo-sovjets- ki
savez
MIHAJLOVIćEV £IN U
PARTIZANIMA
Komunisti su udarili prvi Se-ljačke
jedinice koje su predvodili
beogradski intelektualci dizale su
se u bunu oko Valjeva historij-skog
centra srpskog buntovnistva
Ovdje je uzimao učešća i sin ge-nerala
Draže Mihajloviea On se
je uz partizane borio nekoliko mje-seci
dok konačno nije zarobljen
po odredima njegovog oca (što je
sada sa njime nije poznato)
Valjevska pobuna počela je pe-tog
juna i prvog Nijemca je ubio
jedan novinar po imenu Jovano-vi- ć
koji je i sam kasnije poginuo
kao vodja jednog od partizanskih
odreda Borbe su započele i u dru-gim
mjestima U Beogradu je Sa-vez
Komunističke Omladine gdje
se je nalazio i mladi Mihajlović
popalio hiljade primjeraka lista
"Novo Vrstne" koje su izdavali
Nijemci i njihovi sluinid U Za-grebu
je dignuta u zrak telefon-ska
centrala U Srbiji je dinami-tom
razoreno 80 teretnih auto-mobila
krcatih municijom i uljem
Za to vrijeme je pukovnik Dr
dijer izdavao jedan potajni dnev-ni
list U tom radu je pomognut
po ženi Olgi i maloj kćercL
Novina je bila rasturavana i pre-važana
u dječjim koucama sakri-vena
u dječjim pelenama
U t vrijeme je jedan d bri
(Prenos na str 4)
TITINA ARMIJA PRODIRE
U SJEVERNU ITALIJU
U PRVIH ŠEST MJESECI 1943 GODINE ARMIJA POD VOD-STVOM
MARŠALA TITE POUBIJALA JE 35000
NEPRIJATELJSKIH VOJNIKA
London 4 Jan — Prema još ne
potvrdjenim vijestima doznaje se
da je jedan dio savezničke vojske
iskrcan negdje u Južnoj Dalmaciji
i već do sada zauzeo nekoliko važ
nih i strateških točaka Prva vi-jest
o isVrcavanju jednog dijela
savezničke vojske na teritorij Ju
goslavije došla je iz Stockholma
koja je prenesena iz Budimpešte
London prenaša vijest o iskrca
vanju manjih odreda savezničke
vojske ali bez posebnog komenta-ra
Radio stanica Slobodna Jugo-slavija
još ništa ne javlja isto
kao ni moskovski radio pa se pre-ma
tome vijest o iskrcavanju sa-vezničke
vojske u Dalmaciju mora
uzeti sa rezervacijama
Medjutim iz pouzdanih london
skih krugova doznaje se da je u
posljednje vrijeme Narodno Oslo-bodilačka
Armija pod komandom
maršala Tite primila znatne koli-čine
raznog ratnog materijala
Nove i veće količine ratnog ma-terijala
nalaze se na putu pa se
općenito vjeruje da će vojska
maršala Tite b'ti vrlo dobro nao-ružana
sa boljim oružjem
Moskovska radio stanica javlja
da je Narodna Oslobodilačka Voj-ska
pod komandom maršala Josi-pa
Broz (Tite) od početka svojih
aktivnosti do sada oslobodila 41
000 četvornih milja teritorija Ju-goslavije
Računa se da cijela Ju-goslavija
ima 90000 četvornih mi-lja
teritorija Prema tome oslobo-djen- o
je više od jedne trećine ci-jele
zemlje
Radio Moskva ovome još nado-daj- e
da je Narodna Oslobodilačka
Vojska u prvih šest mjeseci 1943
godine poubijala više od 33000
neprijateljskih vojnika i oficira
Zarobljeno je 16000 vojnika 34
tanka 16000 pušaka više od 1000
mašinkih nušaka 409 mortara te
ogromna količina drugog oružja
municije odijela hrane Itd To je
samo u prvih šest mjeseci prošle
godine Pa ako se uzme da su se
drugom polovicom prošle godine
vodile još oštrije borbe na svim
frontovima Jugoslavije može se
3000 tona eksploziva
spušteno na Berlin
London 3 Jan — Jučer su ka-nadski
i britanski avijatičari opet
Dosjetili Berlin i na njega spustili
više od 1000 tona eksploziva Ovo
je već deveti veći napad u prošlih
šest mjeseci na Berlin na kojeg je
spušteno preko 13000 tona eks-ploziva
Ovaj pute su naši avijatičari
naišli na jaku neprijateljsku pro-tu-zrač- nu
obranu koja je sa svi-ju
strana otvorila vatru ali ih
ipak nije spriječila da izvrše svo-ju
zadaću Na povratku avijatiča-ri
pripovjedaju da su po cijele
četvrti u Berlinu pretvorene u pla-men
dim i ruševine Dvadeseto-sa- m
bombaša se nije povratilo
Prema izvještajima iz švedske
najviše je oštećeno južno indu-strijsko
središte Berlina i jedno
veće zračno nrictaniite Koliki je
broj ubijenih i ranjenih osoba toč-no
je nemoguće ustanoviti jer to
nacističke vlasti drie a najvećoj
tajnosti
U vezi sa ovim napadom na
Berlin britansko ministarstvo avi-jacije
izjavljuje da bombardira-nje
nacističkih gradova još nije
dostiglo svoj vrhunac Veći i češći
napadi još uvjek slijede
Tokom jučerašnjeg (Una bom-bardirana
su takodjer nekoja in-dustrijska
središta u Francuskoj
Izvje-- U javljaju da je savezu --
oka awj"cija i tano p-'uča-
'a d --
bar uspjeh
reći da su gubitci neprijatelja da-leko
veći naročito poslije kapitu-lacije
Italije
U najnovijem Izvještaju radio
stanica Slobodna „Jugoslavija jav-lja
o masovnom bježanju bugar-ske
vojske na stranu oslobodilač-kih
sila Jugoslavije Samo u jed-nom
okršaju Nijemce je napustilo
65 bugarskih vojnika i oficira za-jedno
sa crvom ratnom spremom
i prešlo na stranu jedinica Na-rodne
OslubodilaČke Vojske Broj
prebjeglih bugarskih vojnika toli- -
Novostima i Savezu Ka-nadskih
Hrvata iz
Moskve
Moskva (brzojavno) — Svim
članovima svim časnicima or-ganizacije
Saveza Kanadskih
Hrvata: svim DretDlatnlcima
urednicima i donlcima-hratHdržaVal- a traiu Vod slvladiiU &
skog demokratskog lista Novo-sti
Sveslavenski Odbor iz Mos-kv- e
šalje dobre želje i vruće
pozdrave u oči dove 1944 godi-ne
Nadamo se da će ova 1914
godina donijeti slobodu svim
porobljenim narodima Europe
poebno našim slavenskim naro-dima
želimo vam dobar napre-dak
'u vašem velikom radu 1 po-moći
koju ste do sada a nada-mo
se da ćete i u 1944 godini
doprinašati u herojskoj borbi
protiv našeg zajedničkog nepri-jatelja
Sve-sl- a venski Odbor Moskva
TORONTOVSKI IZBORI
Ovdje su na Novu godinu pro-vedeni
jedni od najnapetijih izbo-ra
u povijesti ovog grada Reak
cionarni krugovi poduprti po trim
velikim dnevnicima u Torontu
predvodili su ovu žučnu protu-rad-ničk- u
kampanju ta ciljem da iz
gradske kuće izčiste crve progre-sivne
i demokratski nastrojene na-rodne
predstavnike
Pa usprkos te žučne kampanje
zapaženo je da su progresivno-demokratsk- e
sile iznijele djelomič-nu
pobjedu I ako nije izabran
Stevvart Smith za gradski kontro-lni
odbor on je ipak dobio 41277
od 137000 predanih glasova Broj
glasova koji je pao za Stewart
Smitha zapanjio je torontovsku
gradsku reakciju koja je i noga-ma
i rukama radila da Smitha pri-kaže
pred torontovskim gradjani-m- a
kao opasnog komunističkog
predstavnika
U četvrtom i petom vvardu iza-brani
su za gradske vijećnike dv-ojka
radničkih predstavnika i to
Norman Freed u četvrtom i Char-- 1
Hms u petom wardu U pe-tom
vvardu je ove godine izabran
i školski odbornik John Boyd na
istoj listini kao i Charles Sims
Za gradskog majora izabran je
po četvrti puta Fred Conbov
Conboy je dobio 78485 glasova
naprama 58712 koliko je dobio
njegov protu kandidat Leis Dun-ca- n
Torontovska gradska uprava za
1944 godinu pojačana je dakle sa
predstavnicima velikih kompanija
i novčara CCF koja je i ovog
puta išla u izbore odjeljena od
radničkih i progresivnih organiza-cija
te zanatskih unija nije izabra-la
niti jednog svog u ovogodišnju
gradsku upravu I baš toj izolira
noj i ne jedinstvenoj politici ko-jom
se je prilikom izbora služila
CCF partija može se pripisati sto
demokratske sile nisu iznijele ve- -i
će pobjede
ko se pomnožio u posljednje vrije-me
da se pokazala potreba orga-nizirati
novu bugarsku brigadu ko-ja
već danas operira pod jedin-stvenom
komandom maršala Tite
Slobodna Jugoslavija nadodaje
da četnici Draže Mihajloviea nika-ko
ne prestaju sa napadima na os-lobodilačke
sile U borbama kod
Priboja u Bosni je skrenut sa že-ljezničke
pruge jedan neprijatelj-ski
vlak sa vojskom gdje je kasni-je
ustanovljeno da je medju osta-lim
poubijano 76 Mihajlovićevih
četnika
Željeznička pruga izmedju Sa-rajeva
i Priboja je toliko oštećena
da je invazori već dulje vremena
ne mogu uspješno upotrebljavati
za dopremanje njihovih i izdajni-čkih
trupa protiv oslobodilačkih
sila Iznenadnim napadom nedale-ko
Sarajeva izmedju Prijedora i
Bosanskog Novog zarobljeno je jed
no većs skladište oružja municije
i drugog ratnog materijala Sva
neprijateljska vojska koja je po- -
potučena i raspršena
Oštre borbe vode se po dinar-skim
planinama u Dalmaciji i u
dalmatinske obale Jadranskog Mo-ra
Pomorske jedinice maršala Ti-te
su nedaleko dalmatinske obale
potopile Jedan veći nacisički brod
sa hranom i drugim ratnim mate-rijalom
Poslije žestokih borbi ko-je
su trajale puna četiri dana naše
jedinice su pod masovnim priti-skom
neprijateljskih sila morale
napustiti otok Korčulu Neprija-telj
je imao ogromnih gubitaka u
vojsci i materijalu te skupo pla-tio
privremeno zauzeće otoka
Nekoje jedinice maršala Tite su
prodrijele 25 milja u Sjevernu
Italiju i neprijatelju uništile tran-sportnu
kolonu nedaleko Gorice U
okolici Zagreba i Karlovca tako-djer
se vode aktivne operacije ali
važnijih promjena nema
Izmedju Karlovca i Ozlja dig-nut
je u zrak željezni most preko
rijeke Kupe Kod s'linke Jorjane
izmedju Osijeka i Djakova na više
mjesta je presječena željeznička
pruga Zagreb-Beogra- d
Pescara na dohvatu sa-vezničke
artilcrije
Kanadijcmci na frontu kod
Pescara
Alžir 4 Jan — Važno obalno
mjesto na zapadnoj strani Jad-ranskog
Mora Pescara nalazi se
na dohvatu kanadskih artilerijskih
jedinica koje su se već približile
na manje od devet milja Artileri-j- a
nemilosrdno razbija sve nacis-tičke
utvrde i otvara put za nava-lu
pješadijskih jedinica Posljed-njih
dana vodile su se oštre borbe
zapadno od mjesta Ortona gdje
su kanadske jedinke zauzele mje-sto
Saa Tommaso i time znatno
proširile svoj predjel fronta
Osma saveznička armija koja
prodire zapadno provodi žestoku
borbu na cesti prema Vili a Grande
i Tollo gdje se neprijatelj duboko
ukopao i neprestano pruža žilavi
otpor Saveznički komunikej jav-lja
da je neprijatelju na ovom
sektoru naneJeno tefkih gubitaka
i zarobljen stanoviti broj nacisti-čkih
vojnika i oficira Sada se
jedinice 0me armije nalaze ma
nje od šeat milja od važnog pod-ručja
Cassino od kuda vode glav-ne
ceste prema Rimu
Medjutim jedinice Pete savez-ničke
armije na zapadnom dijelu
Itaje" su pre'je rijeku Garigliano
zauzele jednu valnu tvrdjavu
Razbijena nacistička vo-jska
u panici bježi
OSLOBODJENJE VAŽNOG VTTEBSKA BERDIĆEVA 'I NOVO-GRA- D
VOLINSKY OČEKUJE SE SVAKI DAN
Moskva 4 Jan — Crvena Ar-mija
pod komandom generala Va-tuti- na
prodire jugo-zapadn- o od
Kijeva Razbijena njemačka armi-ja
na ovom sektoru lišena do
sada svake mogućnosti većeg ot
pora bježi u neredu ostavljajući
za sobom ogromne količine raznog
ratno materijala zarobljenika
ranjenika I ubijenih vojnika Ra-čuna
se da na ovom južnom sek-toru
fronta pada najmanje po
4000 nacističkih vojnika dnevno
Još prije Nove godine oslobo- -
djeno je nekoliko važnih gradova
uključiv nekoliko stotina većih i
manjih sela Medju najznačajnije
spadaju zitomir Kazatin i Olevsk
Olevsk se nalazi sedam milja od
tare poljske granice dok je Ka-zatin
po prilici 50 milja od grada
Vinice na rijeci Bugu
Na sjevernom dijelu fronta
grad Vitebsk jako utvrdjena na-cistička
baza ostao je posve izo-liran
sa triju strana Oslobodje-nj- e
Vitebska je pitanje od jednog
ili najviše dva dana kaže Crvena
Zvjezda Nacistički garnIzonu'f-tebsk- u
još ima jednu mogućnost
da i to je
jednotračne
kojoj se sve primi-če
Crvena
vojska
Južnoj
po jednoj hiljadi
tankova i
bataljonima Crvene Armije Ne-pregledni
trokova
tankova pušaka topova
hrane u ostaje
odstupajuće armije
Sa kakvom brzinom
to da je u ne-kojim
selima Crvena Armija
na toplu su u
kućama za spre-mali
Negdje je Crvene
Armije procjenjeno na
dnevno negdje na a ne-gdje
na milje Otpor nacista
je i
oficiri Crvene Armije i
ne to
IZBORI BLAGAJNIKA U HRVATSKOJ
BRATSKOJ ZAJEDNICI
Zajednice natje-ču
se četvorica kandidata: Martin Krašić Milan Petrak Matija
Petrina i George Ercegović Prema dosadanjem pri-poslan- om
iz koja su već glasovala u
kanadskim odsjecima su
Odsjek broj
832 Toronto
644 Hamllton
618 Creighton Mine
899 Malcrtic
950 Griznsbv
678
755
896 Alhemi
930 Schuraacher
715 Prtnce-to- n
Arvida
874 HuntevHle
796 Reerve
873 ArJhur
Wateriefd
Windor
Vanoouver
Vanoouver
TTrjprc do
izbjegne opkoljenju pu-tem
željezničke
prema više
Armija
Razbijena nacistička tA
Ukrajini odstupa gonjena
najmanje sovjet-skih
posebnim skijaškim
razbije-nih
kola
natrpane vagonima
iza nacističke
naći odstupa-ju
pokazuje nam
nai-šla
hranu naći
seljačkim sebe
napredovanje
deset
pet
tri
toliko neorganizovan nefek-tiva- n
da
smatraju otporom
ZA
Za glavnog blagajnika Hrvatske Bratske
rezultatu
nama mjesta rezultati
slijedeći:
Mjesto
Ncranda
Meroocrl
Fort
i r--
Poslije oslobodjenja Kazattna
red je na Bcdičevu važnom Že- - '£
Ijezničkom centru na' Lei)jingra3- - "
(Prenos na str 4)
Kražić Petrak Petrina Erceg
102 1 1 1
100 12
16
28
15
14
25
122
45
12 1
23
12
i
15 12 0 0
15 0 D
25 ~0 0~"
o i
181
79 13
1310 £7
812 Vettand 49 0 0 0
617 Weflcad U 17 8 0~"
-
871 Cutaberlond 13 0 0 0
Mine
814 Val d'Or 19 13 2 fl
S79 Port Artimr 41 2 1 0
Port
943 Trail
697 Nov
636
694
787
DJd-- 3
pru-ge
ledovi
koju
mi-lja
257
tfll
JW'
'l'
Prema zadnjim vijestima iz Sjedinjenih Država Kralić sa
malom rczlDcom glasova predvodi
T
4&
V
iifc
flL&JzW
P