Zwilazkowiec Alliancer, April 24, 1955

              1 Mj
fe'%
ggim-"-- - "l£F#%f'a- - w ffagpwtWW$ ]mtftł€s WHH''
A t Nutj -
--rłfc -
n
DODATEK
popularno-naukowy
i
jfiy % i V --
H $l?Łł'J Sisi!
literacki isng!H!3J:y:'vAtłffypyg łŁllffiaysvvi-r- e BmiffW¥yj7jm XmrrriA!L™ mmauM v -
Sekcja Druga is 'ZWIĄZKOWIEC" KWIECIEŃ (APRIL) 10 — Second Scciion v
u
Alarian Hcinar
J ~
--—
KIWI ks Janusza — "Ostatnie Wiadomości" kan-Julius- za ftVA Z artykułu
Łsl'i u'irfn Zmartwychwstania Pan- - lil r'vr-- - --- - - - -
35KICEO JC5L IliiJSliirbzyJll awiuiuiu
tchrześcrjanstwa W ciągu prze-- -
pla-30-0 początkowych lat byłe
jedynym świętenrobchodzo- -
Inym uroczyście w całym Koście- -
""j? ! o VarnH7pnia 7pstanip Dli "?- - -- "i —-- — — -
fescha sw sa świętami o wiele doz- -
Silniejszymi
Hj W Zmartwychwstaniu Chry- -
ijfiHMUsa ZKSiuuisowuje się ta-l- a
wiara fIlnhiVm nr-7łVnrtnni-
A n
J ' ""- l"'-w"- — -
rzeczywistym cielesnym powro- -
cie do życia ciała Jezusowego
izlozoncEo w erobie stanowi
fMpunkt wyjściowy i źródło" naszej
fet-srdig-ii Zmartwychwstanie Jezusa
felrozwiazalo jedna z najbardziej
pA'-anrnn7ap'r-li
n-73i-iino-
L-o lorforlftl- -
izagadkę śmierci
a nnzaprnnownon
'£41 Vvpcłm ntflćmioł-fnlnnćfi- i
felludzkiei rozsnuwali nieiedno- -
krotnie filozofowie i religijni
fwuuty urehow nzymian i
muihylii 10 lecinaK leoriu
'it-lDoDi-ero
nnranpk wiplkannnnv
#dalludzkości Kogoś kto dowiódł
iiiiejaKo cmDirycznie ze panuje
aVmln—ad Śmicrria a wipp 7na _
-- "-' '- - r~" - rw°"ie JeJ zagaaKi to rozwiąa-Im-e
dręczaccco wciaz — co po- - jŁcm7 ~ sprawiło żć z tak zy-!&P'ołow-ym
pędem zwróciła się
fe'dludzkosć do Zmartwychwstałego
wJ)a cy jako źródła zbawienia
fcSl1 dawcy życia wiecznego
fia aa wieiKa Niedziela to nie tvlko
LMPamiątka Zmartwychwstania Zba
w!Sielaj dzien odkupienia
diln °' przez eP° cierpię"'3-fM0- n "umierając śmieić naszą
ijzwalczył a zmartwychwstając
lzycie przywrócił" (Prefacja
felwlelkan-ocna- )
' Radość ze zwvripstwa Tftzuftn- -
1}e5ó jest wielka 'i żywiołowa
Ipiyezestnjczy w hiej cały człowiek
~M?Q%0 C)alo i dusza Jest tym
SSaWeksza im wippp1 rn7n?Tniptv- -
IIJjTije wszystkie etapy poprze--
ł J - l0 zwycięstwo btaa
jjij-'- ujl iwytiiwsiania puia- -
iiSV?3M(7r"m"r"t Jicn:1i- : - i - ' przypominaniem os-Wt- k
--
h chtt p-z-ed
śrniema
iVA '
i ' 10 siworzyio w ciągu
UH ' " UUUCUUU3t WICI' Ifanocną Rozgrywa sie ona w
i poza i trwa cały
Właściwym początkiem jest
l&tlUl IVlPf1-łiftl- o T1 — — --CU„1
fcSSSdzona na ram(l--„ f„f„
iggjazdu Pana Jezusa do Jerozóli-SWl- '
?$zk lud rzucał na znak czci KtĘl5?°adu gałęzie palm uod noai dźwigającego Chrystusa
„Pa Jej obrzędy zakończone
WŁ lecen'em palm i procesja
'Miop-Waj- ą serca ludzi o czvni lMadczą nawet liczne utwory po
mmmipn'° p0" ° nieJ- - nalezV łlfr Vpiewana w czasie procesji
ifM-palman-ii
zaczynająca się od
IIP 51 t!ora laus et honor sit
£x Ch"ste" --_
I
"Chwalą cz&ć i poszanowanie
Tobie Królu Chryste" ' v
IJłożyłia biskup Teodulf'zOr- -
leahs (zrh 821) siedzącwtrąco-- j
ny niesłusznierwSyiczjcjniuTGdy
przechodził cesai z uroczy-sta
procesją w Niedzielę Palmo-wą'
wrócił 'mu wolność słysząc
dźwięk tej pieśni
Zwyczaj święcenia palm w
Niedziele Palmową istnieje wszę-dzie
gdzie jest Kościół katolicki
W środkowej i północnej Euró:
pie zastępują palmę gałązkami
wierzbiny która w tym czasie
puszcza już paczki zwane bazia-m- i
lub kotkami Stąd lud zwie
Niedziele Palmowa — Niedzielą
Wierzbna Nasz Syrokomla pisze:
"Otóż-Wierzbn- a otóż" Kwietna
zawitała nam Niedziela"
W Polsce a zwłaszcza na Pod-karpaciu
wije się po wsiach spe-cjalnej
długości palmę zwaną
"wiecha" w sposób że do
długiej żerdzi lub pęku prętów
leszczyny przywiązuje skrę-conymi
z konopi biczami dziką"
palmę bazie gałązki cisu i in-nych
'krzewów — ozdabiając je
kolorowymi wstążkami! am-bicja
każdego gospodarskieg sy-na
by jego "wiecha" wniesiona
"do kościoła sięgała po sklepienie
Zaś honor był nieląda gdy mó-wiono
że z przyniesioną do ko:
ścioła palma trzeba było jej
długości stać obok kościoła Po
powiocie z kościoła zanosi
palmę da obory i pociera nią by-dło
W Wielką Niedziele po po-łudniu
rozbiera ją i robi z nie]
małe krzyżyki je w z
Niedzieli na Poniedziałek Wie --
kanocny zatykać na zasianych
polach jako ochronę od gradu
Większe kr"zyżyki"przybija się na-tomiast
nad drzwiami domostw
jako-ochron- ę od pioruna
Kobiety niosą do kościoła małe
palmy a 'poświęceniu za
tykają je za obrazy Kto naj-wcześniej
w Niedziele Palmoua
wstaje budzi drugich uderzając
palmi i mówi:
"Palma bije nie ja taię
Za tydzień Wielki Dzień
Zaśześć nocy — Wielkanoc!
W "Wielkim Tygodniu gospody-nie
czvnia gruntowne porządki w
lnmaćh Biela ściany i stroją je
u-vpinank--
anii
"i malowankami W
niektórych okolicach odbywa
"Tracenie Judasza" Ze słomy u-czyni- ona
kukłę trzymającą w re-ku
worek tłuczonego szkła niby
pieniędzy — wyciągają chłopcy
ha wieże kościelną zrzucają ja
ziemie a potem wloką ją i bi-ja
dopóki się nie rozsypie
topią wsadzace
Ciemna Jutrznia We środc
czwartek i piatek„Wielkieęo
jrodnia odorawiasię popołudnu
nabożeńślwo zwane ciemna jutra
hia Przed ołtarzem ustawa się
wielki świecznik w kształcie trój
kata jego ramionach płonie
po siedem świec żółtych a na
W11i a ' w A EM
szczycie jędna( biała Po każdym
psalmiegasi się jedriąświecę żół-tą
Wyobraża to opuszczenie Pa-na
Jezusa przez [Apostołów świe-cy
białej nie gasi się' lócz odnosi
Oznacza że Pan
Jezus zstąpił do giobu a polem
zmartwychwstał
W czasie ciemnej jutizni śpie-wa
się tak zwane Lamentacje Je-remiasza
to rzewne i wstrzn
sające skargi proroka śpiewane
przezeń na gruzach Jeioiolimy
z żalu za zburzonym miastem
i nad smutnym losem narodu ży-dowskiego
którego własne wy-stępki
przywiodły do nieszczęść
niewoli Lamentacje kończą się
słowami:
"Jeruzalem Jeruzalem na-wróć
się do Pana Boga swego"
— co jest upomnieniem „ wszystkich naroHów i każdego
człowieka
W Wielki Czwartek — loczni-c- ę ustanowienia Najświętszego
Sakramentu — odprawia po ko-ściołach
parafialnych tylko je-den
kapłan Mszę sw a inni ka-płani
przystępują do Komunii
sw na wzór ofiary Pana Jezusa w
Wieczerniku Po "Gloria" milknął
dzwony i organy aż do Wielkiej
Soboty Zamiast nichv rozlegają
się tylko głosy drewnianych klc-kote- k
Najświętszy Sakrament z
ołtarza przenosi się tzw ciem- -
nicy tj bocznego ołtarza ka-plicy
co wyobraża wtrącenie
Jezusa po Jego pojmaniu do
więzienia zakończenie nabo-żeństwa
jest obrzęd obnażania oł-tarzy
— co znowu przypominać
ma opuszczenie Pana Jezusa
przez Apostołów i obnażenie Go
przed ukrzyżowaniem
W katedrach poświęcają tego
dnia biskupi oleje święte służą-ce
do sprawowania Sakramentów
świętych: Chrztu Bierzmowania
Kapłaństwa i Ostatniego Na-maszczenia
Również tego dnia dokonują
biskupi ceiemonii umywania nóg
dwunastu ubogim naśladując
przykład pokory Pana" Jezusa u-mywają- cęgo podczas Ostatniej
Wieczerzy nogi Apostołom
W Pólsce ceremonii lej doko-nywali
w jSwym pałacu również
królowie Pierwszym był Zyg-munt
W starych kronikach
zapisano że za Stanisława Augu-sta
zdarzyło się iż każdy 'z ubo-gich
śtarćó?vktófym obmy-wał
nogi a potem je wzorem' bi-skupów
całował liczył-potiad'10- 0
a iederiawet 125 Po obrzę
dzie obmycia nóg następosvała
wieczerza podczas morej sam j
kroi usługiwał ubo gim Na zam-- '
gromadziły sie podczas
uczty najznakomitsze osoby by?
rYlnl r% r cio nnh™ pI
stów Uroczystość
zbiórka' pieniędzy na zbożne ce-le
Kwesta często do 5
tysięcy
Jasnej Górze w Częstocho-wie
odbywacie w Wielki Czwar- -
tek rano o godzinie czwaitej
zmiana 'v§Ukienki na cudownym
obraNa-jiMai- u Panny
UwómP Yaulaów pod 'prźęwbd
-- nicUM-m irzł"órai-udajev_się- '- do
celia'i'żlga]Scej tzltylu-d- o 'gór-nej
części "ołtarza gdzie otwo-rzywszy
drzwiczki i wyjąwszy p-br-ąz
składają go na 'stole po
czym wśifld modlitw 'obecnych
zakonników wiernych zebra-nych
mimo tak wczesnej godzi-ny
— zdejmują sukienkę i odno-szą
ją do skarbca przynosząc w
miejsce inną O obraz Matki Bo-żej
ocierają "potem obrazki me-daliki
krzyżyki osób" pragnących
mieć takie pamiątki
! Ą" fr Wielki Piątek — dzień śmierci
Zbawiciela nazwany "Wielkim"
ze względu na wielka doniosłość
jaką miała śmierć Pana Jezusa
ludzkości jest dniem naj-większego
smutku Jego obrzędy
sa poważne i przejmujące Ka-płan
pada wraz z ministrantami
krzyżem u stóp obnażonego ołta-rza
po czym po przeczytaniu roz-dział- u
z ksiąg Mojżeszowych i o-pi- su
Męki Pańskiej według
Jana przepiękne modli-twy
za całą ludzkość i wszystkie
jej stany i krzyż
Odsłaniając go stopniowo śpie-wa
trzykrotnie:
"Oto drzewo krzyża na któ-rym
zbawienie świata wisiało"
a chór odpowiada:
"Przyjdźcie pokłońmy ' hm
sie"
Potem kładzie gd na 'poduszce
i po zdjęciu swego obuwia zbliża
do Krzyża trzykrotnie przy-klękając
Podczas tej 'adoracji
chór śpiewa skargi' w których
Pan Jezus wyfźuća narodowi yy-dowskie-mu
i całej łudzkości Tiie-wdzięczno- ść Treść tych skarg
ujęta jest w rzewnej x pieśni ru-szęj:
"Ludu mój ludu cóżem ci
v v uczy"n'i"ł?
W Polsce zasłaniający ńiejUó'-ryc- h
domach tegójdnid na znak
żałoby lustra nie mfecświalo-wyc- h
myśli Małopolsce ko-biety
przędą w Wielkit Pią-tek
aby Panti Jezuśowi "nie 'na-prósz- yc ran: '
Ł Któż nie spieszy pp} południu
do kościoła na drogę 'krzyżową
i na grób Pana Jezusaprzktó:
rym trzymają straż młodzieńcy
przebrani za żołnierzy rzym-skich?
:
i
Nabożeństwo Wielkiej' Sqb'J(y
składa się 2 poświęceniaógńia
symbolu Chrystusa' "światłości
tej-n- ia
nabozen-ir-rńi- i
Ui widowiśkupasyjnemii odgry-mektoryc- n Krajachz godzm ran-anomi- i
przez wbitnvch artv-Fnyc- h Wielkie] Soboty na wieczór--
kończono
wynosiła
dukatów
odmawia
adoruje
świata pascnaiu eruna swieta
pamua się Jia ijuru vnai ząia- -
sie wieiKanocnym —j poświeci- -
wody chrzcielnej 'uroczy- -
stej Mszy Obecnie
"-f-n
nrzieniesibnezbstało W
ne a na podsiawiezarza(Izeriia
ks: KongregacjrobrżędóVz dnia
9 lutego 1951 rpkup'rzezcói3-stąpi- ł
powróf ~dd zwyczajów 'z
pierwszych wieków chrześcijań-stwa
Około południa odbywa slcke
remonia święcenia Cbtraw mają
tych1 uświetnić okres ielkahOe-hegoódp6czyńku- E
'JSwjcc6ni}"
jcstn-dzenniopolskinl-zwy- c?
jem nigdzie w innych krajach
nie spotykanym ono dowo
dćm naszej gościnnbści'pólśklej'
Znane są opisy dawnych stołów
wielkanocnych potraw Wspoin
niany' wyżej Syrokomla w
wierszu "Wielkanoc" pisie:
"We sto kształtów idą ciasta
sto kształtów mięs nacięto
Więc i z polafwięc i z kniei
I domowych ptactw gromada '
Wszysjkotutaj po Jolei v„' paschalny stół się składa"
U Łukasza Gołębiowskiego
znajdujemy opis święconego u
wojewody Sapiehy w XVII wie-ku:
"Na stole stały pieczone czte-ry
ogromne dziki' co jest tyle ile
części roku Każdy dzik miał w
sobie szynki kiełbasy3t-prosiąt--
ka Stab 'dwanaście1 jeleni' tak-że
pieczonych te jelenie wyra-żdł- y'
dwanaście miesięcy rZa nic-n- u
365 beczekto jeSl lylellellni
w rokuidalej 365 'gąsiorów z wi-nem
--węgierskim a'dla czeladzi
dworskiej było 8760 kwart mio-du
to jest tyle ile godzin w ro
- 'Juliuszowi Słowackiemu zaw-dzięczamy
opis świeconego ń
księcia 'Radziwiłła - Sierotki Ł I
Chodźće1— opis święconego
polskim 'dworze '{"Dworek' moje
go dziadka") W Reymontowi
Chłopi) opis święconego w pol
skiej chacie: '
( })ljr
"owe chleby' pytlowe- - ijkbła-cz- e'
pszenne michafTÓzwójem
ska noga1 i galanty karwas-- glówf
' Wiele rozńych7'wycza jów i
rzędów związanych jest w Póf-sć- e
z Wielkanocą "Pisanki"
'"dynsus" lub "śinićus" krakow--
fśkie' "rękawki' i "Emaus"
[Wszystkie one jakkolwiek w ma- -
jenainej lormie wsKazują na gię-boka-Tadósćrplyn-
Sca
z optymiz
mu chreźśćijańskiego opartego
jFze v zwycięstwo' dobra nad
złem życia nad śmiercią światło-ści
nad ciemnością sprawiedli-wości
nad (tyranią
"O jakie cuda się spełniły
Gdy Panfsłoneczny wstał
? '''" ' z mogiły
Mocą jasności swej opiłyl
Alleluja Alleluja!
f-- '' -- -" (J Kasprowicz)
Kulminacyjnym punktem tej
radości wiplkanbcnej' jest irezu-rrekcj- a„
Ppciąga specjalnie
pólśkieJest dlanas obchr
dem nie "tylko religijnym
i narodowym! Męka i Zmartwych
wstanie Chrystusa są figurą i za
'pbwiedzią'Ymartwychwslania nś-sze- j
Ojczyzny Jej losy tak sa bo-wiem
podobne do tragicznej
zakończonej triumfem historii
Wielkiego Tygodnia
—'"'"„HF MmapaBgvstŁgqamwiiiiB
Ą- -' DZIAŁ :
n°!
?' koblot dzieci
czytelnikóy
:" h jjl:
tiaawainaa
j:i
1955
v- -
wiMKi
rn7w:a- -
nim
Tibi
Jest
nocy
to#
Pa-na
111'
kroi
Jest
onaj
serca
Pisanki !
Jak' Poiska długa i szeroka — 'ą
'
od Nowogródka i Krakowa ":--
„
Gilyni dz do llorodenki -
od Łucka aż do Ostrołęki
i Od Łęczycy do Krynicy
od Wjlim proslo w dó! do Lwowa —
Jak Polska długa i szeroka1 —
uiiasti lasów pól i wsi mozaika -- '
Inaczej malowano wszędzie
pisanki —wielkanocne jajka
Gdyby wiitć dziesięć łych pisanek
połdzyć oldk-sicbi- bw rzędzie '-- £
odrazus wiedział: la jesł z Łucka
tamta z [)fevnoś'cii nowogródzka
'ałc ćó lak wzbrzyśclb świeci
krakowskie łnalowały dzieci
"a'tanifą — ?ą'czki Pożnanianck
a (a jesfz Kielc ałamła z Sianek
a ta błyszczy jeszcze jaśniej —
'luVc)ilś1ą"Tamła nib Kraska— '
iwowska A znowu la'Warszawska
'A wszystkie' barwne psfre ozdobne!
i całkiem mne clioc podobne
a wszystkie razem — polskie właśnie
Ml
"V łł
li
i Wielkanocni świata
było i radćśnićr-Czasam- i
jeszcze "było blah) '
-
V mieście i havwddzjc
już miało się ku wi)snic T
południe -- złotem(gfzało- 4
f W' Polsce
wcstJlt)
iia pólaćlf
Czasem
cSlpńcew jS&' wiatr
?--i
„(-'turfW-S-
t— —
'"f
{'ft- -
m'"
iiaaa
7vpip
i-lnc--
7V
uviv
ale
nam
ona
się
uro- -
Łjiidi
jej
PI
tam
się
sie
by
się
ńa lub
Na
dla
dó
lub
Na
lat
ku
Na
sie
by
nie
i"z
sW
tó
Wł
We
Na
kii
ale
ale
dla
--_=-_ nr
sono
EłcJT Rn7o
ten
sie
dla
p"o ich
Ty
Są
dla
Św
W'
stu-- n
'ob
)d
J
co
na
F"jif pnócykWlFftlRafwnnęir" =
A raną nagle gtlzieś w ogrodzie
pierwiosnki drobne i krokusy '
pierwsze najm' ilsze Z1 kwiatuszlci
siały na śniegu w słoneft lsmąc
wćsółe cliociaż marzły w nóżki
!l
I
i
i
-- lakzccieszły sięi dziecinne '
%?ł sbruszka [głośno frzpocącc s: Vi
kictiy pośrodku stołu' biały rLi --
i cukru prześliczny stał baranek-7- '
A obok — talerz tych pisanek
W powietrzu niewiadomo skąd
z daleka dzwony biły grały —
WESOŁYCH ŚWI4T! st-- -- U - „ t WESOŁYCH ŚWIT!
To szczęście sanioflradosć sama
fak grała niewiadomo skjjd
I wszyscy Wdomu — tatuś mania-Antosi- a
Zosia Staś i Janek
życzyli sobie tej Niedzieli:
WESOŁYCH ŚWWi-)0- h itt W
WESOŁYCH ŚWIT l
31
I IM
liii
mm
m
m
fi
'ii lMimm
(W