Zwilazkowiec Alliancer, July 05, 1958

              I '
I9B
I
1
i}X i-- w
-- 5TR 2 "ZWIĄZKOWIEC" LIPIEC (Juty) Sobota 5 — 1958 NR 53
Printcd for evei7 Wednesday and Saturday by:
"Związkowiec" (The Alliancer) Tel LE 1-24- 92
POLISH ALLIANCE PRESS LIMITED
Organ Zwlmku Polaków Kanadzie wydawany pnez Dyrelte) Praową
'et- - Ełdaklor P Glogowikl - KUr Drukarni K i Maiurklawlcr Klar Adw R Frlkkt
PRENUMERATA
Roczna w Kanadzie $6 00 1
Półroczna _ - $3 50
Kwartalna $2 00
1475 Queen Street West
Authorised as Second Class Mail
omprom
W Stanach Zjednoczonycn
Wystąpienie Gomułki w Gdańsku jest pełne wysoce drama-tycznych
momentów Stanowi ono wynik nieomal dwutygodniowych
zmagań rozważań w których trzeba było jak najdokładniej zana-lizowa- ć
wszystkie elementy zarówno gospodarcze jak i Polityczne
Na ten dramat prostych słów Gomułki składa się przede wszyst-kim
jego osobiste nastawienie Nie można bowiem przeoczyć iz
właśnie on czuł się jak najbardziej związany z tyra co "prezentu e
Tito — nie ideologicznie lecz politycznie Podobnie jak lito
pragnie realizować "socjalizm" samodzielnie to jest bez ślepego
naśladowania wzorów sowieckich bez bezpośredniej ingerencji
ze strony czynników sowieckich czy innych państw i partu Komu-nistycznych
"Własna droga do socjalizmu" to prawo do odchyleń prawo
do zajmowania odmiennego stanowiska v różnych zagadnieniach
przy jednoczesnym zachowaniu wspólnej Unii w polityce zagrani-cznej
w podstawowych problemach ekonomicznych społecznych
itp
Gomułka nigdy nie występował ani przeciwko jedności tak
zwanego obozu socjalistycznego ani przeciwko polityce ZSRR
Podobnie jak inni przywódcy komunistyczni pragnie pozostać w
"r™i7in" r:iiinuip nrnpram komunistyczny i doskonale zdaje
sobie sprawę z tego ze oderwanie się od pnia sowieckiego od
pępowiny moskiewskiej równałoby się samobójstwu I gdyby nawet
teoretycznie istniała możliwość pełnego uniezależnienia się od
ZSRR to Gomułka nie byłby tym któryby taki program głosił
wcielał w życie Coprawda z różnych stron usiłowano mu wmowic
takie tendencje oczekiwano od niego takich posunięć ale ani on
ani tez jego najbliżsi współpracownicy nigdy takich zamiarów nie
posiadali nie mogli ich posiadać! Nie oni są więc odpowiedzialni
za "chciejstwo" różnych osób stąd tez nie ponoszą winy za roz-czarowania
jakie sprawiają licznym
Ale "polska droga do socjalizmu" Gomułki miała wiele zbież-ności
z drogą Tity Był on dlań naturalnym sojusznikiem mimo
poważnych różnic taktycznych ideologicznych Pyła bowiem Ju-gosławia
żywym symbolem niezależności państwa komunistyczne-go
od Moskwy Oczywiście ten stopień niezależności Jugosławia
zawdzięcza nie tyle polityce Tity ile położeniu geograficznemu
Trudno przypuszczać by Gomułka miał w tej mierze jakiekolwiek
złudzenia Najlepiej zresztą świadczą o tym kolejne jego posunięcia
I tutaj należy w pierwszym rzędzie przypomnieć ze wkrótce
po październiku 1956 r nastąpiło stępienie ostrości między War
szawą a Moskwą powstałe w
$700
Pojedynczy numer 10(f - Toronto Ontario
Post 0]xce Department Ottawa
KAPITS
następstwie zmiany wei uwuitma
Sekretarz Dulles napię-tnował
stanowisko rządu
twierdząc iż jest
to szantaż wobec Stanów Zjedno-czonych
rząd
nie uznaje i zamie-rza
uznać rządu
wsch Niemiec i z tego tez
powodu nie podejmie z nim ro-kowań
Dotychczasowe wysiłki
Stanów
załogi po przez interwencje
Moskwie oraz za pośredni-ctwem
organizacji międzynaro-dowych
nie żadnych wyni-ków
Komuniści niemieccy pragną
wykorzystać załogę amerykańska
dla uzvskania przynajmniej
uznania swojego
PZPR' Gomułka sam prowadzi! roKowania z rouiDiuru i iząueui
sowieckim uzyskując pewien margines wolności dla siebie Nie
obeszło się naturalnie i bez ustępstw z jego strony Nie od rzeczy
będzie wskazać np że bardzo istotnym było przyjęcie tezy sowie-ckiej
w sprawie powstania węgierskiego
W dniach tego powstania tak Gomułka jak i cała prasa soli-daryzowała
się ze zrywem narodu węgierskiego Tylko w Polsce
nie mówiono i nie pisano o "obcej interwencji" o "zdrajcach
"prowokacjach faszystowskich" ale po pewnym okresie czasu
musiano uznać celowość zbrojnej interwencji sowieckiej pochwalić
krwawa likwidację powstania Nikt nie miał oczywiście wątpliwości
że zmiana nastawienia jest wynikiem nacisku przymusu że jest
czysto słowna i nie pokrywa się z rzeczywistą oceną
s Ale czy istniała inna możliwość?
Podobnie zresztą musiał się Gomułka wycofać z innych po-zycji
zawsze dla ratowania tego co jest najistotniejsze a miano-wicie
tego marginesu niezależności wewnętrznej Natu-ralnie
powoduje to ciągle zwężanie marginesu decydujące jednak
jest na którym odcinku to się przeprowadza
Serdeczne stosunki z Jugosławią titowską należały — i w
pewnym stopniu jeszcze należą — do kamieni węgielnych polityki
Gomułki Przez pewien czas nie napotykał na trudności w tej
sprawie w Moskwie gdyż i Chruszczow dążył do odprężenia z Tito
Na konferencji partii komunistycznych w Moskwie z okazji 40-lec- ia
rewolucji stanowisko Gomułki formalnie zwyrcęzyło Uniknęło
bowiem zaostrzenia z Jugosławią a jednocześnie stworzono pozory
jedności obozu Był to jednak sukces przejściowy
gdyż w przeciągu następnych kilku miesięcy stosunki między
Jugosławią a ZSRR zaostrzyły się znacznie W jakim stopniu jest
to odbiciem walk wewnętrznych na Kremlu a w iakim przestawie-nia
sowieckiej polityki zagranicznej trudno stwierdzić każdym
jednak razie nie pozostało bez wpływu na Polskę na ustosunko-wanie
się przywódców PZPR
Atak na przerzucony na Jugosławię zanie-pokoił
Gomułkę i jego otoczenie Gdy udawali sie w połowie maja
do Moskwy na specjalna konferencję byli pełni obaw Delegacja
polska nic była zainteresowana w zaostrzeniu stosunków z Jugo-sławią
z pozostałymi państwami bloku sowieckiego lecz wręcz
przeciwnie starała się doprowadzić do wyrównania różnic a przy-najmniej
do utrzymania istniejącego stanu rzeczy Zdawało się
że uchwały tej konferencji idą po linii nadziei przywódców PZPR-Moskw-a
nie ogłosiła bowiem wówczas krucjaty przeciwko Ticie
Okazało się jednak po miesiącu iz ten optymizm był nieuzasa-dniony
Uchwały swoją drogą a praktyka swoją
Co spowodowało tę nieoczekiwaną zmianę' Nie tak szybko
dowiemy się pełnej prawdy a snucie domysłów jest
zbędne Nikt Polsce nie wyłączając członków partii nie po-chwala
zhiodniczego aktu dokonanego na przywódcach powstania
węgiciskiego Nikogo nie cieszy widmo odradzającego się terroru
Każdy doskonale rozumie ze między treścią złożonego przez Go-mułkę
oświadczenia a jego osobistym nastawieniem istnieje prze-paść
Tc słowa nic płyną z serca nie oddają ani jego wiasnego
poglądu a coz dopici o szerokich mas społeczeństwa polskiego
Mimo to jednak wydaje się więcej aniżeli wątpliwe czy można
było oczekiwać innego oświadczenia
Naturalnie można je uważać jako wyraz kapitulacji byłby
to jednak zbyt pochopny wniosek Przemówienie to jest czymś
więcej aniżeli wyrazem kompromisu — wymuszonego zresztą —
a mnici aniżeli kapitulacja Dowodzi wzrostu nacisków i zwężenia
tnnroinpsii wnlnnśn wpwnplrznei ŚwiadCZY O ChWiejnOŚci sytuacji
Czy wystąpienie Gomułki równa się wyrównaniu obecnych roż
nie z Moskwa? Czy było ono cena za utrzymanie się puy u--i- u a
wiec cena za możliwość realizacji innych własnych planów? A
może to za niska zapłata i nastąpią dalsze naciski?
Nie sposób odpowiedzieć na te i inne pytania
kmtń komunistów niemieckich
Rząd komunistyczny wscho-dnich
Niemiec w nocie wystoso-wanej
do Departamentu Stanu
oświadczył ze 9-ei- o osobowa za-łoga
amerykańskiego helikopte-ra
który ostał zmuszony do lą-dowania'
we wschodnich Niem-C7ec- h
w dniu 9 czerwca nie zo-stanie
zwolniona Rząd wscho-dnio
- niemiecki stwierdza ze
sprawa ta może być załatwiona
jedynie w drodze bezpośrednich
rokowań a nie pośrednich Nota
wywodzi ze wsch Niemcy sa
państwem suwerennym i dlatego
Departament Stanu musi podjąć
rokowania z jego rządem Załoga
helikoptera pozostanie we wsch
Niemczech az do ukończenia tych
rokowań
innych krajacn
stanu
wsch-niemieckie- go
Podkreślił że ame-rykański
nie
komunistyczne-go
Zjednoczonych wydosti-ni- a
w
dały
po-średniego
rzą-du
swobody
komunistycznego
W
"rewizjonistów"
dowolnych
w
jest'
TAM
Niedawno p R Frikke po poby-cie
w Elliot Lakę gdzie Zarząd
Główny Związku Polaków w Kana-dzie
organizował nową 41 z kolei
Grupę Związkową podał szereg in-teresujących
informacji o tym naj-nowszym
mieście prowincji Onta-rio
Ze względu na to że górnicy
pracują tu w kopalniach na zmia-ny
dzienną i nocną nie można
było za pierwszym pobytem zakoń-czyć
prac organizacyjnych wybra
niem Zarządu Grupy Wyjeżdżamy
więc ponownie do Elliot Lakę w
dwa tygodnie później na drugie
zebranie organizacyjne zwołane na
niedzielę 29 czerwca
Pogoda jest wspaniała Szosa 69
niedawno otwarta na Parry Sound
i Sudbury skraca znakomicie dro-gę
tak że gdy po zjechaniu z szosy
"Trans-Canada- " (17) na nową dro-gę
asfaltową którą jedzie się około
20 mil' do uranowej stolicy staje-my
przed hotelem Algoden (jedy-nym
w mieście) Licznik wskazuje
360 mil A więc Elliot Lakę odda-lone
jest od Toronto mniej więcej
tyle ile Montreal
Jest nas trzech Sekretarz gen
p J Broda dyrektor Zarządu Głó-wnego
i Dyrekcji Prasowej p
Stanisław Leszczyński i niżej pod
pisany
Pan Leszczyński zaledwie przed
rokiem opuścił przymusowo Elliot
Lakę po wypadku jaki miał pra-cując
jako cieśla przy budowie szy-bu
w kopalni Consolidated Deni-so- n
Jest więc dobrym naszym
przewodnikiem i po jego bezustan-nych
okrzykach zdumienia na wi-dok
zmian jakie tu zaszły orien-tujemy
się że p Frikke pisząc re-portaż
o tym mieście nie tylko nic
nie koloryzował ale raczej za mało
podkreślił rozmach z jakim to
miasto się buduje
Z "Trans-Canad- a Highway"
mkniemy asfaltówką i potrzeba
nam ledynie 20 minut czasu na
przebycie trasy na której pokrycie
przed rokiem samochód potrzebo-wał
ponad cztery godziny
Kiedy dojeżdżamy do miasta p
Leszczyński powiada że chociaż
nadal może służyć za przewodnika
po kopalni w której pracował re-zygnuje
z tej funkcji jeśli chodzi
o miasto Nic tu bowiem nie po-znaje
I rzeczywiście teren ten w
niczym nie przypomina dawniej-szego
"bushu" Potężne buldożery
położyły puszczę pokotem W ska-łach
wyryto całe dzielnice domów
mieszkalnych i dzielnicę handlową
Nowoczesne latarnie neony re-klamy
jaskrawią się na tle ele-ganckich
sklepów i magazynów
Wznoszą się zręby nowych kościo-łów
w mieście istnieje już wielkie
gimnazjum i kilka gmachów szkół
powszechnych Buldożery t nadal
ryją w puszczy Całe połacie skał
opatrzone są napisami "blasting
area" (przestrzeń zdynamitowana)
Naprzeciw żelbetonowej konstruk-cji
Hudson Bay Co piętrzą się ca-łe
zwały wyważonych z ziemi pni
olbrzymich drzew Wokół rezyden-cjonaln- ej
dzielnicy mieszkaniowej
strzelają w niebo zamiast sosen
żelazne słupy z wycementowanych
podłóg które w oczach naszych
pomimo niedzieli zamieniają się w
eCsCSUSCTSi
(dokończenie ze str 1)
trudnościami gospodarczymi i
społecznymi jak dawniej W
miejsce Scheiblerow Grohma-nów
Konow Banku Gospodar-stwa
Krajowego itp znaleźli się
urzędnicy państwowi pełnomo-cnicy
administracji Naturalnie
mają oni odmienne nastawienie
nie reprezentują kapitalisty ale
potrafią nie mniej zaciekle prze-ciwstawiać
się żądaniom robotni-czym
Żyliśmy złudą tak
awansu społecznego Szc7erze
przyznam że z radością witali-śmy
nominacje któregokolwiek
z naszych robociarzy na stanowi-sko
kierownicze Oczekiwaliśmy
od niego wiele Nie przemawia
przezemnie gorycz jednego z
tych który równipż zajął stano-wisko
poza produkcja O nie!
Zawiedliśmy się na nich
Nie tylko my robotnicy ale i
administracja 'państwowa par-tyjna
która powierzyła im od-powiedzialne
stanowiska Zasta-nawiam
się dlaczego tak się sta-ło?
Czy naprawdę robotnik zna-jący
dokładnie swój warsztat
pracy nie nadaje się na stanowi-sko
administracyjno kierowni-cze1'
Czy konieczne jest do tego
specjalne wykształcenie?
Osobiście boleje nad usuwa-niem
z fabryk robotników któ-rzy
objęli stanowiska kierowni-cze
Jest to oznaka kapitulacji
Do tego nie powinno się było do-puścić
Awans społeczny
to najwyższy cel ale płaci-my
obecnie za błędy w jego rea-lizacji
Usadowiało się niestety
wielokrotnie lichy element ludz-ki
Nie przygotowano ich do tych
stanowisk i dali się zarówno sko-rumpować
jak wykazali swoja
nieudolność Mimo tych bardzo
bolesnych doświadczeń nie są-dzę
bv zasadę awansu społeczne-go
robotnika należało uznać za
skompromitowaną
i£ mebiy spfle
widoczne zarysy eleganckich bu-dynków
apartamentowych
Miasto leży na wzgórzu pomiędzy
dwoma jeziorami nad którymi krą-żą
bez przerwy stada mew Nasz
hotel od jeziora oddziela jedynie
szosa słyszymy więc ich ostry
krzyk rozrywający uszy Nie zda-jemy
sobie jeszcze sprawy że
śmielsze z nich o wschodzie słońca
"urzędować" będą na hotelowym
parkingu wznosząc taki wrzask
że obudzą nawet najbardziej zmę-czonego
podróżą gościa
Wykorzystujemy niedzielne przed
południc (zebranie ma się odbyć o
7 iLioTnroml i rrA binrriu nipt ufm I
p leszczyńskiego wyruszamy na"
zwiedzenie kopali i W hotelu zao- -
patrują nas w mapkę i teraz gieł-dziarsk- ie
nazwy nabierają kolory-tu
Po zachodniej stronie szosy
jest kopalnia "Pronto" (pracuje tu
około 350 górników) na końcu szo-sy
(dalej juz jest tylko "bush" nad
jeziorem Quirke druga co do wiel-kości
kopalnia "Algome Quirke"
zatrudniająca do 1 000 ludzi Nad
tym samym jeziorem i jego zato-kami
usadowiły się "Panel" (400
górników) "Consolidated Denison"
— największa kopalnia uranu na
całym kontynencie Ameryki ( 1 200
ludzi) dalej "Spanish American"
"Stan-Rock- " "Can Met" potem
bardziej na południe "Stanleigh"
Lakę Nordic" "Miliken" "Algom
Nordic" "Bucklis" W przygoto-wani- n
jest otwarcie kopalni "St
Mary" "Thorncresf i "Pater"
Tak więc w kwadracie o bloku 40
mil pomiędzy conajmniej 10 jezio-rni
usadowiło się już 12 kopalni
zatrudniających około 10 000 gór-ników
Dokładnej liczby mieszkań-ców
nikt nie zna Jedni mówią że
mieszka tu już licząc miasto Elliot
Lakę i osady kopalniane 25 000 lu
dzi inni twierdzą ze pewno juz
cyfra ta przekroczyła 30 000 Rze-czywiście
nikt jeszcze nie jest w
stanie stwierdzić faktycznej liczby
poza bowiem mieszkańcami miasta
i baraków górniczych tysiące lu-dzi
mieszka w trailerach Jedno
tylko "osiedle trailerów" liczy ich
ponad 1300 a więc stanowi swego
rodzaju własne miasto
Nie jesteśmy w stanie zwiedzać
gruntownie kopalni P Władysław
Baśkiewicz który jest organizato-rem
"United Steelworkers of Ame-rica"
i inicjatorem zorganizowania
tu Grupy sugeruje byśmy przeszli
się po terenachikppalni Algom-Quirk- e
(której 'górnicy zorganizo-wani
są przez United Steel Wor-ker- s
of America) i po Consolidated
Denison gdzie działa opanowana
przez komunistów unia Minę &
Mills
Na terenie jednej i drugiej ko-palni
spotykamy rodaków któny
nas chętnie oprowadzają po bara-- i
kach świetlicy jadłodajni Rzeczy-wiście
nie ma porównania Poczy-nając
od stawek płacy które w ko-palniach
zorganizowanych przez
United Steel Workers są o parę
centów wyższe warunki mieszka-niowe
i wyżywienia są nie do poró-wnania
W Algom -- Cjuirke więk-szość
górników ma dwuosobowe
schludne pokoiki które codziennie
sprząta specjalny kobiecy perso- -
Siedzimy w takim dawnym
szynku obecnie jednej z robo-tniczych
restauracji Wokół jest
gwarno beztrosko Dosiada się
do nas troje osób: dwaj mężczy-źni
i kobieta Wszyscy troje pra-cują
w przemyśle tekstylnym
— Oto wspaniały dowód tra-dycji
robotniczych Łodzi — mó-wi
mój znajomy Dzieci tkaczy
pozostali tkaczami
— Dlaczego nie skorzystaliście
z możliwości zmiany zawodu —
pytam?
— Proszę pana odpowiada 30-letn- ia
Władzia L nie wie-dział
pan ze dziecko proletaria-ckie
Łodzi bardzo szybko dojrze-wa
rozpoczyna pracę bardzo
młodo? Jesteśmy jak pan nas
tu widzi rówieśnikami Staszek i
Jędrek zaczęli pracować zarob-kowo
pod koniec okupacji nie-mieckiej
a handlowaliśmy wszy-scy
jeszcze wcześniej Nieinaczcj
wyglądają nasi rówieśnicy wzglę-dnie
trochę starsi i młodsi Nie
dociągnęliśmy nawet do takiej
klasv w szkole jak starsze czy
młodsze roczniki Lata okupacji
nie nadawały sie do nauki
A potem trzeba było żyć za-spakajać
głód Mam "dwoje ma-łych
dzieci i wcale nie marzę bv
zostali urzędnikami Jestem du-mna
ze swego robotniczego po-chodzenia
i zawodu Pewnie ze
nie brak mi rozczarowań
Należałam do przodowniczek
pracy oczekiwałam wiele pe- wnie zawiele od nowego ustroju
no ale zrozumiałam wreszcie
gdzie się znajduję
Czy to smutne? Może ale i
prawdziwe Nikogo nie oskarżam
nawet stalinowców i beriowców
bo to zbyt płaskie to zamykanie
oczu na prawdę na rzeczywi-stość
Gdvbvm nie była w orga-nizacjach
młodzieżowych fabry-cznych
edybvm nie była córka i
żoną robotnika może patrzała-bym
inaczej ale tak?
wO55 fCłCS-jS- i ffCłwSLsCrS €£±JZitt GZs&źFS iLs
1 WV6!ECZKĄ 90 P0LSE1
zwanego
wyższe
robo-tnika
czyzbv
mi ifijfi
nel Jadalnia jest nowoczesna Sto-ły
pokryte obrusami Indywidualne
krzesełka bufet jedzeniowy ideal-nie
czysty Obszerne świetlice bi-lard
ping-pon- g telewizja pisma
i codzienne gazety
W "Consolidated Denison" lepi
się od brudu W jadalni ławy i ol-brzymie
stoły Podobnie koszarów o
urządzone baraki sypialne gdzie
górnik nie ma możliwości żadnego
prywatnego życia
Zarobki we wszystkich kopal-niach
jednak dość wysokie od 25
do $30 dziennie z bonusem Jest
więc duży napływ ludzi Górnicy
którzy pracują tu od 1956 roku
uważani sa już za "oldtimerów"
„'"" „„ „„„„-- : ™ a "' "!
zaledwie przed paru miesiącami
Przekonujemy się o tym najle-piej
na zebraniu wieczornym orga- -
nizującej się Grupy Związkowej
Jak wynika z rozmów i przy sta-wianiu
kandydatów do Zarządu ol-brzymia
większość spośród obec-njc- h
— a jest ich na sali ponad 60
osób w tym tylko 3 niewiasty z
5 dziećmi (będzie to początek pol-skiej
szkółki) — nigdy się jeszcze
ze sobą nie spotkała
Zebranie nasze które możemy
odbyć dzięki uprzejmości United
Steelworkers of America k'óra od-dała
nam do użytku bezpłatnie
swoją piękną salę jest najlepszym
dowodem jak potrzebna jest pol-ska
organizacja Na sali jest sama
"młoda Polonia" Najstarsi wie-kiem
i czasem pobytu w Kanadzie
to weterani 1 Dywizji Pancernej
i 2 Korpusu którzy są w Kanadzie
od 1946 roku Większość jednak to
Dóźnieisza emigracja częściowo z
obozów "dipisowskich" z Niemiec
a częściowo już późniejsza która
przez zieloną granicę "emigrowała"
sDod rządów Bieruta w latach
1950-tyc- h i później do Kanady dro
gą przez Szwecję Niemcy i Frań
cję lub Austrię
Kiedy po zebraniu ogólnym zbie-ra
się w naszym pokoju hotelowym
prezydium pierwszego Zarządu
Grupy 41 ZPwK które sekretarz p
Broda instruuje o działalności or-ganizacyjnej
i obowiązkach urzęd-ników
przeprowadzam mały "sur-ve- y
who is who" w tym zarządzie
Najstarszym członkiem okazuje
się p Stanisław Steinbach sekre-tarz
finansowy Grupy liczący lat
44 _ weteran 2 Korpusu który
drogą przez łagry sowieckie i front
w Italii wylądował na farmie ka-nadyjskiej
w 1946 r W Elliot Lakę
przebywa od 3 miesięcy Jest już
słonkiem ZPwK z Grupy 36 w
Atikokan Pochodzi ze wschodniej
Małopolski
Najmłodszym jest sekretarz pro-tokółow- y
Stanisław Janakowski
lat 23 — wywieziony dzieckiem
jeszcze do Niemiec w 1944 r z
Krośniewic woj Warszawskie
Przprl nrzvbvciem do Kanady w
1951 r pracował już na swe utrzy-manie
w Niemczech i we Francji
Włada płynnie językiem francu
skim co mu w Elliot Lakę jest
bardzo pomocnym Dyskutuję żywo
z prezesem p Leonem Kiełbow
skim i to po francusku o sprawach
górniczych Prezes to też bowiem
"Francuz" Chociaż twierdzi że ma
już 33 lata i troje dzieci (nota bene
— Wszyscy musicie się jednak
zgodzić — wywodzi Jędrek — ze
pozycja robotnika jest inna ani-żeli
przed wojną Pewnie że
biurokracja dusi nas że "biało-kołnierzykowc- y"
szaleją zacie-rają
ręce grzebiąc się w papier-kach
ale pyska na nas nikt z
nich nie otworzy I jego nie
stać na strojenie się i często gę-sto
chodzi w takich samych kiep-skich
butach co my Nikt nie pa-trzy
z góry na umazanego robo-tnika
Sprawia mi to przyjem-ność
daje zadowolenie Natural-nie
wiem ze to czysto zewnę-trzne
sprawy ale mnie sie wy-daje
iż nie pozostaną bez śladu
w przyszłości Pewne przemiany
zachodzą to potrwa nim się coś
wvkłuie ale napewno zmian tych
nikt nie będzie mógł juz cofnąć
— Mnie się wydaje — wtrąca
Staszek — ze robotnik łódzki
iest naibardziej świadomym swo-je- i
klasowości Nie potrafię sie
dobr7e wysłowić ale mvśle 7e
pan mnie zrozumie To co Wła-dka
mówiła o dumie proletaria-ckiego
dziecka jest bardzo praw-dziwe
My wiemy że różnimy sie
od inteligencji chłopów czy mie-szczaństwa
Ta ostatnia warstwa
znikła albo skryła się w aparacie
biurokratycznym My nawet wie-rzymy
iz jesteśmy "leosi od in-nvc- h
warstw dlatego że pragnie-my
równości i dobrobytu dla
wszystkich To nie jest' drętwa
mowa nie mam żadnego wy-kształcenia
prócz zawodowego
Od dzieciństwa słyszałem że ro-botnik
walc?y o wyższy poziom
życia ze tylko rzadv robotnica
potrafią mu zapewnić mieisce w
kraju no i naturalnie pokój na
świecie
Wyższy poziom dla nas to coś
innego jak dla pana dyrektora
czy obywatela a nawet towarzy-sza
naczelnika sekretarza itp
Czy U7yskliśmv ten wyższy po
ziom" l tak i nie
Naturalnie że te moralne
jest jednym z nielicznych Polaków
którzy zaraz po przyjeździe do El- -
Hot Lakę 9 miesięcy temu zdccy- -
dował zostać tu na dłużej i kupił
dom - nie wygląda na hic lat Ma
ierinak tak miła "eebe" ze wv- -
brano go jednomyślnie prezesem
Z pogawędki z nim dowiaduję się
że do Kanady przybył w 1952 roku
Polskę opuścił już po wojnie w
1947 roku emigrując nielegalnie
do Franeji Pracował już uprzednio
społecznie w Kanadzie jako sekre-tarz
Tow Wz Pomocy w Malartic
Quebec Rodem z Wileńszczyzny
opowiada z przejęciem historię
swego powrotu do Polski w szere-gach
armii Berlinga (Dywizji Ko-ściuszkowskiej
walczącej bohater-sko
na froncie wschodnim)
Starszym od nego tylko o rok
jest p Gustaw Stanshke kalisza-n- m
który w Kanadzie jest tez do-piero
od 1951 r i przc-zed- ł ge-hennę
obozów pracy w Niemczech
Znowu wiceprezes Grupy p Stefan
Pietrzyk to doświadczon społecz-nik
z szeregów SPK poznaniak
weteran 2 Korpuu były Akowiec
który w 1942 r po łapance nie-mieckiej
wyrwał się z obozu w
Jeszcze o oświadczeniu p T iomera
Szanowny Panic Redaktorze'
Mimo rzeczowej i obywatelskiej
odprawy zawartej w komentarzu
do listu otwartego Tadeusza Ro-so- la
(Nr 50 "Związkowiec") pra-gnę
— z poczucia sprawiedliwości
i dla przjpomnienia publicznych
wypowiedzi min Tadeusza Romera
(z datą 31 maja br ogłoszonych
w Zw w Nr 46) — zacytować ustę-py
z jego oświadczenia:
" Rząd polski złudzeń Chur-chilla
nie podzielał a środków
przezeń zalecanych przyjąć nie
mógł i nie chciał Obstawał przy
stanowisku że o zmianie granic
decydować może tylko swobodnie
zawarty traktat pokoju ratyfiko-wany
przez ciała ustawodawcze w
oswobodzonym kraju Wyrazem tej
postawy była jednomyślna rezolu-cja
Rady Narodowej R P w Lon-dynie
która w dniu 25 stycznia
1944 r solidaryzowała się z polity-ką
rządu i darzyła go "pełnym
zaufaniem"
"Wreszcie Churchill zdecydował
się na rzucenie po swojemu szalę
swego autorytetu Dnia 21 lutego
zatelegrafował Stalinowi własne
propozycje w sprawie stosunków
nnlsko-sowieckic- h podając je za
uzgodnione z premierem i mini-strem
SZ rządu polskiego a na-zajutrz
złożył w Izbie Gmin pu-bliczne
oświadczenie solidaryzują-ce
się z żądaniami terytorialnymi
sowieckimi
"Dnia 24 lutego w oficjalnej roz-mowie
z min spraw zagr Edenem
zaprotestowałem stanowczo prze
ciw jednemu i drugiemu
"Stwierdziłem że tekst telegra-mu
do Stalina nie był uzgodniony
przed wysłaniem ze stroną polską
i że o tyle tylko nie sprzeciwili-byśmy
się próbie pośrednictwa
brytyjskiego (wznowienia stosun
ków polsko-sowieckic- hr o ileby
ona nie krępowała w niczym rządu
polskiego
czynniki o których mówił Jędrek
są ważne maja duże znaczenie
Władka nie marzy jak mówi o
karierze inteligenckiej dla
swoich dzieci ale Janek — jej
mąz — mówi inaczej Oboje oni
jak i my wszyscy wiemy jednak
bardzo dobrze że jeśli dzieci bę-dą
miały zdolności okażą zainte-resowaii- ie
nie będą miały ża-dnych
przeszkód w studiach
Moja siostra najmłodsza cho-dzi
do szkoły muzycznej gdzie
jest w klasie z córką pewnego
dostojnika Dziewczynka przy-chodziła
do szkoły zbyt wystrojo-na
i dyrektor szkoły' zwrócił na
to uwagę rodziców Mozę to jest
nieważne Może śmieszne a może
mrwet głupie ale ja pamiętam
jak wstydziłem się podartych
portek jak wyśmiewali mnie ko-ledzy
synowie urzędników czy
kupców
Czy jest więc dla nas różnica?
Jest
Te1 szkoły wyższe uczelnie
łódzkie wypełnia się naszymi
dziećmi ludźmi świadomymi
swego Dochodzenia Jeśli nas nie
snaczyły tak trudne czasy lata
okupacji oraz chaosu lata stali-nizmu
dlaczego mielibyśmy
przypuszczać ?e nie potrafimy
Drzeka7ić następnemu pokoleniu
tradycji proletariackiej Łodzi?
Mojemu ojcu czy matce było
grubo trudniej o tym mówić a
jednak znam dokładnie dzieje
walk robotników Łodzi i będę
o nich mówił swoim dzieciom
gdy podrosną Nie nie zdradzą
naszej tradycji naszych ideałów'
Warunki w fabrykach są zna-cznie
lepsze aniżeli przed wojna
— zapewnia Jędrek Zarobki w
naszym okręgu sa niskie co nie-stety
doprowadziło do upadku
dyscypliny Jest to zjawisko wy- stępujące w całym kraiu Nas ra- tuje tradycja" śmieszne praw-da?
Chodzi mi o tradycje nracy
1 Niski ooziom życia to nie nowina 'dla nas U nas pracuje żona i
ijpi
Norwegii na wolność i dołączył do
1 Dywizji Pancernej w Anglii Li--
C7V lat 43 Jcst stosunkowo starym
Kanadyjczjkiem bo przebjwa w
U™ kraJu od 19J6 roku Pochodzi
SP0(1 Kutna- - z zawodu technik po--
szedł do górnictAa i chociaż pra-cuje
"pod ziemia" ma tu odpo-wiednią
pracę przy maszynach
Nie miałem możności stwierdzenia
"who is who" innych członków
Grupy Sądzę jednak 7e wybrany
na drugim zebraniu spośród nie
znającch się nawzajem ludzi Za-rząd
daje dość charakterystyczny
przekrój polskiej społeczności osie
j dlającej się w Elbot Lakc
Z przyjemnością obserwuję jak
ta grupka nieznających się przed
I dwoma jeszcze tgodniami ludzi
I wytwarza jakiś fluid który ich łą
czy spaja i żłobi nową polską spo
łecznosc — zgraną ożywioną
wspólnymi ideałami i rozumiejącą
potrzebę zespołowej pracy która
sprawi ze życie górników polskich
w Elliot Lako będzie bogate du
chow o pny sparzając jednocześnie
jeszcze jedno ogniwo polskiego
łańcucha oplątuj-ireg- o rozległy ob
szar Kanady
Fr Głogowski
"Brutalna odpowiedź Stalina
Churchillowi potwierdziła wkrótce
mój punkt widzenia i położjła kres
temu epizodowi w całej serii naci
sków brytyjskich Zaznaczam ze
nic ulegliśmy im do końca
" rząd w którjm zasiadałem
nie pozostawił w spadku swemu
następcy gabinetowi ś p Toma-sza
Arciszewskiego żadnych zobo-wiązań
któreby mogły w najmniej
szej mierze krępować jego piękną
postawę protestacyjną po Jałcie
"Taką jest prawda którą po-twierdzą
dokumenty w archiwum
polskiego M S Z z chwilą gdy bę-dą
mogły być zbadane przez fa-chowców
i ogłoszone "
Sądzę że warto raz jeszcze od
czytać te słowa które przecież wy-raźnie
stwierdzają że ówczesny
rząd RP nie tylko nie upoważnił
Churchilla do prowadzenia ze Sta-linem
rozmów na temat zmiany
naszych granic ale wręcz protesto-wał
kiedy się o takich konszach-tach
poza jego plecami i wbrew
jego stanowczemu stanowisku do-wiedział
A następnie że nigdy z
tego stanowiska nie zeszedł i po-zycji
swemu następcy nie obcią-żył
Pomijam już samą okoliczność
że materiałem do inkryminacji p
Rosola posłużył artykuł prof Pra-gier- a
oparty na ogłoszonej kores-pondencji
Stalin - Churchill (wg
vcrsji sowieckiej) cytującej depe-szę
brytyjskiego premiera Gdyby
nawet w tym przekazywaniu infor-macji
nie było żadnych przekrę-ceń
to chjbs panu Romerowi na-leży
się dobra wiara — nie mniej
sza niż Stalinowi Zwłaszcza że
nie ma on dziś z powodów od nie-go
niezależnych a zapewne zna-nych
p Rosołowi dostępu do ak-- '
tów urzędowych o których w koń-cu
swego oświadczenia p Romer
wspomina
Z prawdziwym poważaniem
Wiktor Podoski
podrastające dzieci Nikogo nie
trzeba do tego namawiać Szczy-cimy
sie solidarnością rodzinną
Dzięki temu sytuacja nasza nie
jest najgorsza Większe rodziny
otrzymały lepsze mieszkania No-we
budownictwo jest niewystar-czające
ale w pierwszym rzędzie
przydział otrzymują właśnie wię-ksze
rodziny robotnicze Sklepy
są naogół d"obrze zaopatrzone a
tak zwanych rozrywek kultural-nych
jest naprawdę mnóstwo
Zalążki przemysłu maszynowe-go
i metalurgicznego z okresu
przedwojennego rozrosły sie
Łódź przestaje być li tylko ośrod-kiem
przemysłu tekstylnego jak-kolwiek
ten' oczywiście nadal na-daje
oblicze ale przeradza się
w centrum przemysłowe Wyklu-wa
się jednocześnie ośrodek nau-kowy
kulturalny Miasto jest
wyłączoną jednostką administra-cyjna
co również nie pozostanie
bez wpływu na jego dalszy roz-wój
Może to nie jest specjalnie
charakterystyczne może jest (o
czysto powierzchowne zewnp-trzn- e
ale przecież bardzo ude-rzające
żp ulica wypadowa w
kierunku Warszawy nazywa się
Uniwersytecka że w tym nowym
okręgu pna sie ku niebu szeregi
nowych wielkich gmachów
Wnadłem do dwu fabryk w
Łodzi innym razem do Pabianic
Zgierza i Zduńskiej Woli gdzie
namawiałem z licznymi robotni-kami
snedziłem po kilka godzin
CMrS ffO-- K tfO ®
V OJ5 CrC±JZŚS GZ±JZ
w ich mieszkaniach Nie były 'o mgi
rizipnnikprckie wvwiarlv ani pró- - mA
by wnikania w cudze tajemnice
ile szczere nrzyiazne rozmówki
Bywałem nip tylko słuchaczem
°dvż musiałem opowiadać o
świecie i Kanadzie o wspólnych
znajomych i nieznajomych Włó-cząc
sie z nimi no ulicach Łodi
przestałem dostrzegać brudów
natomiast wyczuwałem tętno 7'-ci- a
Zrozumiałem wvnowiedTi
moich młodych przyjaciół pozna-nych
pr7vna"dkowo wrestaurac'i
Tnl- - T AAi i l - 1_ :„„)
m
ai uuui OL lldlilcinuy linią "ffjj! Bardzo inna I bliska 'tóg