Zwilazkowiec Alliancer, December 18, 1963

              1&15
&&"£l
4i&'
5-- S
Mr
S
--Lit
nu
?&"
15
V
Wesołych Stefą' 'Bożego Narodzenia
_ J Szczęśliwego Nowego Roku
życzy' swym 'Klientom i całej" Polonii
SuknięyKósiiumy} -- płaszcze
nra- - W2?
T j-- 'v- ~
"
I ff Wielki
'śp"pfiq%e
druhen' matek
Udzielamy kredytu
"Salon Ślubnych Sukien""
wybór 'sukien
brąz fachowa porada
planowaniu ślubu-
1637-164- 3 Oueen TelrDE 3-35- 56
- Toronto -
PRZYJEMNYCH ŚWIĄT BOZEGOINARODZENIA
I NOWEGO -
' '
STANS "FARM FRUIT 'MARKET
S
Quccn St w- -
(2%
ft
życzy"
STECKIEWICZ
WESOŁYCH ŚWIĄT' BOŻEGO NARODZENIA
I SZCZĘŚLIWEGO NOWEGO
'"składa
"MAHY'S FOOD SHOP"
t&DEUCATESSEN
Właściciel
Sł W
- hi
""Sm
jfcf
at
C$'
41
{£$
&!'
w
Si W
ROKU
Właśc
684
758
V
Toronto Ont
#$f
Holdaś
Queen
NAJSERDECZNIEJSZE ŻYCZENIA WESOŁYCH
ŚWIĄT SZCZĘŚLIWEGO NOWEGO'ROKU
SWYM ODBIORCOM
EKO "CONFECTIONARY
Zabawili — — ozdoby choinkowe
ST --7 czekolady importowane polskie
t- - Queen St —
- a
"'
Toronto
NAJSERDECZNIEJSZE ŻYCZENIA WESOŁYCH
ŚWIĄT SZCZESLIWEGO'NOWEGO ROKU
życzy Klientom Ucałej-Polo- nii
" :J:
jSKLEP
fc£
a}?
a-- Ł
(2
uą
'
w—- -
ą
dla i
ROKU
'Tcl EM 6-26-
11
fc?"
r}
K?
"£ as
' aM
'
®
M M
EM 4-80- 04
flf'
UN 1-05- 56
I
'
- ŚLE
dla dzieci gry
- i inne
56 W""' — 5
r
swym
~$
n
S3
--Ź3
(S$
l£3- -
y
£
1ii
Jj3- -
I MASARSKI --a4U& ''S'
IŁ1
PAWITCH
SPOŻYWCZY
2v SOO-Clueen-
St W Toronto Tel EM 4-06- 58 Sfcsaaaifeaftaa'aftftaftaaaaaa&
'"'i--"M4""-&iM2i- v4
Zwyczajprzebicraniasie ludzi
w zwierzęta znanyjjesfjfnie --tylka
wydaje sfęby £" niemal ' tak-- stary
jak samtfladzkość Znany byl w
starbżytnejiJrecji i Rzymie a
takiemu pogańskich ludów Euro--
yy rittuiciaum się zajzwierze-t- a
było również bardzo rozpow-szechnione
u ludów słowiań-skichniestet- y
sprawa ta nie
jest dokładnie przez naukę zba-dana"'
gdyż' brak jest materiału
dowodowego O mitologii sło-wiańskiej
i obrzędach naszych
praprzodkóWswiemy bardzo ma-ło
Zachodzi więc nieraz konie-czność'
snucia hipotetycznych
wniosków i odtwarzania obrazu
całości na podstawie fragmen-tów
' CZŁOWIEK PRZEBRANY
ZA ZWIERZE
Zwyczaj przebierania się za
zwierzęta istniał w czasie doro- -
cznych świąt pogrzebów wesel
ltp uroczystości a kolędnicze
n' "i-- i _i __ _- maszKary są- leni najodliegle- j-szym
śladem O sile i potędze
tego pierwotnego obrzędu
świadczy fakt że ani czas ani
chrystianizm ani nawet surowe
zakazy Kościoła ścigającego eks
komuniką przebierających się
nie zdołały tych pierwotnych
praktyk' wytępić
Nasze maszkary są pozostało
ścią obrzędów pogańskich z o
kresu przesilenia dnia z nocą
Święta Godne jak je zwano od
znaczały się tym ze godzono się
ze swymi wrogami Godzono się
nie tylko z ludźmi lecz i ze
zwierzętami-szkodnikam- i z któ
rych najgroźniejszymi i najbar
nziej rozplenionymi Dyły tur
wilk i niedźwiedź Człowiek
pierwotny przez cały rok wal
cżył Zj nimi wręcz i "podstępem
lecz "wg czasie Godów przepraszał
je za to i godził się z nimi
Według logiki prymitywnej
zwierzęta obdarzone olbrzymią
siłą odwagą lub "chytrością były
nic tylko równe człowiekowi
lecz nawet wyższe od niego ja
ko' lepiej przez naturę do życia
przystosowane Uważano nawet
ze zwierzęta te mają Kontakt z
duchami i pewną władzę nad ni
mi Pierwotny człowiek wyobra-żał'
sobie również że ubrawszy
się w ich skórę upodobni się
tym samym we' wszystkim do
nich a więc będzie potężny
przebiegły silny 1 uzyska kon-takt
z duchami Nawet jeszcze
dziś egzotyczni kapłani i szama-ni
przebierają się za zwierzęta-wypędzają- c
chorobę lub złego
ducha
Dla wzmocnienia magii prócz
przebrania stosowano jeszcze
specjalne śpiewy tańce zaklę-cia
i naśladowanie Wiemy że
pogańskim Słowianom chodziło
w czasie tych obrzędów o upro
szenie urodzaiu płodności
innych łask od natury Istoty
mające bliższy kontakt ze swia
tern nadprzyrodzonym łatwiej
mogły tego dokonać
GODZENIE ZE SOBĄ I WROGÓW
- Człowiek który w czasie Go
dów podejmował się roli godze-nia
ze sobą wrogów) "zwał się
podłaźnikiem Podłaznik nie
mógł:godzić zaocznie lecz czynił
to w obecności obu stron Jesh
idzie o człowieka i zwierzę po-łączone
to było z trudnościami
boi-dzik- ie zwierzęta -- nie łatwo
złapać i 'żywe dostarczyć do lu-dzi
Gdy nie udało się złapać ma-łego
niedźwiadka wilczka lub tu-roń- ka
ludzie sami symbolicznie
przebierali się w ich skóry
Wszak i takvjedno zwierzę sym-bolizowało
cały ich rodzaj
-W-
-czasieaktu przeprosin
wszystkie zwierzęta stawały ko-ło
siebiej tak przepraszano i go--
dzono się z mmi Od naczelnego
inajwiększegoturaobchód zwał
sie "turoniem Dopóki tury zy
ły[przebierający mógł się wier
nie upoaoDnicr ao nicn później
fantazja i brak elementarnych
wiadomości o sprawach minio-nych
uczyniły'' z turonia -- niesa
mowitą maszkarę uNaiomiasi
przebieranie się wżyjące jeszcze
zwierzęta jąk4'np wilka"1 niedź
wieazia t kozc zorawia _uyiu oar-'dżiejr- —
rzec można — realisty-czne
~
Aby "uprzytomnić sobie lepiej
'odległość tycłizjawisk w czasie
należy przypomnieć że tur zo-- l
stał' ostatecznie wytępiony w
XVI wieku a nasza wieś pamię--
tałaj go nie jako rarytasa kró-8- $
Iewskićh" łowów jakim był w
osfatńich wiekach swego istni-eli
niajlecz jako rozplenionego aż
za bardzo szkodnika każdej "wsi
musiało więc'1 być to niezmiernie
dawhoJ
"tURSYBOLEM SŁOSCA
Inną zupełnie kwestią znaną
z "mitologii _ słowiańskiej była
ts-sfcrcrtfvis-
:i -- 5T- jrf Ł" iŁiaŁrf- - s ssCłfCfiCJS P-- T 4BiijKKffiaw-rr- ! 5J~rA-s£--vi5t'jŁ-ja=tfs- ta s &
tic'!-v-vi--k-'iŁ#'Trr-vf¥=- R r-
-i-r nrrTiiir — rn-tn- r r — wm „ i rr i r :3 s~
Z{ turoniem Gostwica pow Nowy Sącz
(Muzeum Etnograficzne w Warszawie) -
powszeclina wiara ze pewne
zwierzęta symbolizowały iściśle
określone zjawiska natury i tak
najbardziej interesujący nas tur
był symbolem tsłońca (według L
Gcrmana) kozę uważano -- za
zwierzę zamienione w błyskawi-cę
która ma porodzić słońce
Kozę zaś gonił wilk — symbol
śnieżyc i saniikaraczun — niedź-wiedź
(według Wł Rogowskie
go) Jest rzeczą dla nas bardzo
interesującą że właśnie wszy-stkie
te zwierzęta występowały
w czasie tradycyjnego obrzędu
w czasie Godnych świąt"
Mitologia śłdwiańskajęst tak
mało znana że trudno jest na jej
podstawie 'odtworzyć wiernie
ten tajemniczy dla nas obrzęd!
który ' zazdrośnie ' okrywa mrok
czasów 'przedhistorycznych Na-wet
- ludowa "'t"radycjai- - która
przez -- tyle' wieków' 'przechowała
"maszkary"? też "nic jcst'zdolna
dopomóc- - nam wjjrozwiązaniu za
gadki Lud bowiem nie znając
nawetf okruchów fiprawdy histo-rycznej
tłumaczy sobie genezę
turonia W ten" sposób jże- - zwie-rzęta
po narodzeniu Dzieciątka
dzielą się z ludźmi ta -- wesołą no-winą"
'Nam tj'ećińak't wolno- - ńą
podstawie fragmentowej logicz-nych
"przesłanek snuć hipotezy
'WALKA CZERŃ OBOHA
Z BIELOBOHEM -
v Nasi praprzodkowie zwali
słońce Swarpgiemlub "Dadżbo
giemo sądząc przy swej niezna-jomości
natury że w początkach
zimy 5 słonce jest pokonywane
przez ducha ciemności — Czerno
boha i szykuje sicnaSmierćdO'
piero za sprawą ducha jasności
— Biełoboha zostaje śmierci
wyrwane powoli odzyskuje siły
a bóstwo ciemności zostaje po-konane
na długó
Albowiem surowa zima w wa-runkach
najprymitywniejszego
bytowania dłużyła się nieznoś
nie i zdawała się nie mieć kre
su a jasne dni stawały się coraz
krótsze- - jak oddech umierające
go i słoneczne bóstwo nie miało
ani swej pierwotnej siły ani bla-sku
i zdawało się ze dogorywa
za skłębioną masą burych obło-ków
ZłyJ okrutny Czernoboh trzy-mał
ziemię w okowach mrozu i
gęstych nieprzeniknionych cie-mnościach
drwiąc sobie z zimna
igłodu istot żyjących Gdy męka
całej natury była najśroższa i
zdasię już beznadziejna wtedy
Biełoboh który zresztą przez ca:
ły rok walczył z Czernobohem
ostatkiem sił dopadał wroga i
zwyciężał go Wówczas pomału
lecz wyraźnie stawał się cud
Radość ludzka była tak ogro-mna- j
że swe codzienne dni za-mieniali
w wielkie i długie Go-dy
obchodzone radośnie wśród
biesiady ' i " powszechnej ( zgody
To samo święto obchodzone ńa-wet„-
w
tym samym dniu zwały narody klasycznego antyku
dniem narodzin niezwycięzo- -
nego słońca " a święto przejęli
od prastarych IudowAzji
Czyżby więc uroczysty obrzęd
świąteczny zwany turoniem był
także alegorią która wyobrażać
miała1 siły natury i niepojętą
walkę staczaną jprzez żywioły?
f INNE ZWIERZĘTA
Resztki 'pradawnych pieśni J i
ludowych obrzędów' pozwalają
nam" przypuszczać -- że maszka
ry" odgrywały "pewne symbolicz-nerole%łczasiepogańskichuro-cżystoś- ci:
kozą —- symbolizująca
błyskawicę mającą1"-- porodzić
słoncćyuciekałav przed goniącym
ją wilkiem — symbolem śnieżyc
i karaczunem — niedźwiedziem
a ostatecznie tryumfował tur —
symbol słońca W ludowych pie-śniach
koza która uciekła wil-kowi
'zostaje pokonana przez
czas — który uosabia starzec z
śmiercionośnym łukiem Wymo-wa
tych symboli jest zbyt głę-boka
irlogiczna by ją uznać za
bezładny" przypadek
Poza£ym lud "zawsze wierzył
w 'ogromną siłę magii naśladow-czej
która1 miała"jakoby przy- -
spieszyć 'spełnienie upragnionej
rzeczy Czyż' wiec svmbolicznv
tryumf słońca nie przyśpieszał
nadejścia tak upragniondj 'cie-płej
pory roku?
Wydaje się że cała pogańska
Europa święciła) to 'uroczystości
Pozostałości pradawnych obrzę-dów
dowodzą tego niezbicie -- c
Słowacy mają odwieczny zwy-czaj
chodzenia po kolędzie z ha-dc- m
(wężem)- - skonstruówapyrn
z drewnianych i klocków mają-cych
właspość t śćiąganią'i "się" i
rozciągania Sama paszcza jiaua
jest czerwona a na jbic ma ko-ronę
zc "złotego i (( papieru ' s'
Niemniej stary zwyczafpićlc-gnuj- ą
Grecyr kolędując ' z " jas-kółką
pfży_ "ćzyn śpiewają' spe-cjalne"
obrzędowej pieśni" "
--
'
W jćrajach" skandynawskięli
zńany"'jcśt w „cżasią śv"ijft"tqfbrzp-dow- y
koziołek zQ'xsłon'"y'1 sjwany
Julboćk' feą ' tq bardzo ycywlll-zowan- e
szczątki ' pogańskich o-brzęd- ówi
Zyicfzęta ze'!s łomy" liib
też skCry ' zWferięce wypcłiaife
słomą sa od5 wieków ♦"znanc'5'y
obrzędowości Jluddfe5lDąwni
czescy pisarze a "także'' jidlscy
(XVI ' i XVII %'-'RejKnapś-ki
Rysiński)' opowiada jij "o' obnosze-niu
po wsiach" "Vy pchanych sio-m- ą'
VllKów'-'Y"- " "'"' '''''"' "
" TUROŃ 'I"RUPREC1IT
Nasz turoń to Wierny 'zabytek
pogaństwa w całym Jjfigo 'prymi-tywizmie'
i dzikośti'-iNicmicck- it
odpowiednik' turonia jestmnicj
prymitywny- - Zwie vsieKncchl
Ruprecht i bywa również-wan- y
"jczdżcem na białym koniu V
Rzecz bardzo cickaważe wyo-braźnia
luduzbliżyłagonatprzc-strzen- i
wieków do św Mikołaja
a nawet- - zrobiła Jego pomocni-kiem
Tak więc w tym obrzędzie
pogaństwo'i chrystianizm zespo-liły
się Nawet samo święto Mi- -
kołaja pokryło się z datąaw
nych obchodów na cześć Jlu
prechta t t
Obyczaje pogańskie z czasów
święta przesilenia dnia z nocą
zmagały się( przez długie wieki
zikrańcowo odmiennymi reguła-mi
chrystianizmu Zachowała się
w lej kwestii bardzo ciekawa
wzmianka w aktach kościelnych
Lipska z 1670 r:
"świętego wieczoru używają
mieszkańcy Lipska na pogańską
rozpustę i pijatykę Ulice prze-pełnione
są szaleńcami łolro-stwam- i
gusłami i' pustotą Po-przebierane
osoby 7 głośnym
dzwonieniem przebiegają ulice
przedstawiające jako Ruprecht
lub parobek Boży (Goltcsk-necht- )
św Mikołaj lub Marcin
Im bliższa święta Noc tym wię-cej
przybywa szaleńców aż w
samą willię wszystkie zastępy
piekielne przepełniają ulice i
domy"
W 1818r:vZorian Dołęga-Cho-dakows- ki
pisał że kolędnicy
śpiewali mu' o turze ze złocony-mi
rogami W dawnych czasach
było wiele pieśni o turze- - pow-szechnie
znanych niestety nic
zostały spisane i kolędnicy'przer
chowali tylko jch szczątki Bar-dziej
utrwaliły się w-pam- ięci
przysłowia: "Zdrowy jak tur"
"Wygląda 'jak turoń" "Chodzić
z turem" -- stosuje sięjdo'pro-szącyc- h
%o zasiłek 'Biegajak z
wilczą jkórą po kolędzie" -- f-j mó-wi
siętjO "takim"' który nigdzie
długo " miejsca tiie źagrzejeńwrc-szći- e '"Skacze' 'jakkolędowa ko-za"
— określa" sięftym 'powiedze-niemtancerźazwjelkimjtcmpe-ramen- tein
lecz:ma'ło eleganckie-go
' ' ' V """ -- '
TURONIEW' WARSZAWIE
Zawdzięczając ludoznawcy K
Wł Wójcickiemu "wiemy} "ze na
początku XIX"'wieku' maszkary
kolędnicze ijyły zjawiskiem pow-szechnym"
'stolicy -- kraju:"
"MOd pierwszego dfiia'rświąt
poczynając gromady" chłopców
rzemieśIników'iHźw uliczfiików
obchodziły" domy 'po Jcolędzie z
turem albo żórawieml Zwinny
chłopak' w kożuchu" z' wełną o
bróconą najvierzch z rogami i
(Dokończenie na sir) 15)
E ! WIĄZANKĘ NAJLEPSZYCH ŻYCZEŃ AVRADOSNYM
t--fi l umu UUŁOUU lttLJUŁEilltl X 1U)VLUU UUIU
5V"
m
ŚLE SWEJ IOiIENTELlY! CAŁEJ-- POLONII
MARIE'S RESTAURANT
POLS1CA I KANADYJSKA KUCHNIA
Właściciele: M i Wi Lośniakowic
x P~f ima — c Kkt
al-- l"v' —
NAJSERDECZNIEJSZE "ŻYCZENIA" WESOŁYCH
ŚWIĄT' ISZCZESLIWEGO NOWEGO ROKU
życzy swym Klientom calcj Polonii
TriETUilUREAKERY
739 QuecnvSt W'— Toronto— "iTel 368-423- 5
t i
t—t ++ - rf
r i
—
'
j~
i
'
J !i
NAJSERDECZNIEJSZE"ŻYCZENrA'VESOŁYCH
'
ŚWIĄT lSZCZESLIWEQOj NOWEGO ROKU
' swym Klientami całei-Polon- ii „
ROTHBARTis?PHXRMAeY
i' 'o f tr " i "
676!QoVoi'StW -- '' 'Toronto 1 1 i- - i '
WIĄZANKCN"AJLEPSZYCH'ŻYCZEŃfWsRADOSNYM
T DNIU BOŻEGONARODZEŃlArNOWEGO ROKU '
ŚLE'-- SWEJ "KLIENTELI --'iCAŁEJ POLONII ' 'a NAPRAWA
' SKLEP ARTYKUŁÓW 'SPOŻYWCŻYCrt1
181 Dovórćourt Road
_- -
PRZYJEMNYCH ŚWIĄT
DUŻO SZCZCSCIA
ti m?4
życzi
Ross Cfaig — Funeral Home
Parking on'the"prciniscs
1357 Queon StW — Toronto — Tcl LE 2-44- 46
WIĄZANKC NAJLEPSZYCH ŻYCZEŃ W RADOSNYM
DNIUBOŻEGO NARODZENIA I NOWEGO ROKU
SLE SWEJ ''KLIENTELI -- CAŁEJ POLONII
BELLWOOD'S' OlEANERS
Wiałc L L KOBYLARZ
Czysiceni"c prasowanie i pranie bielizny
Wszelkie reperacje krawieckie
Bezpłatne zabieranie hodwożenic
"60 Quccn W — Tcl 366-386- 6
?Tcl' EM'32fi00
Toronto 1-0-
184
BOŻEGO
NOWYM' ROKU
życzy
Toronto TeltLEf39423
PRZYJEMNYCH ŚWIĄT BOŻEGO
DUŻO SZCZĘŚCIA NOWYM ROKU
życzy
DUNDAS -
BUTCHER & GROCER
J Durskiwłaścicicl
Najlepszy wybór wędlin szynek i świeżego mięsa
1275 Dundai St' (blisko Dovcrcourt) — Toronto
Tcl 2-84- 27
WESOŁYCH ŚWIĄT BOŻEGO NARODZENIA
I SZCZĘŚLIWEGO' NOWEGOi ROKU
'
- ( składat
HALBERT'5
1566-7-0 QuMn'StłW
)► h++'y+ 3"S ''fc %"+
r~Ł
St
Tol LE
NARODZENIA
W
HARDWARE
NARODZENIA
W
DOYERCOURT
'W
LE
--iJk
- r
m
m
fii
n?
n
I
t--
Vi
nn
i
rl
iii